________________
(૧૬) થતે ગમે, તેમ તેમ તેનો સ્વભાવ વધારે ને વધારે ઉગ્ર થતો ગ. બિંદુસાર રાજ કોઈ લાગ જોઈ તેને વિદેશ વિદાય કરવાને ઈચ્છતો હતે. એટ લામાં ઈસ્વીસન પૂર્વે ૨૮૦ માં તક્ષશિલામાં બંડ થયું અને રાજાએ તે ઉ. યાતને દાબી દેવાના કામ ઉપર અશોકની લેજના કરીને, મગધથી તેને દૂર કર્યો. અોક કુમારનો ઉગ્ર સ્વભાવ પ્રજાને વિદિત હતો; અને તેના ને
ભાવેજ આ સમયે તેને મદદ કરી. તક્ષશિલા બંડખરે તેનું નામ સાં. ભળી શરણે આવ્યા, અને તપાસ કરતાં અશેકને માલમ પડયું કે, બંડનું કારણ લોકો ની અરાજયભક્તિ નહીં, પરંતુ ત્યાં સુભાનો જુલમ હતો. તે સુમાને આધિારભ્રષ્ટ કરી તેણે રાજાની વ્યવસ્થા કરી. લકે એ મોટા માનથી તેને નગર પ્રવેશ સમયે સામૈયું કરી આવકાર દીધો. વળી અહીં શાંત બેસી ન રહેતાં તેણે કાશ્મીરઉપર વારી લઈ જઈ ત્યાંનું રાજ્ય જીતી લઈ તક્ષશિલાના રાજ્ય સાથે જોડી દીધું. તે વ્યવસ્થા કરીને હજી તે અશોક પરવાર્યો પણ નહે, એટલામાં ઉજજયમીન સુબેદારની જગ્યા ખાલી પડી; એટલે બિંદુસાર રાજાએ અશોકની ત્યાં ભેજના કરી; અને મોટા આડબર તથા ઠાઠથી તે ઉજજયની જવા નિકળ્યો.
૫જાબ અને રાજપુતાના માર્ગે થઈ ગુજરાત અને ઉત્તર દિશાને માર્ગ ઉજજયની જતાં ચયગિરિ (વિશનગરમાં) તેણે વિશ્રામ લીધે ગુજરાતી ધનિકની એક સ્વરૂપ સંપન્ન કન્યાના દર્શને આ મહાનું અશકના - નમાં પ્રેમ ઉત્પન્ન કર્યો; અને એવી રીતે મગધને ( ભરત ખંડન) મહાન રાજા અશોકના અંતઃપુરમાં ગુજરાતી વૈશ્ય કયા મહારાણી પદ પામી. એ જાણતાં પણ ગુજરાતના પૂર્વ વૈને અને સ્વરૂપને સ્વાભિમાન મળતું જણાય છે. અશોકના ઉજજયની તરફ પગલાં વળતાંજ તક્ષશિલામાં ફરીને બંડ થયું; અને મગધેશ્વર બિંદુસારે તેને સમાવવા માટે પોતાના તિલકકુભાર (પાટવીકુમાર ) સુસીમાને મોકલ્યો. એવી રીતે બેક રાજકુમાર ભગ ધદેશની બહાર હતા. તેવામાં બિંદુસાર રાજાનું આરોગ્ય બગડ્યું, અને તેથી મગધની ગાદી કોને આપવી ? તે પ્રશ્ન ઉભો થયો. બિંદુમારે પ્રધાનની સલાહ માગી ; અને તેઓએ પૂર્વનું વેર યાદ લાવીને સુસી મને ગાદી નહીં આપવાનું જાહેર કર્યું; કારણ કે સુસીમે અગાઉ પ્રધાનચક્રનું એકવાર મોટું અપમાન કર્યું હતું. તક્ષશિલાનું બંડ શાંત પાડવા પછી બિંદુસારને અશોકપર થોડે ઘણે સભા થયે હતો; તેટલામાં વળી પ્રધાને એ અશોકને
Aho ! Shrutgyanam