Page Text
________________
શ્રી યશોવિજયજીનું
૩૫૧ જીવનન્નિશ્રાવકો જમે તેટલા જમણમાં આઠ હજાર શ્રાવકોને જમાડવાની મંત્રશક્તિ વાપરી હતી. તેમને સિદ્ધાંતોનો તીક્ષ્ણ ઉપયોગ હતો. અનેક પ્રકારની અવધાન શક્તિઓ તેમનામાં ખીલી હતી. પરંતુ તેઓ કોઈની આગળ પ્રસંગ વિના જણાવતા નહીં. જ્યાં ચોમાસું કરતા ત્યાં લોકોમાં શાંતિ પ્રસરતી. તેમનામાં વચનસિદ્ધિ પ્રગટી હતી. તેઓ વૈરી મનુષ્યોના વેરનો સહજમાં ઉપદેશ આપી નાશ કરતા. ગચ્છોના ખંડનમંડનમાં તેઓ પડતા નહોતા.
-'શ્રી દેવચંદ્રજીના જીવનચરિત્ર'માંથી શ્રી યશોવિજયજીનું જીવનચરિત્ર શ્રી યશોવિજયજી મહારાજનો જન્મ વિ.સં. ૧૬૮૦માં ઉત્તર ગુજરાતમાં આવેલ કલોલ ગામ પાસેના કનોડા નામના ગામમાં થયો હતો. તેમનું નામ જશવંત રાખવામાં આવ્યું હતું. તેમના પિતાનું નામ નારાયણજી અને માતાનું નામ સોભાગદે હતું. માતાપિતા બન્ને જૈનધર્મની પ્રીતિવાળા હતા. લગભગ ૫૬ વર્ષની ઉંમરે તેમને ગુરુએ દીક્ષા આપી હતી. થોડા વર્ષમાં સૂત્રો વગેરે બધું ભણી ગયા હતા.
અમદાવાદમાં શાહ ધનજી સુરા નામે એક જૈન શ્રીમંત હતા. તેઓ દાનવીર હતા. શ્રી યશોવિજયજી મહારાજનો બુદ્ધિ પ્રભાવ જોઈ શેઠે ગુરુજીને કહ્યું કે એમને કાશી ભણવા મોકલો તો એનો જે ખર્ચ થશે તેનો બંદોબસ્ત હું કરીશ. એમણે બે હજાર દિનાર ઉપરાંત પંડિતનો ખર્ચ થાય તે આપવાનું કબૂલ્યું. શ્રી યશોવિજયજી અને શ્રી વિનયવિજયજી બેય સાધુ સાથે કાશી જવા રવાના થયા. અનેક સંકટો વેઠતાં તેઓ કાશી પહોંચ્યા. કાશી તો સરસ્વતીનું ધામ ગણાય. ત્યાં માર્તડ ભટ્ટાચાર્ય પાસે સાતસો શિષ્યો અભ્યાસ કરતા; પણ બધા વેદધર્મી હતા. જૈનોનું ત્યાં સ્થાન નહોતું.
આ બન્ને સાહસિક સાધુઓએ વેશ બદલી નાખ્યો. એક યશોલાલ અને બીજા વિનયલાલ બની ગયા.
શ્રી યશોવિજયજીએ ન્યાયનો વિષય મુખ્યપણે લીધો અને શ્રી વિનયવિજયજીએ વ્યાકરણનો વિષય લીધો. ગંગા નદીના રમ્ય કિનારા પર બેસી તેમણે સરસ્વતી એટલે વિદ્યા મંત્રનું આરાધન કર્યું. ન્યાય, મીમાંસા, બૌદ્ધ, જેમિની, વૈશેષિક વગેરેના સિદ્ધાંતો, ચિંતામણિ ન્યાય વગેરે ગ્રંથોના અધ્યયનથી
ઉપર
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ તેઓ અજેય વિદ્વાન અને પંડિતોમાં ચૂડામણિ સમાન થયા. હમેશાં અધ્યાપકને તેઓ એક રૂપિયો આપતા હતા.
એક રાતમાં સાતસો શ્લોક મુખપાઠ આમ ત્રણ વર્ષ સુધી એકચિત્તે અભ્યાસ કરી સકલ શાસ્ત્રમાં પારંગત અને ન્યાયના વિષયમાં એક્કા થયા. ગુરુની સેવા બરાબર ઉઠાવવાથી ગુરુએ પ્રસન્ન થઈ સર્વ વિદ્યાઓ શીખવી. માત્ર એક અપૂર્વ ગ્રંથ તેમની પાસે હતો તે ન શીખવ્યો. એ ગ્રંથ કોઈને તેઓ બતાવતા નહોતા. એ ગ્રંથ કોઈ ઉપાયથી ગુમ રીતે તેમણે મેળવ્યો. એમાં ૧૨૦૦ શ્લોક હતા. તેમાંથી એક જ રાતમાં ૭૦૦ શ્લોક શ્રી યશોવિજયજીએ અને ૫૦૦ શ્લોક શ્રી વિનયવિજયજીએ મુખપાઠ કર્યો. એમ એક રાતમાં આખો ગ્રંથ મુખપાઠ કરી લીધો પણ ગુરુની રજા વિના યાદ કરવાથી મનમાં તે ખટકવા લાગ્યું. આ એક જાતની ચોરી છે. ગુરુ જે શિક્ષા આપશે તે લઈશું. એમ વિચારી એક દિવસ ગુરુને પ્રસન્ન મુખવાળા જોઈ એ ગ્રંથ સંબંધી વાત કરી અને માફી માગી. તે સાંભળી ગુરુએ તેમની જ્ઞાનપિપાસા અને એક જ રાતમાં આખો ગ્રંથ યાદ કરી લેવાની શક્તિ જોઈ ખુશ થઈને માફી આપી.
વાદમાં સંન્યાસીને હરાવ્યો એકવાર દક્ષિણ દેશમાંથી એક સંન્યાસી ભારે ઠાઠથી વાદવિવાદ કરવા કાશીમાં આવ્યો. તેણે વારાણસીના પંડિતોની એક સભા ભરી. પોતાની સાથે વાદ કરવા પડકાર કર્યો. બધા પંડિતો ડરી ગયા. બ્રાહ્મણના વેશમાં રહેલા શ્રી યશોવિજયજી બોલ્યા : હું એ સંન્યાસી સાથે વાદ કરવા તૈયાર છું પણ હું આગળ અને બધા પંડિતો મારી પાછળ ચાલે તો વાદ કરું. પંડિતોએ એ વાત માન્ય રાખી. પછી તરત જ શ્રી યશોવિજયજીએ ગુણવેશનો ત્યાગ કર્યો અને સાધુનો વેશ ધારણ કર્યો. પછી સંન્યાસી સાથે વાદવિવાદ શરૂ થયો. પોતાના અદ્ભુત ક્ષયોપશમથી સંન્યાસીને હરાવ્યો. કાશીના બધા પંડિતો પ્રસન્ન થયા. શ્રી યશોવિજયજીને “ન્યાયવિશારદ'ની પદવી આપી તેમનું બહુમાન કર્યું.
સંઘ સમક્ષ ઉપાધ્યાય પનું આરોપણ પછી ગુરુની આજ્ઞા લઈ કાશીથી આગ્રા આવ્યા. ત્યાં ચાર વર્ષ રહી તર્ક અને પ્રમાણના સિદ્ધાંતોનો વિશેષ અભ્યાસ કર્યો. સંવત્ ૧૭૧૮માં તેમને શ્રી વિજયપ્રભસૂરિએ સંઘ સમક્ષ વાચક-ઉપાધ્યાય પદ આપ્યું. શ્રી યશોવિજયજીના જીવનચરિત્રમાંથી
| SR No. | 009111 |
| Book Title | Chaityavandan Chovisi 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Paras Jain |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 181 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Rajchandra |
| File Size | 1 MB |