________________
શ્રી દેવચંદ્રજીનું જીવનચરિત્ર
૩૪૯ એકાવનારી છે. આ હકીકત એક વૃદ્ધ શ્રોતા-શ્રાવકે અમને એ પ્રમાણે પરંપરાથી ચાલતી આવેલી કહી હતી.
શ્રી દેવચંતાજીના ચમત્કારી એક વૃદ્ધ યતિજી વગેરેએ કહેલી વિગતો :
શ્રી દેવચંદ્રજીએ બાલ્યાવસ્થામાં દીક્ષા લીધી હતી. એક વખતે કાયોત્સર્ગમાં બેઠા હતા ત્યારે એક ભયંકર સર્પ આવ્યો અને તેઓના શરીર પર ચઢવા લાગ્યો અને ચઢીને ખોળામાં જઈ બેઠો. આજાબાજુના સાધુઓ ગભરાવા લાગ્યા. પણ તેઓ ચળાયમાન થયા નહીં. તેઓએ કાઉસગ્ગ પાર્યો ત્યારે તે સર્પ ફુત્કાર કરતો ખોળામાંથી ઉતર્યો અને સામે બેઠો. શ્રી દેવચંદ્રજીએ તેને સમતાભાવના વચનો કહ્યાં. તે તેણે મસ્તક ડોલાવીને સાંભળ્યાં. બીજા સાધુઓ તેઓના પૈર્યની પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. તેઓ બાલ્યાવસ્થામાં એક દિવસમાં બસો શ્લોકો મુખપાઠ કરતા હતા અને વિસરી જતા નહોતા. ઘરણેનાનું વ્યાખ્યાન સાંભળવા માટે બ્રાહતણરૂપે
આગમન શ્રી દેવચંદ્રજી મારવાડમાં મોટાકોટ મરોટમાં ચોમાસું રહેલા. તેમની દેશના આત્મસ્વરૂપની હતી. દરરોજ વ્યાખ્યાનમાં સર્વ દર્શનના લોકો આવતા. એક વૃદ્ધ બ્રાહ્મણ જેવો માણસ આવતો. તેના વિષે કોઈ જાણતું નહીં. શ્રી યશોવિજયજી કૃત જ્ઞાનસારનું વ્યાખ્યાન કરવામાં આવતું. એમના અનુભવની વાણીવડે શ્રોતાઓના આત્માઓમાં જ્ઞાનરસ છલકાઈ જતો હતો. પેલો વૃદ્ધ બ્રાહ્મણ પણ આનંદ પામતો, પણ બોલતો ન હતો. વ્યાખ્યાન પૂર્ણ થયા પછી ક્યાં જતો તેની ખબર પડતી નહીં. એક વખત રાત્રિએ તે બ્રાહ્મણ ઉપાશ્રયમાં આવ્યો અને શ્રી દેવચંદ્રજીને વંદના કરી બેઠો ત્યારે બીજા સાધુઓ પણ જાગતા હતા. વૃદ્ધ બ્રાહ્મણે જણાવ્યું કે હું ધરણેન્દ્ર છું. તમારી આત્મસ્વરૂપની દેશના મેં ચાર માસ સુધી સાંભળી. ભરતક્ષેત્રમાં તીર્થંકરની પેઠે આત્મસ્વરૂપની વ્યાખ્યા કરો છો તેથી હું ઘણો પ્રસન્ન થયો છું. ધરણેન્દ્ર શ્રી દેવચંદ્રજીને કંઈ માંગવાનું કહ્યું ત્યારે તેઓએ કહ્યું-અનંત દુઃખનો નાશ કરનાર અને અનંત સુખને પ્રગટાવનાર આત્માના શુદ્ધ ઉપયોગ વિના મારે અન્ય કોઈ વસ્તુની ચાહના નથી. દેવે આવું સાંભળીને ધન્યવાદ આપ્યો. દેવે સર્વ સાધુઓને પોતાની પ્રતીતિ થવા માટે વૈક્રિય શરીર પ્રગટ કરી દેખાડ્યું. તેથી સર્વની આંખો અંજાઈ ગઈ. પછી
૩પ૦
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ સાધુઓને લાગ્યું કે શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ આત્મજ્ઞાની પુરુષ છે, આરાધવા યોગ્ય છે.
સિંહ શાંત થઈ પગે લાગ્યો શ્રી દેવચંદ્રજી પંજાબ તરફ વિહાર કરતા હતા. પર્વત પાસે થઈ જવાનો રસ્તો હતો. પર્વતની નીચે એક સિંહ બેઠેલો હતો. મનુષ્યોને તે ખાઈ જતો. એ તરફ તેઓ વિહાર કરવા લાગ્યા. લોકોએ વાર્યા પણ પાછા વળ્યા નહીં. અને કહેવા લાગ્યા કે મારે સર્વજીવોની સાથે મૈત્રીભાવ છે; માટે ભય નથી. જ્યાં સિંહ બેઠો હતો ત્યાં આવી પહોંચ્યા. તેઓને દેખી સિંહ બરાડા પાડી ઊઠ્યો. તેમની પાસે આવ્યો અને પગે પડી સામે ઊભો રહ્યો. તેને શાંત કર્યો. પછી તે ચાલ્યો ગયો. પાછળ આવનાર ગૃહસ્થો આવું દેખી આશ્ચર્ય પામ્યા.
જામનગરમાં જૈન દેરાસરના તાળાં ઉઘડ્યાં એક વખત જામનગરમાં મુસલમાનોનું સામ્રાજ્ય વધી ગયું હતું. એક જૈન દેરાસરમાં તેની મૂર્તિઓને ભોંયરામાં સંતાડવામાં આવી હતી. મુસલમાનોએ જબરાઈથી દેરાસરનો કબજો લઈ મજીદ તરીકે તેનો ઉપયોગ કર્યો હતો, તે ત્યાંની અઢારવર્ણ જાણતી હતી; પણ ચમત્કાર વિના નમસ્કાર થાય નહીં. એવામાં શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ વિહાર કરતા કરતા ત્યાં આવી પહોંચ્યા. તેમણે રાજાની સમક્ષ જૈન દેરાસર સિદ્ધ કરવા પ્રયત્ન કર્યો અને મુસલમાનોએ મજીદ સિદ્ધ કરવા પ્રયત્ન કર્યો. છેવટે રાજાએ એવો ઠરાવ કર્યો કે દેરાસરને તાળાં લગાવવામાં આવે અને જે પોતાના પ્રભુના નામે પ્રાર્થના કરી ઉઘાડે તેને તેનો કબજો સોંપવામાં આવશે. આ પ્રમાણે ઠરાવ કરીને ફકીરોને પહેલી તક આપી. ફકીરોએ ખુદાના નામે કુરાન વાંચી પ્રાર્થના કરી પણ તાળા ઉઘડ્યા નહીં. પછી શ્રી દેવચંદ્રજીનો વારો આવ્યો. તેમણે જિનેન્દ્ર પરમાત્માની સ્તુતિ કરી તેથી તાળા તૂટીને હેઠે પડ્યાં. ભોંયરામાંથી ઘણી મૂર્તિઓ નીકળી તે પાછી વિધિપૂર્વક દેરાસરમાં સ્થાપન કરવામાં આવી. એમના આવા ચમત્કારો દેખી જામનગરના રાજા તથા પ્રજા ખુશ થઈ અને જૈન ધર્મની પ્રશંસા સર્વત્ર પ્રસરી. આત્મજ્ઞાની મહાત્માઓ સ્વયં ચમત્કારરૂપ છે. આત્માની અનંતશક્તિ છે. વૃદ્ધ શ્રાવકો પાસેથી સાંભળેલી હકીકતો અત્રે લખી છે. આવા પુરુષોને અનેક લબ્ધિઓ પ્રગટે એમાં આશ્ચર્ય નથી.
થોડી રસોઈમાં ઘણા જમ્યા શ્રી દેવચંદ્રજીએ મારવાડમાં સંઘ જમણ પ્રસંગે ગૌતમસ્વામીના ધ્યાનથી