________________
(૮) ચારિત્ર પદ
असुह किरीयाग चाओ सुहासु किरियासु जो य अपमाओ
तं चारित्तं उत्तम गुणु जुत्तं पालए निरुत्तं શાસ્ત્રકાર મહારાજા શ્રીમાનું રત્નશેખર સૂરિજી જણાવી ગયા તેમ શ્રેતાઓ કથા રસિક અને તત્વરસિક એમ બે જાતના હોય છે. શ્રીપાલ ચરિત્રની રચના દ્વારા કથાનગની નિરૂપગિતા તો સાબીત નથી જ થતી પણ ચરિત્ર સાથે નવપદને માહાત્મયને જણાવી કથા રસિકોને તત્વરસિક પણ બનાવવા માટે પુરુષાર્થ કર્યો છે.
શ્રીપાલને મળેલી સિમૃદ્ધિ, દેવતાઈ ચમત્કારોની વાત આવે જરૂર પણ તે ફળ તરીકે છે. કારણ તરીકે નહીં. કારણ શું છે?
–“નવપદ-આરાધના – આતમા સર્વથા કર્મને ક્ષય કરી મોક્ષને પ્રાપ્ત કરે તે જ આ આરાધનાનું ખરું ફળ છે. ઋદ્ધિ-સમૃદ્ધિ તે બાહ્ય ક્રિયાથી પણ મળી જાય. પરંતુ બાહ્ય કિયા મોક્ષનું કારણ કદી ન બને.
શ્રીપાલને નવ સ્ત્રીઓ થઈ, હવે રાજ્ય મળવાની અને લડાઈ જીતવાની વાત પણ આવશે. પરંતુ અનંતર ફળ તો શ્રીપાલને મેક્ષ પ્રાપ્તિ થશે તે જ યાદ રાખવાનું.
જેમ અભયકુમારની બુદ્ધિ હશે. વાતમાં તેની બુદ્ધિ-ચાતુર્યના દાખલા અનેક મળે છે. છતાં સૌથી વધુ બુદ્ધિશાળી પણું તેણે કયારે દાખવ્યું? –ચારિત્ર લેવામાં–
જે અંતિમ રાજર્ષિ ઉદાયન થયા અને હવે કે રાજા દીક્ષા લેશે નહીં તેમ ભગવાન કહે છે તે મારે કદી રાજ ન લેવું. ચારિત્ર ના માર્ગમાં આડે આવે તે રાજ્યને પણ લાત મારી દે. આ હતી તે અભયકુમારની બુદ્ધિ-શક્તિ.
શાલીભદ્રની રિદ્ધિ હાજે કહ્યું. પણ કઈ રિદ્ધિ? નવાણું પેટી ઉતરતી હતી તે સિદ્ધિ કે બીજી કંઈ?
