________________
જ્ઞાનપદ
ઉપાયો કર્યા છતાં કુંવરીનું ઝેર ઉતરતું નથી. તે જ કારણે આ નગર પણ સુમસામ છે. - શ્રીપાલ રાજાએ જોયું તે મૂર્શિત કુંવરી મશાને લઈ જતી જાણી. શ્રીપાલે તુરંત ઘેડા પર ત્યાં જઈ પવિત્ર જલ મંગાવી; હારને ધોઈને તે નમણ (ન્ડવણજલ) કુંવરી પર છાંટત: કન્યા ઉભી થઈ. મહસેન રાજાએ પણ શ્રીપાલના ઉપકારનો બદલો વાળવા કન્યા સાથે હસ્તમેળાપ કરાવ્યો.
આ રીતે મયણાસુંદરી પછી મદનસેના–મદનમંજુષ –મદન મંજરી– ગુણમંજરી– રીલેક્ય–સુંદરી –શૃંગાર સુંદરી–જયસુંદરી-તિલક સુંદરી એમ બીજી આઠ કન્યા સાથે શ્રીપાલના લગ્ન થયા.
પછી મયણું તથા માતાના મિલનને માટે ઉત્સુક શ્રીપાલ રાજા ઉજજેની પહોંચી ત્યાં ઘેરો ઘાલી હારના પ્રભાવે મહેલના દરવાજે પહોંચે, પછી શું થાય તે અગ્રે વર્તમાન - જ્ઞાનપદની આજે આરાધના કરવાની છે. તે જ્ઞાનપદને બરાબર સમજી લો. પૂ. હરિભદ્ર સૂરિજી મહારાજા તેના ત્રણ ભેદ જણાવે છે–
(૧) વિષય પ્રતિભાસ જ્ઞાન - વિષય પ્રતિભાસ જ્ઞાનમાં મતિ અજ્ઞાન, શ્રુત અજ્ઞાન, વિલંગ જ્ઞાનનો સમાવેશ થાય છે. ' વિષય પ્રતિભાસ એટલે કે ઈપણ વસ્તુનું માત્ર શાબ્દિક જ્ઞાન જેમાં હેય કે ઉપાદેયને કેઈ નિશ્ચય હેત નથી.
સંસાર હેય છે. મોક્ષ ઉપાદેય છે. કુદેવ હેય છે. સુદેવ ઉપાદેય છે, કુગુરુ હેય છે. સુગુરુ ઉપાદેય છે, કુધર્મદેય છે. સુધમ ઉપાદેય છે. બરાબર જાણે છોને?
હેય એટલે છોડવા લાયક. સંસાર હેય છે કે નહીં? છોડવા લાયક ખરે કે નહીં ? બરાબર જાણો છો?
એક શેઠને ત્યાં ચાર આવ્યા, શેઠાણી કહે જુઓ જુઓ ચાર આવ્યા. શેઠ કહે જાણું છું.
શેઠાણી બેલી ઓરડામાં ધુ. શેઠ કહે જાણું છું.
