________________
૫૬
અભિનવ ઉપદેશ પ્રાસાદ-૪
આજ વાત ઉમાસ્વાતીજી મહારાજાએ નાનકડાં સૂત્ર રૂપે મુકી–
तत्वार्थ श्रध्धानां सम्यग्दर्शनम् પક્રમ વિજયજીએ સુંદર પદ્ય રચના કરી. ઉપશમ ક્ષયઉપશમ ને ક્ષાયિક દર્શન ત્રણ પ્રકારે શ્રદ્ધા પરિણતિ આતમ કેરી નમીએ વારંવાર
– ભવિયણ ભજીયેજી – આવું દર્શન ધર્મ વૃક્ષના મૂળ સમાન છે, મેક્ષ રૂપી નગરના દ્વિાર સમાન છે, જ્ઞાન અને ચારિત્રને પણ પાયે છે, સમતાનું ભાજન છે, શ્રાવકના વ્રતના લગભગ ૧૩૦૦ કરેડ ભાંગામાં પણ સમક્તિ વિનાને એકે ભાંગો નથી. સંઘ પ્રસાદના પગથીયે સમક્તિ વિના પગ પણ ન મુકી શકાય, શાસન આજ લગી ટકી રહ્યું છે, ટકે છે અને ટકશે તે બધાંને આધાર સમ્યગદર્શન પર છે.
પૂ. મહોપાધ્યાય યશવિજયજીએ ત્યાં સુધી લખી દીધું કે જે વણ નાણુ પ્રમાણ ન હોવે, ચારિત્ર તર નવિ ફળો સુખ નિર્વાણ ન જે વિણ લહીએ, સમકિત દર્શન બળીયો
– ભવિકા – માટે દર્શનને નમસ્કાર કરવા કહ્યું.
પ્રશ્ન :- આટલાં બધાં દર્શનના ગુણગાન કરે છે. તે પછી નમસ્કાર મંત્રમાં તેનું સ્થાન કેમ નથી રાખ્યું ? દર્શનાદિ ચાર પદો વાળે નપદ સહિતને નવકાર હોવો જોઈએ ને? તમારે ઘરે પાને બદલે જે નવ ના જ કહેવું હતુને?
જુઓ ભાગ્યશાળી! અહીં અરિહતાદિ પાંચને નમસ્કાર કર્યો તેને હેતુ સમજો. નમસ્કાર વડે દર્શનાદિ ગુણોની વૃદ્ધિ થાય તે ધ્યેય રહેલું છે. અરિહંતાદિ પાંચ એ ગુણી છે તેને કરેલ નમસ્કાર દર્શન વગેરે ચાર ગુણે પ્રાપ્ત કરવા માટે છે. સમ્યગદર્શનાદિ માટે અરિહંતાદિની આરાધના કરે તે જ સાચી આરાધના લેખાય. બીજા દયેયથી કે ધ્યેય હિન પણે થતી આરાધના સાચી આરાધના ન ગણાય.
પંચ નમુક્યા પછી સંવ પર:qનાળા લખ્યું છે તે પરંપર ફળ છે. પણ અનંતર ફળ તે સમ્યગદર્શનાદિની પ્રાપ્તિ જ છે. એટલે કે પાંચને નમસ્કાર કરતાં આ ચાર ગુણોનું ધ્યેય રાખવાનું જ છે.
