________________
૧૭
સિદ્ધ પદ પણ ખરા. જે વિગ થાય એટલે કે સંપૂર્ણ કર્મ બીજ બળી જતા કર્મ અભાવ થાય ત્યારે તેને સિદ્ધિ ગણ છે.
કર્મના અભાવનું મહત્વ શું ?
નાગિલ અને નાગશ્રી નામે એક દંપતી હતા તેને છ પુત્રી ઉપર એક સાતમી પુત્રી અવતરી. એક તરફ ગરીબી અને દુઃખને પાર નથી બીજી તરફ સાત-સાત દીકરીઓ થઈ એટલે આ સાતમી તરફ સંપૂર્ણ અભાવ થયે. કેઈ તેનું નામ પાડવા પણ તૈયાય નહીં “નિર્નામિકા” તરીકે જ લોકમાં પ્રસિદ્ધ થઈ
લોકેના હલકાં કામ કરી જીવન વિતાવે છે. પુરતું ખાવા-પીવા પણ મળતું નથી. છતાં એક વખત લાડવા ખાવાની ઈચ્છા થઈ. માએ ધકેલી લાકડાં લેવા. જા પર્વત પર જઈ લાકડાં લઈ આવ તો લાહવા ખવાય. માતાના વારંવારના રહેણાંથી અતિ દુઃખી થયેલી નિર્નામિકાએ પર્વત પર જ્યારે મુનિને જો ત્યારે તેની દેશના સાંભળતી ઉભી.
યુગમંધર મુનિની દેશના પુરી થયા બાદ નિર્નામિકાએ પ્રશ્ન કર્યો કે આ જગતમાં મારાથી વધુ દુઃખી કેણ હશે ?
મુનિ ભગવંતે કહ્યું કે હે બાલિકા તે દુઃખ ભોગવ્યું છે જ ક્યાં?
નરક ગતિમાં જીવને છેદન–ભેદન પલણના દુખો જે છે, અરે ! ઝાડ નીચે જ્યાં છા લેવા જાય ત્યાં અસિપત્ર પડે ને શરીર ને છેદતું જાય, નદીમાં પાણી પી તરસ છીપાવવા જાય ત્યાં ધગધગતું પાણી પીવું પડે, કરવતેથી કપાવું પડે, પરમાધામી દ્વારા વસ્ત્રની પેઠે શીલા પર અફળાવું પડે આવા તે અનેક દુઃખો નારકીમાં ૧૦૦૦૦ વર્ષથી માંડીને ૩૩ સાગરોપમ સુધી ભોગવ્યા.
તીય ચગતિમાં જળચરે એકબીજાનું ભક્ષણ કરી જાય, સ્થળચરને સિંહાદિ મેટા પશુનો ભય સતત રહે. સામાન્ય પશુઓને પણ ટાઢ-તસ–ભૂખ-ગરમી-ભાર વહન કરવાનું દુઃખ ઊંટ થઈને બેજ ઉચકારે ચરશે વળી કાંટાને કથાર હાથને હડસેલે ઘર ભેગા થશે ઉપર પડશે પાટુના પ્રહાર, મનુષ્યને પણ – આંધળા-બહેરાપણું રોગદિ દુઃખો હોય છે.
