Page Text
________________
૫૧
૫૨
વળી હાથી અને વાઘ વચ્ચે મસ્તી ચાલુ છે. વાઘ પોતાનો પગ હાથીના પગ પર ટેકવી ઊંચો થયો છે. આ લીલા જમણી તરફ ચાલે છે, ડાબી તરફ હાથીની હરોળ છે તેમાં એક હાથીએ સૂંઢથી માણસને ઊંચકી લીધો છે. અલબતું, એના પગ સૂંઢમાં છે ને માથું જમીન તરફ, હવાઈ શીર્ષાસન. આ તરફ કદાવર આદમી બીજા કોઈ હાથી સાથે લડી રહ્યો છે. અન્યત્ર, વાઘને ભાલાથી મારી રહ્યો છે આદમી. એની જાંઘ પર હાથીની સૂંઢ વીંટળાયેલી છે. વાઘનાં મોઢા પાસે બીજા બે હાથીની સૂંઢ છે. યુદ્ધ છે કે રમત, ખબર નથી પડતી. આ તરફ એક હાથી બળદને ઉપાડવાની તૈયારીમાં છે.
વિમલવસહિની ૫૭ દેરીનાં દર્શન હજી બાકી છે, મૂળમંદિર, રંગમંડપ, શૃંગારચોકી હજી જોયા નથી. આ તો કેવળ શરૂઆત છે. આંખો અંજાઈ ગઈ છે. મારા ભગવાનની નગરીની રમણીયતા પર ફીદા થઈ જવાય છે.
ચૈત્ર વદ-૧૩ : દેલવાડા વિમલવસતિની દેરીઓમાં ભગવાન છે. દેરીને બારસાખ છે. તેમાં કોતરણી છે. બે દેરીની બે બારસાખની વચ્ચે ભીંત આવે એ ભીંતો પર નાની રચનાઓ છે. દેરીની આગળ બે છત છે. બંને છતમાં અલગ કોતરણી. ૫૮ દેરીની ૧૧૬ છત છે. દરેકમાં નવી ડિઝાઈન છે. પુનરાવર્તન મુદ્દલેય નથી. ‘fa િિસ નિરિવરઘુવિર'નો નિયમ પાળવાનું નથી બનતું. નજર છતમાં જ ઘૂમે છે. કોઈ છતમાં ગુંબજ બનેલા છે, કોઈ છત સપાટ છે. દરેકમાં કલાકર્મ અચૂક છે. પહેલી દેરીની પ્રથમ છતમાં - વર્તુળના પાંચ થર ઉપર ચડે છે ને ત્રણ થરે ઝુમ્મર નીચે ઉતરે છે. વનરાજનું વર્તુળ છે બીજી છતમાં. આઠ દેવી ઊભી છે, આઠ દેવી બેઠી છે. સંગીત-નૃત્યની જમાવટ થઈ છે. વનરાજોએ ગોળાકારે બેઠક જમાવી છે.
બીજી દેરીની પ્રથમ છતમાં ઘુમ્મટ છે. ચાર થર ઉપર ચડે છે. ચોથા થરમાં નાગરાજોએ એક બીજાની સાંકળ રચી છે. તેની નીચે ત્રીજા થરમાં તેમનાં મુખ ઊંચા થયેલા દેખાય છે. ત્રીજો થર નાગમુખનો, ચોથો થર નાગચૂડનો. નીચે મદમસ્ત ગજરાજોની યાત્રા નીકળી છે. બીજી છતમાં ચાર થર ચડે છે. પહેલા થરમાં ૧૬ મોગરા છે. ફૂલનો ગજરો બનાવીએ તેવા આકારનાં, આરસનાં
લાંબાં લટકણિયાને મોગરો કહે છે. વિમલવસતિની ઘણી બધી વિશેષતામાંની પ્રમુખ વિશેષતા તે આ મોગરા. બીજા થરમાં ૧૨ મોગરા છે. ત્રીજા થરમાં આઠ મોગરા છે. ચોથા થરની નીચે ત્રણ થરે ઝુમ્મર ઉતરે છે. તેના છેડે એક મોગરો લટકે છે. સંગેમરમરનો બગીચો લાગે છે આ ઘુમ્મટ, ત્રીજી દેરીની પ્રથમ છતમાં ઘુમ્મટ છે. ત્રીજા થરે માનવોનું વર્તુળ, ચોથા થરે હંસનું વર્તુળ, સૌથી નીચે અશ્વસેના છે. કલ્પવૃક્ષનો પટ્ટો પાડ્યો છે. બીજી છતમાં વનરાજનું વર્તુળ છે. ગણ્યા તો ૬૩ વનરાજ હતા. ચોથા થરે માનવો છે, સિહાસન છે, નૃત્ય છે, આ ઘુમ્મટમાં પણ નાગચૂડનો અને નાગમુખનો થર છે.
ચોથી દેરીની પ્રથમ છત સપાટ છે. કમળની કોતરણી કરી છે. ફરતે વ્યાધ્રમુખનું વર્તુળ છે. બીજી છતમાં કમળ છે તેની ચોતરફ માનવસભા છે.
પાંચમી અને છઠ્ઠી દેરીની છત એક જ છે. સપાટ છતમાં કમળ અને તેમાં બીડેલું કોશ છે. સાતમી દેરી. સપાટ છતમાં મોતીસરની ગોળાકાર સાંકળગાંઠ રચી છે. આઠમી દેરીની છતમાં સમવસરણ છે. મંત્રવિદ્યાના પટમાં હોય છે તેવા ત્રણ ગઢે છે. ઊભણી વિનાના ત્રણ ગઢની ત્રણ બૉર્ડર દેખાય તે જ ઊભણી. ભરચક પર્ષદા છે. ભવ્યતાનો ઉભાર છે. ઝીણવટ છે અને સફાઈદાર કલા છે.
નવમી દેરીની છતમાં પંચકલ્યાણક છે, પદ્મપ્રભુ ભગવાનના. એક પાષાણપટમાં બધું સમાવી લીધું છે. એકબીજામાં ભળી જતું લાગે છતાં એકબીજાથી તદ્દન સ્વતંત્ર છે. નવમી દેરીની બીજી છતના પાટડાઓમાં વૈરત્યાગની કવિતા છે. સિંહનું આખું ટોળું ચોમેર બેઠું છે. કોઈ સિંહ નીચે આદમી દબાયો છે. કયાંક બે સિંહ વચ્ચે ગાય બેઠી છે. સિંહની આસપાસ ક્યાંક વાનર છે, ક્યાંક હરણ છે, ક્યાંક ભૂંડ તો કયાંક સસલાં છે. સિંહો સાથેનો સમન્વયભાવ અદ્દભુત લાગે છે.
દશમી દેરીની છતમાં નેમનાથદાદાની કથા છે. કૃષ્ણની જલક્રીડા, નેમપ્રભુની જાન, ચોરી, પ્રભુની દીક્ષા અને કૈવલ્ય. પથ્થરમાં ઊભરી આવ્યું છે આ બધું. બીજી છત સપાટ છે, ડિઝાઈન બનાવી છે. અગિયારમી દેરીની છતમાં વિદ્યાદેવી મહારોહિણી છે. ૧૪ હાથ છે. બીજી છતમાં સૌથી નીચે ગજરાજની
| SR No. | 009104 |
| Book Title | Sadhu to Chalta Bhala 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamrativijay |
| Publisher | Pravachan Prakashan Puna |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 91 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 1 MB |