Page Text
________________
મનને ના પાડતાં શીખો
નદીમાં ઘાસનું તણખલુ તણાય તેમ આપણે ઇચ્છા પાછળ ખેંચાઈએ છીએ. ખાવાનું મન થયું, ખાઈ લીધું. પીવાનું મન થયું, પી લીધું. રોવાનું મન થયું, રોઈ લીધું. આપણને ઇચ્છા થાય છે તે એકદમ મહત્ત્વની લાગે છે. જેની ઇચ્છા થઈ તેના વિના નહીં જ ચાલે તેવું લાગે છે. જમવા બેઠા ત્યારે પાપડ ખાવાનું મન થયું. જો પાપડ પીરસવામાં ન આવે તો ખોટું લાગે અને ઝઘડો થાય. પાપડ ખાવાનું મન ના થયું હોય તો પાપડ ન મળે દુ:ખ નથી થતું. પાપડ મહત્ત્વનો નથી. પાપડની ઇચ્છા થઈ તે મહત્ત્વની સમસ્યા છે. ઇચ્છા થાય તે અધૂરી રાખી શકાતી નથી. ઝઘડા અને ફરિયાદોમાં વસ્તુઓ મહત્ત્વની બને છે. હકીકતમાં વસ્તુ માટેની ઇચ્છા મહત્ત્વની તકલીફ છે. આપણને ઇચ્છા થશે એ પૂરી કર્યા વિના ચેન મળશે નહીં. ઇચ્છાને ના પાડે તેની માતાએ સવાશેર સૂંઠ ખાધી જ હશે. અઘરું છે.
નબળું શરીર રોગની તાકાત વધારી મૂકે છે તેમ નબળું મન ઇચ્છાની તકલીફ વધારી દે છે. સારી ઇચ્છાની બાબતમાં આ બધું વિચારવાનું નથી. સ્વાર્થી ઇચ્છાને સમજવી છે, સુધારવી છે. આપણી ઇચ્છા પૂરી ન થાય અને આકાશ તૂટી પડે તેવું કદી બનતું નથી. આપણી ઇચ્છા મુજબ ન થાય તો ભૂખ્યા મરવું પડે તેવું પણ ક્યાં બને છે ? આપણી ઇચ્છા સાથે આપણે જાતે બાંધછોડ કરવાની આદત પાડી હોય તો બીજી દ્વારા આપણે દુ:ખી ના બનીએ. પોતાની જાતને જે રોકી શકે છે તે બીજાને દુઃખી બનાવે તે શક્ય નથી. આપણાં મનમાં જાગતી અપેક્ષા આપણને આકુળવ્યાકુળ બનાવી દે છે. જેની ઇચ્છા થઈ તેના વગર ચાલશે નહીં તેવી માન્યતા બંધાઈ જાય છે. પૈસાની ઇચ્છા થઈ, પૈસા વગર નહીં ચાલે, બંગલાની ઇચ્છા થઈ, બંગલા વગર નહીં ચાલે. મીઠાઈની ઇચ્છા થઈ, મીઠાઈ વગર નહીં ચાલે. ઇચ્છાનું આ પ્રેશર આપણને હેરાન કરી મૂકે છે. બજારમાં નવી આઇટમ જોઈ, ઇચ્છા થઈ. એ મેળવ્યા વિના શાંતિ નથી
મળતી એક આ વાંધો.
| બીજી તકલીફ ઇચ્છાની એ છે કે દરેક ઇચ્છાને પૂરી કરવાનું શક્ય નથી. પૂરી કરો પછી પણ એ ઇચ્છા ફરીથી માથું ઊંચક્યા કરે છે. બગીચામાં ફરવા જવાનું મન થાય છે. ફરી આવીએ છીએ. થોડા દિવસ પછી ફરીવાર ત્યાં ફરવા જવાનું મન થાય છે. છોક લાગતી નથી.
ઇચ્છાની બાબતમાં સુખી થવાનો રસ્તો એક જ છે. ઇચ્છા પૂરી ન થાય તો દુઃખ પડે છે તેમ માનવાનું છોડી દો. અધૂરી ઇચ્છા દુ:ખદાયક નથી. ઇચ્છા અધૂરી હોવાનું સંવેદન દુ:ખદાયક છે. એની બાદબાકી કરો. આપણાં મનમાં ઇચ્છા હોય તે પૂરી થઈ ન હોય તો મન સતત બળતરા અનુભવે છે. મગજ પર સખત તાણ રહે છે. એ ઇચ્છા પૂરી ન થવાનું કારણ શોધવામાં આવે છે. કોઈ વ્યક્તિને લીધે આ ઇચ્છા અધૂરી રહે તેવું માની લેવામાં આવે છે. ઇચ્છાની પછવાડે ખેંચાઈ જવાને લીધે અંતે એ વ્યક્તિ સાથે દુશ્મનાવટ ઊભી થાય છે. ઇચ્છાને મહત્ત્વ મળે એટલે ઇચ્છા અધૂરી રહી તે સહન થાય જ નહીં. આપણને ઇચ્છા થાય છે ત્યારે આપણે એમ બોલતા હોઈએ છીએ કે મને આમ કરવાનું મન થાય છે. આ મનનું થયું કે મન થવું એ અંતરંગ ઘટના છે. આપણે વિચારશું નહીં તો જેનું જેનું મન થશે તેની તેની પાછળ દોરવાતા રહીશું.
- રોટી, કપડા ઔર મકાન. આ ત્રણ મૂળભૂત આવશ્યકતા છે. તે પૂરી કરવાનું મન થશે ત્યાર સુધી ઠીક છે. રોટીથી આગળ વધીને બત્રીસ પકવાની ઇચ્છા હશે તો મનને ના જ પાડવી જોઈશે. કપડાથી આગળ વધીને મોંઘા દાગીનાની ઇચ્છા થશે તો મનને ના જ પાડવાની રહેશે. મકાનને બદલે બંગલા કે ફાર્મહાઉસની ઇચ્છા હશે તો મનને જ રોકવું પડશે. આપણી ઇચ્છાની સીમારેખા નક્કી કરવાની જરૂર છે. જે જોવા મળે તેની ઇચ્છા થયા કરે એવી પરવશતા ન ખપે. રોજ એક કામ કરીએ. મનમાં જાગતી ઢગલાબંધ ઇચ્છામાંથી એકાદ બે ઇચ્છાને પૂરી ના કરીએ, ઇચ્છા મનમાં થાય તો મનને ના પાડીએ. બીજા આપણને ના પાડે તો દુ:ખ થાય છે કે ઝઘડો થાય છે કેમ કે ઇચ્છાને ના પાડવાની આદત પડી નથી. આપણે જ આપણી ઇચ્છાને ક્યારેક ના પાડી શકતા હોઈશું તો બીજાની ના સાંભળીને દુ:ખ કે સંઘર્ષ થશે નહીં.
૨૬
| SR No. | 009096 |
| Book Title | Mara Mangamta Vicharoni Diary |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prashamrativijay |
| Publisher | Pravachan Prakashan Puna |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 54 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Literature |
| File Size | 1 MB |