Agam 41B Pindniryukti Sutra Satik Gujarati Anuvad

SR No.: 009078
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Publication Year: 2009
Total Pages: 100
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Agam 41, & agam_pindniryukti
File Size: 2 MB

Page 76

મૂલ-૪૫૪ થી ૪૫૯
૧૩૩
કર, જો તું ન સમર્થ હો તો હું વિભૂષિત કરું. આ કારણ-કારાવણ થયું. જો નવી સ્થાપેલી મંડળધાણીના દોષ કહે તો કઈ રીતે કહે ? ગાથાથમાં બતાવેલ છે. તેણીને પદભ્રષ્ટ કરે આદિ ક્ષીરધાઝીવતુ જાણવું.
ધે કીડન-ધાબીના વિષયમાં સાધુ શું કહે તે બતાવે છે -
[૪૫૮] - ગાથાર્થમાં કહ્યા મુજબ ક્રીડનધાનીના દોષો બતાવીને સાધુ તેણીને ધાબીપણાથી ભ્રષ્ટ કરાવે. તથા શ્રાવિકાના યિતને વશ કરવા બાળકને ઉલ્લાપનાદિ કરે : બોલાવે, કીડા પોતે કરે કે કરાવે ઈત્યાદિ. હવે નવી સ્થાપેલ અંકધાબીને પદભ્રષ્ટ કરવા સાધુ શું કરે તે કહે છે -
[૪પ૯] - સ્થૂળ શરીરવાળી ધાગી જો કેડે બાળકને ધારણ કરે તો તે બાળક પહોળા પગવાળો થશે ઈત્યાદિ બધું ગાથાર્થ મુજબ કહેવું. બાળકને રડતો જોઈ, ખોળામાં લેવા કહેવું અથવા પોતે ખોળામાં લે ઈત્યાદિ.
• મૂલ-૪૬૦ થી ૪૬૨ - [ભાગ-૪૦,૪૧.
[૪૬] - કીડનધાત્રીપણું કરવાના વિષયમાં દત્ત નામે શિષ્યનું ષ્ટાંત છે, જેને વિવેચનથી જાણવું [૪૬૧,૪૬૨] ભાષ્યકારશ્રીએ આ જ દષ્ટાંતનો સાર બે ગાથામાં રજૂ કર્યો છે. તેનો અર્થ પણ આ કથામાં આવી જ જાય છે.
• વિવેચન-૪૬૦ થી ૪૬૨ -
કોલકિર નગરે વૃદ્ધાવસ્થા પામેલા, ક્ષીર જંઘાબળવાળા સંગમ-સ્થવિર નામે આચાર્ય હતા. દુકાળ પડ્યો. સિંહ નામના શિષ્યને આચાર્યપદે સ્થાપી, ગચ્છ સોંપીને સુકાળવાળા દેશમાં વિહાર કરાવ્યો. પોતે એકલા રહ્યા. તે વસતિ - ઉપાશ્રયના નવ ભાગો પાડી, ત્યાં જ યતના વડે માસક૫ અને વષરાન કરે છે. સિંહચાર્યે ગુરજીની પ્રવૃત્તિ નિમિતે દત્ત નામક શિષ્યને મોકલ્યો. તેણે સંગમાચાર્યને પૂર્વે જોયા હતા તે જ ક્ષેત્રમાં જોયા, તેને થયું કે ગુરુજી ભાવથી પણ માસક૫ કરતા નથી, શિથિલ સાથે એક સ્થાને રહેવું યોગ્ય નથી, તે વસતિની બહાર રહયો. ભિક્ષા સમયે આચાર્ય સાથે ભિક્ષાર્થે ગયો. ત્યાં અંતપ્રાંત ઘરોમાંથી ભિક્ષા લેવડાવી, તેથી તે કાંતિરહિત મુખવાળો થયો તેનો ભાવ જાણી કોઈ ધનાઢયને ત્યાં ગયા. વ્યંતરી અધિઠિત બાળકને રડતો જોઈ સંગમાયાર્યએ ચપટી વગાડી કહ્યું – “રડ નહીં તેમના પ્રભાવે વ્યંતરી નાશી ગઈ, બાળક રડતો બંધ થયો. ગૃહસ્વામીએ હર્ષિત થઈ ઘણાં લાડુ આપ્યા. દત્ત મુનિ તેથી હર્ષિત થઈ વસતિમાં આવ્યા.
સંગમાચાર્ય શરીર્મ્સ વિશે નિસ્પૃહ હોવાથી આગમોક્ત રીતે અટક કરી વસતિમાં આવ્યા. પ્રતિક્રમણ વખતે દત્તને કહ્યું - તું ધબીપિંડ અને ચિકિત્સાપિંડની આલોચના કર. દવે પૂછ્યું કે - હું તો આપની સાથે જ હતો. પછી મને કઈ રીતે દોષ લાગ્યો ? બાળકની કીડાથી કીડન ધાબીપિંડ અને વ્યંતરીને ભગાડી તેથી ચિકિત્સા પિંડ થયો. તેનાથી દત્ત મુનિ દ્વેષ પામીને વિચારે છે કે- આ ભાવથી પણ માસ કથનથી કરતા અને મને આલોચના કરવા કહે છે, તે વસતિની બહાર ચાલ્યા ગયો. દેવીએ તેને શિક્ષા કરવા વસતિમાં અંધકાર અને વાયુ સહિતની વૃષ્ટિ વિકર્વી.
૧૩૪
પિંડનિયુક્તિ-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ દત મુનિ ગભરાયો. સંગમાચાર્યએ કરણાથી આંગળી ઉંચી કરી, તે દીપશિખાની જેમ પ્રદીપ્ત થઈ દત્તને થયું - અરે ! આ તો અગ્નિને પણ પરિગ્રહ કરે છે. દેવીએ દત્તને ધિક્કારી સમગ્ર વૃતાંત કહ્યો. ત્યારે તેણે આચાર્ય મહારાજને ખમાવ્યા.
આ રીતે ધણીદોષ કહ્યો. હવે દૂતિદોષ કહે છે – • મૂલ-૪૬૩ થી ૪૬૯ :
[63] દૂતિ બે ભેદ - ગામતિ, પરગ્રામદૂતિ. તે તારી માતા કે તારો પિતા એમ કહે તે પ્રગટ છે. ગુપ્ત વચન વડે કહે તે છa છે. - [૪૬] - બંને ભેદો બન્ને પ્રકારે છે : પ્રગટ અને છa. છm પણ બે પ્રકારે • લોકોત્તર અને ઉભયપક્ષને વિશે. - ૪િ૬] • પ્રગટદર્તિવ આ પ્રમાણે • ભિાદિ માટે જતા સાધુ માતાદિનો સંદેશો કહે કે - તારી માતા કે તારો પિતા એમ કહે છે. • [૬૬] લોકોમાં છmતિત્વ - દૂતિપણે નિંદિત છે એમ ગણતો કોઈ સંદિષ્ટ સાધુ, બીજા સાધુના પ્રત્યયથી બોલે કે - તારી પુત્રી જિનશાસનમાં અકુશળ છે, જેણીએ મને કહ્યું કે - મારી માતાને આમ કહેજે. • [૬] • ઉભયપક્ષમાં છmતિત્વ - તમે મારા પિતા કે માતાને કહેજો કે તે કાર્ય તે પ્રમાણે થયું અથવા તે કાર્ય તે પ્રમાણે કરો.
૬૮,૪૬] પ્રગટ એવા પરગ્રામ દૂતિપણાને આપીને દેeld દ્વારા દોષો બતાવે છે. તેમાં એક દષ્ટાંત છે. જે વિવેચનમાં સ્પષ્ટ કરેલ છે.
• વિવેચન-૪૬૩ થી ૪૬૯ :
[૪૬] - જે ગામમાં સાધુ વસતા હોય, તે જ ગામમાં સંદેશને કહેનારી હોય તો તે સ્વગ્રામદૂતિ. પગામમાં જઈને કહે તે પરગ્રામતિ. તે બંનેના પણ બબ્બે ભેદ • પ્રગટ અને છન્ન. - [૪૬૪] - દૂતિપણાનું જે આચરણ કરવું તે પણ દૂતિ કહેવાય છે. તેમાં છન્ન દૂતિપણાના પણ બે ભેદ છે – (૧) લોકોત્તર-બીજા સંઘાટક સાધુથી પણ ગુપ્ત (૨) લોક અને લોકોતરને વિશે - સંઘાટક સાધુ અને પાસે રહેલા લોકો, તે બંનેથી ગુપ્ત હોય. - [૪૬૫] - સ્વગ્રામ અને પરગ્રામ સંબંધી પ્રગટ દૂતિને કહે છે – ભિક્ષાદિ નિમિત્તે જતા સાધુ તે જ ગામમાં કે પરગામમાં માતા-પિતાદિનો સંદેશો કહે. - [૪૬૬] - હવે લોકોત્તર છડાદૂતિને કહે છે – કોઈ સાધુ કોઈક સ્ત્રીની પુત્રીએ સંદેશો આપવાનું કહેતા વિચારે કે- “દૂતિપણું ખરેખર નિંદિત છે.” કેમકે તે સાવધ છે. વળી સંઘાટક સાધુ પણ મને દૂતિદોષથી દૂષિત ન જાણે, તેથી શબ્દ સ્ત્રના બદલીને બોલે કે - તમારી પુત્રી જિનશાસનમાં અંકુશળ છે, આ પ્રમાણે સંદેશો કહેવડાવેલ છે. માતા પણ સમજી જાય અને સામો જવાબ આપે કે – સાર, મારી પણીને કહી દઈશ કે ફરી આ રીતે સંદેશો ન કહેવડાવે. - [૪૬] - હવે ઉભયપક્ષે છન્ન એવી દૂતિને કહે છે - ગાથાર્થ સ્પષ્ટ છે.
પ્રગટ એવા પરગ્રામદતિપણાને આશ્રીને દેટાંતથી દોષ કહે છે –
[૪૬૮,૪૬૯] વિસ્તીર્ણ નામે ગામ હતું, તેની નીકટ ગોકુળ નામે બીજું ગામ હતું. વિસ્તીર્ણ ગામમાં ધનદત રહે, તેની પત્ની પ્રિયમતી નામે હતી. દેવકી નામે પુત્રી