Agam 40 Avashyaka Sutra Satik Gujarati Anuvad

SR No.: 009076
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Publication Year: 2009
Total Pages: 512
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Agam 40, & agam_aavashyak
File Size: 8 MB

Page 303

૧/૨ નિ - ૧૦૫૪
નય કહે છે. આ સમ્યકત્વાદિ ચતુર્વિધ સામાયિકમાં દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિ એ બે સામાયિકને ઈચ્છે છે. કેમકે તે ક્રિયાસ્વરૂપ છે. સમ્યકત્વ સામાયિક અને શ્રુતસામાયિક તેના માટે ઉપાદીયમાનપણાથી છે માટે તેને ઈચ્છતા નથી. ગુણભૂતને ઈચ્છે છે. આ જ્ઞાન અને ક્રિયાયનું સ્વરૂપ છે. તે જાણીને શિષ્યને સંશય થયો કે આમાં તત્ત્વ શું છે? આયાર્ય ત્યારે નીચેની ગાથા કહે છે અથવા જ્ઞાન-ક્રિયા નય મતને જણાવીને હવે સ્થિતપક્ષ કહે છે –
૫૧
• નિયુક્તિ-૧૦૫૫-વિવેચન :
બધાં નયોની બહુવિધ વક્તવ્યતાને સાંભળીને, તે સર્વ નયોમાં વિશુદ્ધ છે, જે ચરણગુણમાં સ્થિત સાધુ છે.
બધાં મૂળ નયો તથા તેના ભેદો અને દ્રવ્યાસ્તિક આદિ નયોની સામાન્ય કે વિશેષ જ ઉભયરૂપની અપેક્ષા વિના અથવા નામાદિ નયોમાં કોને કયા સાધુ ઈચ્છે છે ઈત્યાદિ સાંભળીને સર્વ નય સંમત વચન - જે ચરણગુણ સ્થિત સાધુ, જેથી સર્વે નયો ભાવનિક્ષેપો જ ઈચ્છે છે.
મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ અધ્યયન-૧-નો ટીકાસહિત અનુવાદ પૂર્ણ
(97)
(PROOF-1)
E:\Maharajsaheb\Adhayan-33\Book33A\
પર
આવશ્યક-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ/૩
* અધ્યયન-૨-“ચતુર્વિશતિસ્તવ' છે
- — — x — x = x — x — x —
હવે સામાયિક અધ્યયન પછી ચતુર્વિશતિ સ્તવ અધ્યયન આરંભીએ છીએ. અહીં અધ્યયન ઉદ્દેશ સૂત્રના આરંભમાં બધે જ કારણ અને અભિસંબંધ કહેવો, એ વૃદ્ધવાદ છે. તેનું કારણ કહે છે – જાત્યાદિ ગુણ સંપદા યુક્ત શિષ્યને ગુરુ આવશ્યક શ્રુતસ્કંધ સૂત્રથી અને અર્થથી આપે છે. તે અધ્યયન સમુદાયરૂપ વર્તે છે. તેથી કહ્યું છે . હવે આગળ હું એક-એક અધ્યયનનું કીર્તન કરીશ. પહેલું અધ્યયન સામાયિક કહ્યું. હવે બીજું –
-
આચાર્યના વચનના પ્રામાણ્યથી અધિકાર ઉપન્યાસ સિદ્ધિ થાય છે. “સાવધયોગ વિરતિ ઉર્તિન' ઈત્યાદિથી હવે બીજું અધ્યયન કહે છે. - ૪ - x - x - તેનો સંબંધ આ પ્રમાણે છે – અનંતર અધ્યયનમાં સાવધયોગ વિરતિરૂપ સામાયિક કહી. અહીં તેના ઉપદેષ્ટા અરહંતનું ઉત્કીર્તન-સ્તવના એ કર્તવ્ય કહે છે અથવા સામાયિક અધ્યયનમાં તેના આસેવનથી કર્મક્ષય કહ્યો. - X + X -
અહીં પણ ચતુર્વિશતિ સ્તવમાં અરહંતના ગુણોત્કીર્તનરૂપ ભક્તિના તત્વથી આનું જ પ્રતિપાદન કરે છે. કહ્યું છે – જિનવરોની ભક્તિથી પૂર્વના સંચિત કર્મોનો ક્ષય થાય છે. એ પ્રમાણે આ સંબંધથી આવેલ ચતુર્વિશતિ સ્તવ અધ્યયનના ચાર અનુયોગ દ્વારો કહેવા. તેમાં નામ નિક્ષેપામાં “ચતુર્વિશતિ સ્તવ” તેથી કહે છે – • નિયુક્તિ-૧૦૫૬-વિવેચન :
ચતુર્વિશતિ સ્તવનો નામનિષ્પન્ન નિક્ષેપો થાય છે. ચતુર્વિશતિ શબ્દનો છ પ્રકારે અને સ્તવનો છ પ્રકારે નિક્ષેપ થાય છે. - X + X -
અવયવાર્થ તો ભાષ્યકાર જ કહેશે. તેમાં આધ અવયવને આશ્રીને નિક્ષેપના ઉપદર્શનાર્થે કહે છે -
• ભાષ્ય-૧૯૦-વિવેયન :
નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવ એ છ પ્રકારે ચતુર્વિશતિનો નિક્ષેપો થાય છે. (૧) કોઈ જીવ કે અજીવનું 'ચતુર્વિશતિ' એવું નામ રાખે. (૨) સ્થાપના ચતુર્વિશતિ - કોઈને તે રૂપે સ્થાપના. (૩) દ્રવ્યયતુર્વિશતિ સચિત્ત, અચિત્ત, મિશ્રભેદથી ૨૪-દ્રવ્યો. તેમાં સચિત્ત-દ્વિપદ, ચતુષ્પદ, અપદ ભેદથી છે. અચિત્ત - કાર્યાપણાદિ, મિશ્ર-કટક આદિ અલંકૃત્ દ્વિપદાદિ. ક્ષેત્રથી ૨૪-ક્ષેત્રો અથવા ભરતાદિ ક્ષેત્રપ્રદેશો તે ચોવીશ પ્રદેશોમાં અવગાઢ દ્રવ્ય. કાળથી ૨૪-સમયાદિ, આટલું કાળ સ્થિતિ દ્રવ્ય છે. ભાવથી ૨૪-ભાવ સંયોગ કે ૨૪ ગુણ કૃષ્ણ દ્રવ્ય. આ ચતુર્વિશતિનો નિક્ષેપ થયો. અહીં સચિત્ત-દ્વિપદ મનુષ્ય ચતુર્વિશતિનો અધિકાર છે.
ચતુર્વિશતિ કહ્યું, હવે સ્તવ'નું પ્રતિપાદન કરે છે -
• ભાષ્ય-૧૯૧-વિવેચન :
નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ એ સ્તવના ચાર નિક્ષેપા છે. દ્રવ્યસ્તવ પુષ્પાદિ છે, ભાવસ્તવ-વિધમાનગુણોનું કિર્તન છે. અહીં નામ એટલે ‘નામ સ્તવ’ ઈત્યાદિ - x
- જાણવું. - X - તેમાં નામ અને સ્થાપના ગૌણ હોવાથી તેને છોડીને દ્રવ્યસ્તવ અને
.