________________
સવજીd-૨/૩૬
૧૮૯
થઈ મોહો જઈ શકે. ઉત્કૃષ્ટ અનંતકાળo - x - પછી નિયમા તે સિદ્ધ થાય. અન્યથા પરિતત્વ અર્થહીન છે.
અપત્તિ બે પ્રકારે - કાય અપત્તિ, સંસાર અપરિd. કાય અપરિત-સાધારણ વનસ્પતિજીવ, સંસાર અપત્તિ-કૃષ્ણપાક્ષિક. કાય અપત્તિ જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત તે રૂપે રહે. પછી કોઈ પણ પ્રત્યેક શરીરમાં જાય. ઉત્કટથી તે અનંતકાળ તે જ રૂપે રહી શકે.
સંસાર અપરિત બે ભેદે – અનાદિ અપર્યવસિત, જે કદી મોક્ષે ન જાય. અનાદિ સપર્યવસિત-ભવ્યવિશેષ.
નોપરિત નોઅપત્તિ સિદ્ધ જીવ છે, ઈત્યાદિ - ૪ -
અંતર-કાયપરિતનું અંતર જઘન્યથી અંતમુહd. ઉત્કૃષ્ટથી અનંતકાળવનસ્પતિકાળ, તેટલો કાળ સાધારણરૂપે રહે. સંસારપરિતનું અંતર નથી, કેમકે સંસાર પરિતવ છૂટ્યા પછી ફરી તે ન થાય. તથા મુક્તનો પ્રતિપાત ન થાય.
કાય અપત્તિનું અંતર જઘન્યથી અંતર્મુહd. - X • ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યાતકાળ અંતર છે. તે પૃથ્વીકાળ છે. પૃથ્વી આદિ પ્રત્યેક શરીરી ભવોમાં ભ્રમણકાળ ઉત્કૃષ્ટ આટલો જ છે. સંસાર અપરિતોમાં જે અનાદિ અપર્યવસિત છે, તેનું અંતર નથી હોતું. અનાદિ સપર્યવસિતનું પણ અંતર ન હોય. •x - નોપત્તિ નો પરિતનું પણ અંતર નથી કેમકે તે સાદિ પર્યવસિત છે.
અ૫બહત્વ - સૌથી થોડાં પરિત છે, કેમકે કાય પરિત અને સંસાર પરિત જીવ થોડાં છે, તેનાથી નોપત્તિનોઅપરિત્ત અનંતગુણ છે. કેમકે સિદ્ધ જીવ અનંત છે. તેનાથી અપરિત અનંતગણાં છે. કેમકે કૃષ્ણપાક્ષિક અતિ ઘણાં છે.
• સૂત્ર-૩૩૭ -
અથવા સર્વે જીવો મણ ભેદે છે – પયપ્તિક, અપયતિક, નોપયતાનો આપતિા . ભગવન પયતક કેટલો કાળ તે રૂપે રહે ? જઘન્ય અંતમુહૂd, ઉત્કૃષ્ટ સાગરોપમશત પૃથકd.
ભગવાન ! આપતા 7 જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ણ ઉત્કૃષ્ટ અંતમુહૂર્ત નોપતિનોઅપરાપ્તિ સાદિ અપર્યાસિત છે. પર્યાપ્તિાનું અંતર જન્ય અંતમુહૂર્ત ઉત્કૃષ્ટ અંતમુહૂર્ત. અપતિનું જઘન્ય અંતમુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક સાગરોપમશત પૃથકવ. પ્રજાનોપયતાનો અપયતાનું અંતર નથી.
અલાબહd-સૌથી થોડાં નોપયતાનોઅપયતા, અપયતા અનંતગણા, પ્રયતા તેથી સંખ્યાલગણાં છે.
• વિવેચન-39 :
બીજા પ્રકારે જીવો ત્રણ ભેદે છે – પર્યાપ્તા, અપર્યાપ્તા અને નોપચંતાનો અપર્યાપ્યા. તેમાં પાયખાની કાયસ્થિતિ-જઘન્ય અંતર્મહd. તે અપર્યાપ્તાથી પતિામાં ઉત્પન્ન થઈ ત્યાં અંતમુહર્ત રહી ફરી અપતિામાં ઉત્પન્ન થવાની અપેક્ષાથી છે ઉત્કૃષ્ટ કાયસ્થિતિ સાધિક ૨૦૦ થી ૯૦૦ સાગરોપમ. આ કથન લબ્ધિ અપેક્ષાઓ
૧૯૦
જીવાભિગમઉપાંગસૂત્ર - સટીકઅનુવાદ૩ છે. • x ", અપાયખાની કાયસ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી અંતર્મુહર્ત પ્રમાણ છે. - X - X - નોપયતા નો અપર્યાપ્તા સિદ્ધ છે. તે સાદિ અપર્યવસિત છે.
પર્યાપ્તિકનું અંતર જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત છે. કેમકે અપયતકાળ જ પતિનું અંતર છે. અપર્યાપ્ત કાળ પણ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી અંતર્મહd છે. અપયપ્તિકનું જઘન્ય અંતર અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ પાંતર સાધિક સાગરોપમ-શત પૃથકવ છે. કેમકે પયતિકકાળ જ અપયતકનું અંતર છે.
નોપચંતા-નો અપર્યાપ્તાનું અંતર નથી - -
અલાબહવ-સૂબાઈ મુજબ જાણવું વિશેષ એ કે - સિદ્ધ જીવો અય છે, નિગોદ જીવોમાં અપર્યાપ્તા અનંતાનંત સદૈવ હોય છે. પયર્તિાને સંખ્યાતપણાં કહ્યાં છે.
• સૂત્ર-390 -
અથવા સર્વે જીવો ત્રણ ભેદે છે – સૂક્ષ્મ, ભાદર અને નોસૂમનોભાદર ભગવન્! સૂક્ષ્મ, સૂક્ષ્મરૂપે કેટલો કાળ રહે? જઘન્ય અંતમુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત-કાળ-મૃedીકાળ બાદર જઘન્યથી અંતર્મહત્ત, ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાતકાળઅસંખ્યાત ઉત્સર્પિણી-અવસર્પિણીકાળથી, ક્ષેત્રથી અંગુલનો અસંખ્યાતભાગ. નોસૂક્ષ્મનોભાદર સાદિ અપર્યાસિત છે.
સૂમનું અંતર બાદરકાળ અને ભાદરનું અંતર સૂક્ષ્યકાળ છે. બીજા નોસૂક્ષ્મનોભાદરનું અંતર નથી.
લાભહ-સૌથી થોડાં નોસૂક્ષ્મનોબળદર, તેથી ભાદર અનંતગણો છે, તેથી સૂક્ષ્મ અસંખ્યાતગણાં છે.
• વિવેચન-39૮ :
બીજી રીતે સર્વ જીવો ત્રણ ભેદે – સૂક્ષ્મ, બાદર આદિ. સૂમની કાયસ્થિતિ જઘન્ય અંતમુહૂર્ત. ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત કાળe • x • બાદરની જઘન્ય અંતમુહૂર્ત * * * * * * * નોસૂમ મોબાઇર એ સિદ્ધ છે. તે સાદિ અપર્યવસિત છે.
અંતર-સૂફર્મનું જઘન્ય અંતર અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાતકાળ • x • કેમકે બાદર કાળનું આટલું જ પ્રમાણ છે. બાદરનું અંતર જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાતકાળ • x- સૂમનું આટલું કાળ પ્રમાણ છે. નોર્મનોબાદરનું અંતર નથી.
અલબહુત સુગમ છે. વિશેષ કંઈ લખતા નથી. • સૂત્ર-39૯ :
અથવા સર્વે જીવો મણ ભેદ કહ્યા છે - સંદી, અસંtી, નોસંજ્ઞાનોઅસંtી. - - * ભગવદ્ / સંજ્ઞી કેટલો કાળ રહે? જઘન્ય અંતમુહd. ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક સાગરોપમશત પૃથd. અસંશ, જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. નોસંજ્ઞીનોઅસંજ્ઞી સાદિ અપર્યાસિત છે.
સંજ્ઞનું અંતર જEાન્ય અંતર્મહત, ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. અસંજ્ઞીનું અંતર જઘન્ય અંતમુહૂત, ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક સાગરોપમ શત પૃથકવ. બીજાનું અંતર નથી.
અવાબવ - સૌથી થોડાં સંજ્ઞી, નોસંજ્ઞીનોઅસંtી અનંતગઇ. અસંતી