Agam Satik Part 40 Nandi Sutra Gujarati Anuwad

SR No.: 009031
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 104
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_nandisutra
File Size: 1 MB

Page 24

સૂત્ર-૧૮,૧૯
“નંદી” ચૂલિકાસૂત્ર - સાનુવાદ વિવેચન
હોતા નથી. કારણ કે તે સ્વયં બુદ્ધ હોય છે. તેઓની સાધનામાં કોઈ સહાયક હોતા નથી. તેઓને જન્મતાં જ ત્રણ જ્ઞાન હોય છે. તેઓ દીક્ષિત થાય કે તરત જ તેઓને વિપુલમતિ મન:પર્યવજ્ઞાન થાય છે. વાતિકર્મનો સર્વથા નાશ થતાં તેઓને કેવળજ્ઞાના થાય છે. ત્યારબાદ તેઓ ધર્મતીર્યની સ્થાપના કરે છે તેથી તેમને તીર્થકર કહેવાય છે.
સૂત્ર-૨૦,૨૧ :
ભગવાન મહાવીરના અગિયાર ગણધરો હતા. તે આ પ્રમાણે છે - (૧) ઈન્દ્રભૂતિ (૨) અનિભૂતિ (3) વાયુભૂતિ (૪) વ્યકત (૫) સુધમસ્વિામી (૬) મંડિતયુગ () મૌર્યપુત્ર (૮) અર્થાપિત (6) અચલભતા (૧૦) મેતાર્ય (૧૧) પ્રભાસ.
• વિવેચન-૨૦,૨૧ :
શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના નવ ગણોના વ્યવસ્થાપક અગિયાર ગણધર હતા. અગિયાર પૈકી ઈન્દ્રભૂતિ, અગ્નિભૂતિ અને વાયુભૂતિ એ ત્રણે ય સહોદર ભાઈઓ હતા. ભગવાન મહાવીરને વૈશાખ સુદ દસમના દિવસે કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઈ હતી. તે સમયે અપાપા નગરીમાં સોમિલ નામના બ્રાહ્મણે પોતાના યજ્ઞ સમારોહમાં એ અગિયારે ય મહામહોપાધ્યાયોને તેના શિષ્ય સમુદાય સાથે આમંત્રિત કર્યા હતા.
એ જ અપાપા નગરીની બહાર મહાસેન નામના ઉધાનમાં ભગવાન મહાવીરનું પદાર્પણ થયું. દેવકૃત સમવસરણ અને જનસમહના મેળાને જોઈને સપિયમ મહોપાધ્યાય ઈન્દ્રભૂતિ અને તેની પાછળ વારાફરતી અન્ય સર્વ મહોપાધ્યાય પોતપોતાના શિષ્ય સમુદાય સહિત ભગવાન મહાવીરના સમવસરણમાં પહોંચ્યા. તેઓ દરેકના મનમાં જુદી જુદી એકેક શંકા હતી. પોતાની શંકા તેઓ કોઈને કહેતા ન હતાં. તોપણ સર્વજ્ઞ દેવ પ્રભુ મહાવીરે પોતાના જ્ઞાન વડે તેમની શંકાઓ બતાવીને સમાધાન કર્યું. તેથી પ્રભાવિત થઈને દરેક બ્રાહ્મણો થઈને કુલ ૪૪,000ના સમુદાય સાથે પ્રભુ મહાવીર
સ્વામીના શિષ્યો બની ગયા. તેઓએ ગણની સ્થાપના કરી. તે ગણોને ધારણ કરનાર થયા તેથી તેઓને ગણધર કહેવાય છે. ગણ-ગચ્છનું દરેક કાર્ય ગણધરોની જવાબદારી પર હોય છે. તે અગિયાર ઉપાધ્યાયોને ગણધપદ પર સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા.
સૂબાનુસાર ગણધરો કેવળજ્ઞાની તીર્થકર ભગવાનની પ્રથમ દેશનામાં દીક્ષિત થઈ જાય છે અને દીક્ષિત થતાં તેઓને છ જીવનીકાય અને મહાવ્રતોનું વિસ્તૃત સ્વરૂપ ભગવાન પાસે સાંભળતાં સમજતાં ગણધર લબ્ધિના કારણે શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષયોપશમ થતાં દ્વાદશાંગીનું જ્ઞાન ઉપલબ્ધ થઈ જાય છે. તેથી તેનું શ્રુતજ્ઞાન આત્માગમ કહેવાય છે.
આભગમ જ્ઞાન પણ કોઈને કોઈ નિમિતથી થઈ જાય છે. ગણધરોને પણ તીર્થકરોની પાસે બોધ પામતાં અને દીક્ષિત થતાં દ્વાદશાંગીનું જ્ઞાન આત્માગમ થાય છે.
Torg વન forફ વા ધુરૂ વા :- જગતના પ્રત્યેક પદાર્થ પર્યાય દૃષ્ટિથી ઉત્પન્ન થાય છે અને નષ્ટ થાય છે પરંતુ દ્રવ્ય દૈષ્ટિથી દરેક પદાર્થ ધ્રુવ-નિત્ય છે.
પ્રત્યેક તીર્થકરો પ્રથમ દેશનામાં દીક્ષિત શિષ્યોને સંક્ષેપમાં આ ત્રણ dવની વ્યાખ્યા સમજાવે છે. તેના નિમિત્તથી, પોતાની બીજ બુદ્ધિ વડે, શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી અને ગણધર લબ્ધિના પુણ્ય પ્રભાવથી દ્વાદશાંગીનું જ્ઞાન વિશિષ્ટ શિષ્યોને તે જ સમયે ઉપલબ્ધ થઈ જાય છે. એવા શિષ્યો તીર્થંકર પ્રભુની શ્રમણ સંપદાના ગણોને ધારણ કરે છે. તેથી તેઓ ગણધર કહેવાય છે અને તે ગણધર દેવ સૂત્રરૂપે દ્વાદશાંગી શ્રુતની રચના કરે છે. આ પ્રમાણે જિનશાસનમાં ગણધરોનો પરમ ઉપકાર હોય છે.
• સૂત્ર-૨૨ :
સમ્યગ્રંદન, જ્ઞાન અને સાત્રિરૂપ અથવા પાપની નિવૃત્તિરૂપ નિવણિપથના પ્રદર્શક, જીવાદિ સર્વે પદાર્થોના પરૂપક આથતિ સવભાવોના પ્રરૂપક અને કુદર્શનીઓના અહંકારના નાશક, જિનેન્દ્ર ભગવાન મહાવીરનું શાસન સદાસર્વદા જયવંત થાઓ.
• વિવેચન-૨૨ :
તીર્થકર અને ગણધરોની સ્તુતિ પછી આ ગાળામાં જિન પ્રવચન તથા જિન શાસનની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે. જેમકે – (૧) આ શાસનમાં સાચા મોક્ષમાર્ગની નિવૃત્તિપ્રધાન આચાર સાધના દશવિલ છે. (૨) હેય, ડ્રોય, ઉપાદેય જીવાદિ તત્વોનું સ્વરૂપ પ્રરૂપેલ છે અને વિવિધ મતમતાંતરના કુસિદ્ધાંતોના મદને તર્કપૂર્ણ સમાધાનોથી દૂર કરવામાં આવે છે. જેમ સૂર્યના પ્રકાશથી અંધકાર નષ્ટ થઈ જાય છે તેમ જિનશાસન કુલિત માન્યતાઓનું નાશક છે અને આ શાસન પ્રાણીમાત્રનું હિતૈષી હોવાથી સદૈવ ઉપાદેય છે તેમજ મુમુક્ષ દ્વારા ગ્રાહ્ય છે. આ કારણે જિનશાસન સર્વોત્કૃષ્ટ છે. માટે નય ક્રિયાપદ આપેલ છે. આ શાસન સંપૂર્ણ વિશ્વમાં સર્વોપરિ અતિશયવાન હોવાથી તેનો સદા જય થાઓ એવી શુભકામના સાથે સ્તુતિ કરેલ છે.
• સૂત્ર-૨૩ :
ભગવાન મહાવીર સ્વામીના પંચમ ગણધર અનિવેશ્યાયન ગોત્રી શ્રી સુદામસિવામી હતા. તેના શિષ્ય કાયય ગોમીય ભૂiામી થયા. તેના શિષ્ય કાત્યાયન ગોત્રીય પ્રભવવામી થયા અને તેના શિષ્ય વત્સગોત્રીય શ્રી શય્યભવ સ્વામી થયા. તે દરેક યુગપધાન આચાર્ય પવરોને હું (દેલવાચક) વંદન કરું છું.
• વિવેચન-૨૩ :
આ ગાળામાં દેવવાચક ગણિશ્રીએ ભગવાન મહાવીર નિર્વાણપદ પામ્યા પછીના ગણાધિપતિ સધમસ્વિામી આદિ કેટલાક પઘર આચાર્યોનું અભિવાદન કરેલ છે. કાલિકકૃત અને તેના અનુયોગધરની સ્તુતિ સુધર્મા સ્વામથી પ્રારંભ થાય છે. કારણ કે તેમના સિવાય શેષ ગણધરોની શિષ્ય પરંપરા ચાલી નથી.
(૧) સુધમસ્વિામી ૫૦ વર્ષ ગૃહસ્થાવસ્થામાં રહ્યા, ત્રીસ વર્ષ પર્યત ગણધરપદવીએ રહા, બાર વર્ષ સુધી આચાર્ય પદે રહ્યા અને આઠ વર્ષ સુધી કેવળી પર્યાયમાં રહ્યા. આ રીતે ૧૦૦ વર્ષનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરીને નિર્વાણ પામ્યા.