Page Text
________________
ર
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
દેવે તેને પ્રતિબોધ કર્યો. પાડાએ ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન કર્યું, મરીને તે દેવલોકે ગયો. આ પ્રમાણે પગલેપગલે વિષાદ પામીને સંકલ્પને વશ થઈ તિર્યંચત્વ પામ્યો, તેથી આવા અપરાધ દોષો વર્ષવા. કેવી રીતે? ૧૮૦૦૦ શીલાંગના સ્મરણ નિમિત્તે.
• નિયુક્તિ - ૧૧૭, ૧૭૮ + વિવેચન
૧૮૦૦૦ શીલાંગો જ છે. શીલ - ભાવસમાધિ લક્ષણ. તેના અંગો ભેદો કે કારણો, તે શીલાંગો છે. તે જિનેશ્વર પ્રરૂપેલ છે. તે શીલાંગના પરિરક્ષણ નિમિત્તે તે અપરાધ પદોને છોડે. હવે તે ૧૮૦૦૦ શીલાંગના ભેદોને દર્શાવ છે - યોગ, કરણ, સંજ્ઞા, ઇંદ્રિય, ભોમ, આદિ, શ્રમણ ધર્મથી ૧૮૦૦૦ શીલાંગની નિષ્પત્તિ છે. તેમાં યોગ ત્રણ ભેદે · કાયા, વચન, મનથી. કરણ ત્રણ ભેદે - કરવું, કરાવવું. અનુમોદવું. સંજ્ઞા - ચાર ભેદે આહાર, ભય, મૈથુન, પરિગ્રહ. ઇન્દ્રિય પાંચ ભેદે શ્રોત્ર, ચક્ષુ, ધ્રાણ, જિલ્લા, સ્પર્શન. ભોમાદિ - પૃથ્વીકાયાદિ પાંચ, બેઇંદ્રિય યાવત્ પંચેન્દ્રિય અને અજીવકાય તે દશ. ભ્રમણઘર્મ - ક્ષાંતિ, મુક્તિ, આર્જવ, માર્દવ, લાઘવ, સત્ય, તપ, સંયમ, આકિંચન, બ્રહ્મચર્યવાસ. આ સ્થાન પ્રરૂપણા છે. આ ૧૮૦૦૦ શીલાંગોની યોજના કરવી. જેમ કે - (૧) હું કાયાથી આહારસંજ્ઞાથી પ્રતિવિત થયેલો, થ્રોમેન્દ્રિય સંવૃત્ત, પૃથ્વીકાય સમારંભથી પ્રતિ વિરત, ક્ષાંતિગુણ સંપ્રયુક્ત (વિષય ન વાંછું). એ પ્રમાણે મુક્તિગુણ વાળો બીજો ગમ યાવત્ દશે ગામ કહેવા. તેમાં આ રીતે અંતે યોજવું. તેથી ૧૮૦૦૦ શીલાંગ રથ થાય. યોગ - 3 × કરણ - 3 × સંજ્ઞા - ૪ × ઇંદ્રિય - ૫ × પૃથ્વીકાયાદિ - ૧૦ X શ્રમણધર્મ - - ૧૦ = ૧૮૦૦૦. ઉક્ત આલાવામાં ક્રમશઃ દશ શ્રમણ ધર્મ, પછી ૧૦ પૃથ્વી આદિ, પછી, પાંચ ઇંદ્રિય એ રીતે આલાવા કરતાં આ ભેદો પ્રાપ્ત થશે. - x - x -
માત્ર આ અધિકૃત સૂત્રોક્ત ઉક્તવત્ શ્રામણ્યના પાલન ન કરવા માત્રથી જ અશ્રમણ નથી, પણ માત્ર આજીવિકા માટે જ દીક્ષા લીધેલો, સંક્લિષ્ટ ચિત્તવાળો, દ્રવ્યક્રિયા કરતો પણ તે અશ્રમણ જ છે - અત્યાગી જ છે. કઈ રીતે? સૂત્રકાર કહે છે -
· સૂત્ર -૭
જે (સાધુ) પરવશતાથી વસ્ત્ર, ગંધ, અલંકાર, સ્ત્રીઓની શય્યા અને આસન આદિનો ઉપભોગ કરતા નથી. તે ત્યાગી કહેવાતા નથી. ♦ વિવેચન - ૭ -
ચીનાંશુકાદિ વસ્ત્રો, કોષ્ઠપુટાદિ ગંધો, કટક આદિ અલંકારો, અનેક પ્રકારની સ્ત્રીઓ, પલંક આદિ શયન, આસન આદિ. આ બધાંને અસ્વવશ હોવાથી - પરતંત્રતાથી જે કોઈ ન સેવે, તેટલાથી તેને ત્યાગી ન કહેવા. તે સુબંધુવત્ તેને શ્રમણ ન જાણવા. આ સુબંધુ કોણ છે? જ્યારે ચંદ્રગુપ્તે નંદને કાઢી મૂક્યો, તે વખતે નંદની પુત્રીએ ચંદ્રગુપ્તપ્રતિ સ્નેહ દૃષ્ટિ કરી. આ કથા આવશ્યકાનુસાર જાણવી. યાવત્ બિંદુસાર રાજા થયો. નંદને સુબંધુ નામે અમાત્ય હતો. તેને ચાણક્ય પ્રત્યે દ્વેષ હતો. તેના છિદ્રો શોધતો હતો. કોઈ દિવસ સુબંધુએ રાજાને કહ્યું - જો કે તમે અમને ધન નથી આપતા, તો પણ અમારે તમારું હિત કહેવું જોઈએ - તમારી માતાને ચાણક્યએ મારી નાંખી છે. રાજાએ ધાવમાતાને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |