Page Text
________________
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ તેનું વિભાજનતપૂર્વવત. (૫)વિપક્ષ-વિદેશ, સાધ્ય આદિથી વિપર્યય. (૬) પ્રતિષેદ્ય - વિપક્ષનો પ્રતિષેધ કરવો તે. (૭) દેશંસ - દષ્ટ અર્થના અંતને લઈ જાય તે (૮) આસકા - ચાલુ વાતમાં શંકાલાવવી તે. (૯) તપ્રતિષેધ- અધિકૃત આશંકાનો પ્રતિષેધ. (૧૦) નિગમન - નિશ્ચિત ગમન, નિશ્ચય કરવો તે. - x- તેનો વિસ્તાર પ્રતિ અવયવ ગ્રંથકાર કહેશે.
• નિર્યુક્તિ - ૧૩૯ • વિવેચન
ધર્મ ઉત્કૃષ્ટ મંગલ એ પૂર્વવત્ પ્રતિજ્ઞા છે. આ પ્રતિજ્ઞા શું છે? આમ વચનનો નિર્દેશ છે. આH - વિશ્વાસપાત્ર. તે સંપૂર્ણ રાગાદિના ક્ષયથી થાય છે. કહે છે- આગમ તે આમ વચન છે. દોષક્ષયથી તેને આમ કહેવા. વીતરાગ અસત્ય વાક્ય ન બોલે. તેમનું વચન ને આમ વચન, તેનો નિર્દેશ. (શંકા) આ આગમ વાક્ય છે, પ્રતિજ્ઞા નથી. (સમાધાન) વિપતિપદના સંપતિપત્તિના નિબંધનપણાથી તે જ પ્રતિજ્ઞા છે. અથવા પાઠાંતરથી તે સાધ્યવચન નિર્દેશ છે. સાધીએ તે સાધ્ય, બોલીએ તે વચન. અર્થ એટલે જેનાથી તે જ બોલાય. સાધવાનું તે વચન એટલે સાધ્યવયન કે સાધ્યાર્થ. તેનો નિર્દેશ તે પ્રતિજ્ઞા.
હવે બીજો અવયવ કહે છે - તે અધિકૃત ધર્મ આ જ જિનમત - તે મનીન્દ્ર પ્રવચનમાં છે. પણ કપિલાદિ મતોમાં નથી. કેમકે તે પ્રત્યક્ષ જ પ્રાપ્ત થાય છે. વસ્ત્રાદિથી ન ગાળેલ ઘણાં પાણી આદિના ઉપભોગમાં રક્ત પરિવ્રાજક પ્રાણીનો ઘાત કરનારા છે, તેમને ધર્મ ક્યાંથી? ગ્રંથ વિસ્તાર ભયે વધુ કહેતા નથી. • - X
હવે ત્રીજે અવયવ કહે છે - • નિર્યુક્તિ - ૧૪૦ - વિવેચન
દેવોથી પૂજિત તે સૂરપૂજિત દેવના ગ્રહણથી ઇંદ્રાદિ પણ લેવા. હેતુ પૂર્વવતું. આ વાક્ય હેત્વર્થ સૂચક છે. હેતુ - સુરેન્દ્રાદિના પૂજિતત્વથી જાણવું. આની જ સિદ્ધિ બતાવે છે - ધર્મમાં હે, જેમાં રહે તે સ્થાન અથવા સ્થાન એટલે આલય. આ ધર્મસ્થાનમાં રહેલ. - X- *- ઉત્તમ એવા ધર્મસ્થાનમાં રહેલા સાધુઓ દેવેન્દ્રો વગેરેથી પૂજાય છે. -
- હવે ચોથો અવયવ કહે છે - હેતુ વિષય વિભાગ કથન. ધર્મસ્થાનમાં કોણ રહે છે? નિરૂપતિવાળા. ઉપfથ - કપટ, માયા, છદ્મ એ પર્યાયો છે. આ ક્રોધાદિ ઉપલક્ષણયુક્ત છે. સર્વે કષાયોથી જેઓ નીકળી ગયા છે તે નિરુપધય - નિકષાયી. તે પૃથ્વીકાયાદિ જીવોને ન પીડવા વડે, તપ અને ચાસ્ત્રિ વડે જીવોને દુઃખ ન દેતા પોતે જીવે છે - પ્રાણ ધારણ કરે છે; તે જ ધર્મ સ્થાન સ્થિત જાણવા, બીજા નહીં. હવે પાંચમો અવયવ -
• નિયંતિ - ૧૪૧ - વિવેચન
વિપક્ષ તે પાંચમો અવયવ, તે પ્રતિજ્ઞા અને વિભક્તિથી ઉલટો જાણવો. જિન - તીર્થકર, તેમનું વચન - આગમ લક્ષણ, તેમાં પ્રષ્ટિ - અપ્રીતિને ટુંકમાં કહે છે - xx- શ્વશુર - લોક પ્રસિદ્ધ છે. આદિ શબ્દથી પિતા વગેરે લેવા. જેને ધર્મમાં રુચિ નથી, તે અધર્મ રુચિવાળા. અપિ શબ્દથી ધર્મરુચિક પણ મંગલ બુદ્ધિ વડે જ લોકો પ્રકર્ષથી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |