Page Text
________________
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ - કથાનક આ પ્રમાણે - એક સંનિવેશમાં બે ભાઈઓ ઘણાં ગરીબ હતાં. તેઓ સોરઠ જઈને ૧૦૦૦ રૂપિયા કમાયા. વાંસળીમાં ભર્યા. તે લઈને બંને પોતાને ગામ આવ્યા. રસ્તામાં બંને વારા ફરતી વાંસળીને ઉંચકે છે. એના હાથમાં કોથળી હતી. ત્યારે બીજા વિચારે છે. આને મારી નાંખ તો રૂપિયા મારા થી જાય, બીજાને પણ તે જ વિચાર આવ્યો. તેઓ ગામ સમીપે પહોંચ્યા, નદીના તટમાં મોટા ભાઈને થયું કે - ધિક્કાર છે કે મેં મારા ભાઈનો વિનાશ ચિંતવ્યો. એમ કહી મોટેથી રડવા માંડ્યો. બીજાએ પૂછ્યું - કેમ રહે છે? તેણે સત્ય જણાવ્યું નાનો ભાઈ બોલ્યો - મને આવો જ વિચાર આવેલો. તેથી વાંસળી ફેંકી દીધી. દ્રહનું માછલું તે વાંસળી ગળી ગયો મચ્છીમાર તેને મારીને વેચવા લઈ ગયો. બંને ભાઈની માતાએ તે માછલું વેંચાત લાવવા તેની બહેનને મોકલી. બહેન તે જ માછલું લાવી. માછલું ચીરતા અંદરથી વાંસળી નીકળી. તેણીને થયું કે - આ વાંસળી મારી થાઓ. તેમે વાંસળી છુપાવવા પ્રયાસ કર્યો. ડોસીએ તે જોયું. બંને વચ્ચે વાંસળી માટે લડાઈ થઈ. દાસીએ (બહેને) ડોસીને મર્મ પ્રદેશમાં છરી મારી, ડોશી મરી ગઈ બંને ભાઈઓએ આ વાત જાણી. માને મરેલ જીને વિચાર્યું કે આ દ્રવ્ય જ દુઃખદાયી છે. બંનેએવૈરાગ્યપામી દીક્ષા લીધી. લોકમાં પણ કહેવાય છે કે ધન પ્રાપ્તિમાં દુઃખ, પછી તેના રક્ષણમાં દુઃખ પછી તેને ખર્ચાતા દુઃખ થાય. આ દ્રવ્ય ઘણાં અપાય વાળું છે. તેનો ત્યાગ કરીને જે મહાસન્ધી તપોવનનો આશ્રય લે છે, તે ધન્ય છે.
હવે ક્ષેત્રાદિ અપાયને પ્રતિપાદન કરતાં કહે છે - ક્ષેત્ર દ્વારનો વિચાર તે ક્ષેત્ર અપાય, કેમકે ક્ષેત્ર જ તેનું કારણ છે તેનું ઉદાહરણ અપક્રમણ - અપસર્પણ દશાર સમુદાયનું થાય છે. તેનો ભાવાર્થ આ છે - સૈપાયન ઋષિનો અધિકાર કાળને આશ્રી છે. અહીં કાળથી અપાય તે કાળ અપાય છે. અથવા કાળ જ તેનું કારણ છે. તેની કથા આગળ કહીશું.
ભાવથી અપાય તે ભાવ અપાય. તે પણ કથાથી કહીશું.
ક્ષેત્ર અપાયનું દૃષ્ટાંત - દશાર્ણ હરિવંશ રાજાની મોટી કથા છે. તેમાંનું ઉપયોગી જ કહીએ છીએ. કંશને માર્યા પછી તેના સસરા જરાસંધ તેનું વૈર લેવા તૈયારી કરી. તેથી દશે દસાર ભાઈએ નાસીને દ્વારકા ગયા. ચાલુ યોજનાને નિયુક્તિકાર પોતે કહેશે, તો શા માટે અહીં પ્રયાસ કરવો?
કાળ અપાયનું દૃષ્ટાંત - જ્યારે કૃષ્ણ નેમિનાથને પૂછ્યું. ત્યારે ભગવંતે કહ્યું કે - દ્વારિકાનો વિનાશ બાર વર્ષે જેપાયનથી થશે. આ વાત ઉધોતતરાનગરીમાં પરંપરાએ સાંભળીને દ્વૈપાયન તાપસે વિચાર્યું કે - મારાથી આ નગરીનો વિનાશ ન થાઓ. તેથી બાર વર્ષ બીજે જવું સારું. એમ વિચારી ઉત્તરાપથમાં ગયા. ભૂલથી કાળની જાણ ન રહેતા બારમે વર્ષે પાઠો આવ્યો. કુમારો તેને ઘણો માર્યો. પાયન નિયાણુ કરીને દેવ રૂપે ઉત્પન્ન થયો. તેણે દ્વારિકા બાળી નાંખી. આ કાળ અપાય છે. કેમકે જિનભાષિત અન્યથા થતું નથી.
ભાવ અપાય- એક તપસ્વી સાધુ શિષ્યની સાથે ભિક્ષાચર્યાએ નીકળ્યા. તપસ્વી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |