Page Text
________________
અધ્યયન : ૧ ભૂમિકા
૩૩ એ પ્રમાણે યથાસંભવ અન્વર્થ સંજ્ઞા કહેવી.
હવે પુષ્પના એકાઈક શબ્દો કહે છે. • નિયુક્તિ - ૩૬ + વિવેચન - પુષ્પ, કુસુમ, ફૂલ, પ્રસવ, સુમન, સૂક્ષ્મ એ બધાં પર્યાયો છે.
હવે એકવાક્યતાથી ધ્રુમપુપિકા અધ્યયનનો શબ્દાર્થ કહે છે - દુમનું પુષ્પ તે દ્રુમપુu. - x- તેમાંથી “ધ્રુમપુપિકા' શબ્દ બન્યો. કુમપુષ્પના ઉદાહરણથી યુક્ત તે દ્રુમપુપિકા, એવું તે અધ્યયન તે દ્રુમપુપિકા અધ્યયન. તેના એકાર્થકને પ્રતિપાદન કરતાં કહે છે -
• નિર્યુક્તિ - ૩૭ - વિવેચન
તેમાં દ્રુમપુષ્પના ઉદાહરણ યુક્ત તે દ્રુમપુપિકા. જેમકે જહાદુમ પુઑસ. આદિ આહારની એષણા તે આહારૈષણા. એષણાના ગ્રહણથી ગવેષણાદિ લેવા. તેથી તેના અર્થસૂચકત્વથી આહારૈષણા. ગોચર એટલે ગાયની માફક ચરવું તે. ગોચરને બદલે ગોચાર રૂપ પણ થાય. તે ગોચર અર્થનું સૂચક હોવાથી આ અધ્યયને ગોચર કહે છે. આ રીતે બધે ભાવના કરવી. ભાવાર્થ એ છે કે - જેમ ગાય ચરે છે, તેમ અવિશેષથી સાધુએ પણ ફરવું. પણ વૈભવને આશ્રીને ઉત્તમ, મધ્યમ, અધમ કુળમાં ન જાય. અથવા વણિક વત્સના દષ્ટાંતથી વર્તવું. તથા ત્વયુની જેમ અસારને ભોગવવું તે અર્થનું સૂચક છે. પરમમુનિએ કહેલ છે - જેમ ચાર ધુણા કહેલાં છે, તે આ પ્રમાણે - વયાને ખાનાર, છાલને ખાનાર, કાષ્ઠને ખાનાર, સારને ખાનાર. એ પ્રમાણે ભિક્ષુ પણ ચાર ભેદે કહેલાં છે. તે આ પ્રમાણે - ત્વચાને ખાનાર ઇત્યાદિ. અહીં ચતુર્ભગી છે • વયા ખાનાર પણ સાર ખાનાર નહીં, સાર ખાનાર પણ ત્વચા ખાનાર નહીં, ત્વચા પછી ખાનાર અને સાર પણ ખાનાર, બંને ન ખાનાર. ત્વચા ખાદક સમાન ભિક્ષુને સારખાદક સમાન તપ થાય છે - X
ભાવાર્થ આ પ્રમાણે • વફભોક્તા ને કર્મભેદને આશ્રીને વજસાર જેવો તપ થાય છે. તથા “ઉછ' અજ્ઞાત પિંડ ઉછ સૂચક છે. મેષ' થોડાં પણ પાણીમાં પાણીને ડોળ્યા વિના પાણી પીએ છે. એ પ્રમાણે સાધુ પણ ભિક્ષા માટે પ્રવેશે ત્યારે બીજા આક્રમણાદિમાં આકુળ થયા વિના ભિક્ષા લેવી. એવા આર્થને સૂચવનાર આ અધ્યયન છે. જલૌકા- અનેષણા પ્રવૃત્તિમાં દેનાર હોય તેના મૃદુ ભાવને નિવારણાર્થે આ સૂચના છે. સર્પ' . જેમ તેની એક દષ્ટિ હોય છે. એ પ્રમાણે ગોચરી ગયેલ સાધુ સંયમ એક દષ્ટિવાળા થવું. એ અર્થને સૂચવે છે. અથવા જરા પણ સ્પર્શ કર્યા વિના જેમ સાપ બિલમાં પ્રવેશે એ પ્રમાણે સાધુએ પણ સ્વાદ કર્યા વિના આહાર કરવો. “બ્રણ' સગહેપ કર્યા વિના ગુમડા ઉપર લેપ કરે તેમ ખાવું જોઈએ. “અક્ષ' ઉપાંગ દાનની માફક - સાધુ માત્ર કાયાનો ઘસારો રોકવા જ આહાર લે. - • -.
ઇસુ' બાણ. જેમ સચિકપ્રમાદયુક્ત થઈ બાણ વડે લક્ષ્ય સાધે તો વીંધી શક્તો નથી. તે જ રીતે સાધુ ગૌચરી જતાં બીજા સ્થાને ધ્યાન રાખે તો સ્વપરને પીડાકારી વિ8/ For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Leucation international
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |