________________
૨૦૪
દશવૈકાલિકમૂલસુખ-સટીક અનુવાદ વચનની ઉદીરણા કરે. ઇંદ્રિયોના વિષયથી નિવૃત્ત થાય, પ્રશસ્ત ધ્યાનમાં આસક્ત બને, ધ્યાન આપાદક ગુણોમાં આત્માને સુસમાહિત કરે, સૂત્રાર્થને યથાવસ્થિત વિધિથી ગ્રહણ કરે અને જે યથાવષય સમ્યગુ હોય તેને જાણે. તે ભિક્ષુ છે.
• સૂત્ર - પ૦૦ થી ૫૦૫ -
(૫૦૦) જે સાવ તાદિ ઉપવિમાં મર્હિત નથી, અમૃદ્ધ છે, અજ્ઞાત ફળોથી ભિક્ષાની એષણા કરે છે, સંયમને નિસ્સાર કર દેનારા દોષોથી રહિત છે, કય - વિક્રય અને સંનિધિથી રહિત છે તથા બધા પ્રકારના સંગોથી મુક્ત છે, તે ભિક્ષ છે.
(૫૧) જે ભિક્ષ લોલુપતા રહિત છે, સૌમાં ગઇ નથી, અજ્ઞાત કૂળોમાં ભિક્ષાચારી છે, અસંયમી જીવનની આકાંક્ષા કરતાં નથી, ગાદિસતકાર અને પૂજાનો ત્યાગ કરે છે, જે સ્થિતાત્મા છે અને છળથી રહિત છે, તે ભિક્ષુ છે.
(૫૨) “પ્રત્યેક વ્યક્તિના પુન્ય - પાપ પૃથક પૃથક હોય છે' એમ જાણીને, જે બીજાને એમ નથી કહેતા કે કુશીલ છે. તથા જેનાથી બીજે કુપિત થાય, એવી વાત પણ કરતા નથી અને જે પોતાની આત્માને સોંસ્કૃષ્ટ માનીને અહંકાર કરતો નથી, તે ભિક્ષ છે.
(૫૩) તે જતિનો મદ ન કરે, રૂપનો મદ ન કરે, લાભનો માદ ન કરે, શતનો મદ ન રે, જે બધાં મદોનો ત્યાગ કરી કેવળ ધર્મ - ધ્યાનમાં રત રહે છે, તે ભિક્ષ છે.
(૫૦૪) જે મહામુનિ શદ્ધ ધર્મનો ઉપદેશ કરે છે, એ ધર્મમાં સ્થિત થઈને બીજાને ધર્મમાં સ્થાપિત કરે છે. જે પ્રાપ્તિ થઈને કુશિલ લિંગને છોડી દે છે તથા હાસ્યોત્પાદક કુતુહલ પૂર્ણ ચેષ્ટા કરતો નથી, તે ભિક્ષ છે.
(૫૦૫) પોતાના આત્માને સદા શાશ્વત હિતમાં સ્થિત રાખનારો પૂર્વોક્ત ભિક્ષુ આ અણચિ અને અશાશ્વત દેહવાસને સદાને માટે છોડી દે છે, તથા જન્મ - મરણના બંધનનું છેદન કરી અનુપરાગમન નામક સિદ્ધિગતિને પામે છે - • તેમ હું કહું છું.
• વિવેચન - ૫૦૦ થી ૫૦૫ -
વસ્ત્રાદિ રૂપ ઉપધિ વિષયક મોહત્યાગથી - અમૂર્જિત. પ્રતિબંધ ભાવથી અમૃદ્ધ બની ભાવ પરિશુદ્ધ થઈ અજ્ઞાત વૃત્તિથી ચરે. સંયમ - સારતા અપાદક દોષ રહિત, દ્રવ્ય ભાવ ભેદ ભિન્ન ક્રય-વિક્રય અને પર્યાષિત સ્થાનથી નિવૃત્ત, દ્રવ્ય - ભાવ સંગથી અપગત છે, તે ભિક્ષુ છે.
એલોલ – અપ્રામની પ્રાર્થના ન કરે, સાધુ રસોમાં વૃદ્ધ ન બને અને લાભમાં અપ્રતિબદ્ધ રહે, ઉછવૃત્તિથી ચરે, ભાવ ઉછ પૂર્વવત છે, વિશેષ એ કે ત્યાં ઉપધિને આશ્રીને કહેલ, અહીં માટે કહેલ છે. અસંયમી જીવિતની આકાંક્ષા ન કરે, આમષધિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org