________________
૮|-| ૩૭૯ થી ૩૦
૧૯૩ છું તથા હું જાતિ સંપન્ન છું, તપસ્વી છું, બુદ્ધિમાન છું, હું કુળવાન છું ઇત્યાદિ રૂપ મદ ન કરે - x
જાણતા કે અજાણતા કંઈક રાગ-દ્વેષ વડે મૂલોત્તર ગુણ વિરાધનાથી આત્માને સંવરે, ભાવથી આલોચનાદિ વડે નિવર્તે. અનુબંધ દોષથી ફરી તેને ન આચરે. તે જ કહે છે- સાવધ યોગને સેવીને ગુરુ પાસે આલોચના કરે, કંઈ ગોપવે નહીં કે અપલાપ ન કરે. કેવો થઈને? અકલુષિત મતિ, સદાપ્રગટભાવ, અપ્રતિબદ્ધ થઈને અને ઇંદ્રિયોના પ્રમાદને દૂર કરે. અમોઘ૦ આચાર્ય કે જ્ઞાનાદિ ગુણોથી મહાન સાધુઓ જે કહે, તે વચનને શિષ્ય અમૂલ્ય સમજીને સ્વીકારે અને ક્રિયા વડે અમલમાં મૂકે.
જીવનને અનિત્ય અને મરણાશક્તિ જાણીને, સમ્યગદર્શન જ્ઞાન-ચાસ્ત્રિ રૂપ મોક્ષને જાણીને બધેક હેતુ ભોગોથી દૂર થાય. કદાચ આયુ વચ્ચે ન તુટે તો પણ પરિમિત વર્ષાદિકાળું જોઈને ભોગો છોડે.
ઉપદેશાધિકારમાં આનું સમર્થન કરતાં કહે છે - વૃદ્ધાવસ્થા જ્યાં સુધી પડે નહીં, ક્રિયા સામર્થ શત્રુ રૂપ વ્યાધિ વધે નહીં, ત્યાં સુધી ચાસ્ટિા ધર્મને સારી રીતે આચરવો. તેનો ઉપાય કહે છે - ક્રોધાદિ ચાર પાપના હેતુ હોવાથી પાપવર્ધક છે, તેથી આત્માના હિતને ઇચ્છતો એવો આ ક્રોધાદિ દોષને છોડી દે. તેમાં જ બધી સંપત્તિ છે. ન છોડવામાં આલોકના અપાયો કહે છે. ક્રોધપ્રીતિનો નાશ કરે છે. કેમકે ક્રોધવચનથી તેનો ઉચ્છેદ જોયો છે. માન વિનયનાશક છે, મારા મિત્રોનો નાશ કરે છે, લોભ બધાંનો નાશ કરે છે, ત્રણે તભાવ - ભાવી છે.
જે એમ છે તો ઉપશમથી ક્રોધને હણવો, ઉદયનો નિરોધ અને ઉદય પ્રાતને વિફળ કરે. માનનો માદવ વડે જય કરે. માયાનો અશઠ ભાવથી જય કરે, લોભને નિસ્પૃહત્વથી જીતે. હવે ક્રોધાદિના જ પરલોકના અપાયો કહે છે - ક્રોધાદિ ચારે સંપૂર્ણ, અશુભ ભાવથી કિલષ્ટ કષાયો વડે પુનઃ જન્મના મૂલને સિંચે છે.
સૂત્ર - ૩૯૧ થી ૪૦૦ -
(૩૯૧) સાધુ, રત્નાવિકો પ્રત્યે વિનયી બને, વશીલતાને કદાપિ ન ત્યાગે, કાચબાની જેમ આલીન - લીન ગુમ થઈને તપ અને સંયમમાં પરાક્રમ કરે. (૩૨) સાલ નિજાને બહ ન કરે, અતિ હાસ્યને પણ તજિત કરે, પારસ્પરિક વિકથામાં રમણ ન કરે, સદા સ્વાધ્યાયમાં રત રહે. (૩૯૩) સાધુ આળસ રહિત થઈ શ્રમણ - ધર્મમાં સૌગોને સાવ નિયુક્ત કરે, કેમકે શ્રવણ ધર્મમાં સંલગ્ન સાધુ અનુત્તર રાઈને પામે છે. (૩૯૪) જેના દ્વારા આલોક - પરલોકમાં હિત થાય છે, જેથી સુગતિ પામે છે. ભરાતને તે પરૂપાસે, પૂછીને રાઈ નાય કરે.
(૩૫) જિતેન્દ્રિય મુનિ પોતાના હાથ પગ શરીરને સંયમિત કરીને લીન સાને ગુમ થઈને ગુરુ સમીપે સે. (૩૯૬) આચારદિને પળખે, આગળ કે પૃષ્ઠ ભાગે તથા ગુરુના પગ સાથે પગ અડાડી ન બેસે.
Jain Education international
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org