Page Text
________________
અધ્ય૦ ૮ ભૂમિકા
૧૮૭ કુશળ પરિણામ થવાથી તે નોઇંદ્રિય પ્રણિધિ કહેવાય છે. તેનો વિરોધ ન કરવાથી આ દોષો થાય છે
જે કોઈ વ્યવહાર તપસ્વીને ક્રોધાદિ અનિરુદ્ધ છે તે તપ કરતા બાલતપસ્વી સમાન તે ઉપવાસનું પારણું કરતાં ઘણો આરંભ કરનાર જીવ છે, તે ગજસ્નાનવત્ પરિશ્રમ કરે છે. તે ઉપવાસ, છઠ્ઠ આદિ નિમિત્તે ક્રોધાદિ કરીને ઘણો કર્મબંધ કરે છે.
આ જ અર્થને સ્પષ્ટતર કરે છે - દ્રવ્યથી શ્રમણભાવને પાળે છે, જેના ક્રોધાદિ કષાયો ઉત્કટ છે, તેનું શ્રામાણ્ય શેરડીના ફૂલની જેમ નિષ્ફળ છે, કેમકે તેને નિર્જરા થતી નથી.
ઉપસંહાર કરતા કહે છે- અનંતરોક્ત ઇંદ્રિય - નોઇંદ્રિય બંને પ્રસિદ્ધિ નિર્દોષ હોય છે, જે - ૪ - બાહ્ય અને અત્યંતર ચેષ્ટાવાળા તેના ઇંદ્રિય અને કષાયો તેના કજામાં હોય, તો શુદ્ધ પ્રણિધિ છે. અન્યથા અશુદ્ધ પ્રણિધિ જાણવી. એમાં પણ તત્વ દષ્ટિએ અત્યંતર ચેષ્ટા વધુ જરૂરી છે, તેથી તે વધુ પ્રશસ્ત છે. અપ્રશસ્તવાળા અધ્યવસાયથી ઉગતા હોય તે પ્રણિધિ અચારુ છે - સુંદર નથી. તે જ કહે છે -
માયા સ્થાન યુક્ત, દ્ધયાદિ ગારવ યુક્ત, ઇંદ્રિય - નોઇંદ્રિયનો નિગ્રહ કરે છે તો તે અપ્રશસ્ત છે. કેમકે માયાથી ઇર્યાદિને પડિલે હેદ્રવ્ય ક્ષાંત્યાદિથી આસેવન, દ્ધયાદિનો ગારવ કરે તે પ્રશસ્ત જ ઇંદ્રિય - નોઇંદ્રિયનો નિગ્રહ કરે છે. - X
હવે પ્રશસ્તપ્રશસ્ત પ્રસિધિના ગુણ દોષ - • નિયુક્તિ - ૩૦૫ થી ૩૦૯ :
જ્ઞાનાવરણીયાદિ ભેદથી કમરજને બાંધે છે, જે અપ્રશસ્ત પ્રસિધિમાં રહેલ છે, તે જ આઠ પ્રકારની કમરજને ખપાવે છે, જે પ્રશસ્ત પ્રણિધિ યુક્ત હોય છે. સંયમાદિને માટે પ્રણિધિ પ્રયોવી જોઈએ તે કહે છે - દર્શન, જ્ઞાન, ચાસ્ત્રિ જેમાં છે તે સંપૂર્ણ સંયમ છે. તે સાધવા પ્રશસ્ત પ્રણિધિ યોજવી, તથા તેનાથી વિરુદ્ધ સ્થાનોને વર્જવા જોઈએ. જો તેમ ન કરે તો આ દોષો લાગે - દિક્ષા લઈ સુપ્રસિધિન રાખે તો સંયમને ન જાણતો સંયત સંયમને વિરાધે છે. જેમ ભાન વિનાનો, નિકૃષ્ટ અંગવાળો યત્ન ન કરતો કાંટાવાળા માર્ગે જાય અને પડીને દુ:ખ પામે છે, તેમ આ સંયત નાશ પામે છે. તેથી ઉલટું સુપ્રસિહિત સાધુ આશ્રદ્ધારને સંવત્ત કરીને કર્મબંધાદિથી લિપ્ત થતો નથી. તપ પ્રણિધિ વડે પૂર્વના કર્મોને પણ બાળે છે. જેમ અગ્નિ શુષ્ક તૃણોને બાળે છે. એ રીતે અપ્રશસ્ત પ્રણિધિ દુખદ અને પ્રશસ્ત પ્રસિદ્ધિ સુખદ છે. તેથી અપશસ્તનો ત્યાગ કરીને સાધુ પ્રશસ્ત પ્રસિધિમાં યત્ન કરે. આચારપ્રણિધિ કહી. હવે સૂત્ર આલાવાનો અવસર છે - X- ૪- તેથી સૂત્ર કહે છે -
• સૂત્ર - ૩૫૧ -
આચાર પ્રસિધિને પામીને ભિક્ષએ જે પ્રકારે જે કરવું જોઈએ તે પ્રકારે હું તમને કહીશ, તે તમે અનુક્રમથી મારી પાસેથી સાંભળો.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009027 |
| Book Title | Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Shrutnidhi Ahmedabad |
| Publication Year | |
| Total Pages | 242 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 5 MB |