________________
અધ્યo ૬ ભૂમિકા
૧૫
અધ્યયન - ૬ - “મહાચાર કથા
• હવે મહાચાર કથા આરંભે છે. તેનો સંબંધ આ છે - અનંતર અધ્યયનમાં સાધુની ભિક્ષાવિશુદ્ધિ કહી. અહીં આ ગૌચરીમાં ગયેલા સાધુએ પોતાનો આચાર મહાજને પૂછેલ હોય અને પોતે જાણતો હોય તો પણ ત્યાં વિસ્તારથી ન કહે, પણ ગરજી ઉપાશ્રયમાં કહેશે. તે જ અહીં કહે છે. આ સંબંધે આવેલ આ અધ્યયન છે. અનુયોગદ્વાર પૂર્વવત્ ચાવત નામ નિષ્પન્ન નિક્ષેપ કહેવું. તેમાં મહાચાર કથા એ નામ છે. પૂર્વે કહેલ છે. તેનો અતિદેશ કહે છે -
• નિયુક્તિ - ૨૪૬ - વિવેચન -
પૂર્વે ક્ષુલ્લકાચાર કથામાં જ્ઞાનાચારાદિ કહ્યા. તે સર્વે અહીં કહેવું. તે આક્ષેપણી આદિ કથા કહેવી, ચ શબ્દથી તે જ પ્રતિપક્ષે મહતુ કહેવી. આચાર કથામાં મોટી અહીં પ્રસ્તુત છે. નામનિષ્પન્ન નિક્ષેપ કહ્યો. હવે સૂત્ર અનુગામમાં અસ્મલિતાદિ ગુણયુક્ત સૂત્ર કહેવું જોઈએ, તે આ છે -
• સુત્ર - ૨૬ થી ૨૩૦ :
(૨૬, રર) જ્ઞાનદાન સંપ, સંયમ અને તપમાં રત, ગમ સંપન્ન ગણિ- ગાયન ઉથાનમાં પધારેલા જોઈને રાજ, રાજમા, બ્રાહ્મણ અને ક્ષત્રિય નિશલાત્મા થઈને પૂછે છે - આપના આસાર - ગોચર કેવા છે ? (૨૨૮, ૨૯) ત્યારે તે નિભૂત, દાંત, સર્વે પ્રાણી માટે સુખાવહ, શિક્ષાઓથી સમાયુક્ત અને પરમ વિરક્ષણ ગણિ તેમને કહે છે - ધમણિની કામનાવાળા. નિગ્રન્થોના ભીમ, દુધિષ્ઠિત અને સર્વ આચાર ગોચર મારી પાસેથી સાંભળો. (૨૩૦) જો નિભ્યાસાર લોકમાં અત્યંત દુશ્વર છે, આવો શ્રેષ્ઠ આચાર બીજે ક્યાંય કહેવાયેલ નથી, સર્વોચ્ચ સ્થાનના ભાગી સાધુઓનો આવો આચાર બીજ ન હતો, ન હશે.
• વિવેચન - રર૬ થી ૨૩૦ -
જ્ઞાન - શ્રુતજ્ઞાનાદિ, દર્શન - ક્ષાયોપશમિકાદિ, તેનાથી યુક્ત. સંયમ - પાંચ આશ્રવથી વિરમણાદિ, તપ - અનશનાદિ, રત - આસક્ત. જેને ગણ છે તેથી ગણી - આચાર્ય. આગમ સંપન્ન - વિશિષ્ટ કૃતધર, કવચિત સાધુ પ્રાયોગ્યમાં રહી ધર્મદશનાર્થે પ્રવૃત્ત થાય. રાજા - નરપતિ, અમાત્ય - મંત્રી, શ્રેષ્ઠી આદિને પૂછે છે. અસંભ્રાંત અંજલિ જોડીને - “આપનો ક્રિયા ક્લાપ શું છે ?"
તે રાજાદિ પાસે ગણી, ધર્મકાર્યને સ્થિર કરી, નિશ્ચલ રહી ઇંદ્રિયો તથા મનને દમન કરીને સર્વે જીવોને સુખ આપનાર, ગ્રહણ અને આસેવન રૂપ શિક્ષાથી, એકી ભાવે યુક્ત થઈને પંડિત- આચાર્ય કહે છે. આ ધમર્થકામોના, થર્મ- ચાત્રિ ધર્માદિ, તેનો અર્થ - પ્રયોજન, મોક્ષને ઇચ્છે છે. કઈ રીતે? વિહિત વિશુદ્ધ અનુષ્ઠાન કરીને,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org