________________
૫ | ૧ | ૮૪ થી ૮૬
૧૩૫
તેના શ્રામણ્યમાં સંશય થાય. (૮૬) તેથી આને દુર્ગતિવર્ધક દોષ જાણીને એકાંતના આશ્રયમાં રહેનાર મુનિ વેશ્યાલય સમીપ ન જાય.
♦ વિવેચન
અનંતર સૂત્રમાં પહેલાં વ્રતની યાતના કહી, અહીં ચોથા વ્રતની યતના કહે છે - ગણિકાની ઘરની નીકટ ન જાય. કેમકે મૈથુન વિરતિ રૂપ બ્રહ્મચર્ય પાળવા જે સાધુ ઇચ્છે છે, તેને ત્યાં જતાં દર્શનથી ચિત્તમાં વ્યાક્ષેપ થાય. સાધુ ઇંદ્રિય અને નોઇંદ્રિયના દમનાર હોય, વેશ્યાગૃહ સમીપે જવાથી તેના રૂપના દર્શન કે સ્મરણ અપધ્યાનરૂપ કચરાથી જ્ઞાન અને શ્રદ્ધારૂપ જળને વિઘ્ન થતાં ચિતમાં વિક્રિયા થાય છે. આ દોષ એક વખત વૈશ્યાગૃહ સમીપે જવાથી કહ્યો. હવે વારંવાર જવાનો દોષ કહે છે -
૮૪ થી ૮૬ •
-
અનાયાન એટલે વેશ્યા કે દુરાચારીના સ્થાન પાસે વરંવાર જતાં પ્રાણાતિપાત આદિ વ્રતોમાં ક્ષતિ થાય, આક્ષિપ્ત ચિત્તથી ભાવ વિરાધના થાય, શ્રમણ ભાવમાં દ્રવ્યથી રજોહરણાદિ ધારણ રૂપ અને ભાવથી વ્રત પ્રધાન હેતુમાં સંશય થાય, કદાચિત દીક્ષા છોડી દે.
પૂર્વાચાર્ય કૃત વ્યાખ્યા – વૈશ્યાદિગત ભાવથી મૈથુનની પીડા થાય. અનુપયોગથી એષણા કરતા હિંસા થાય, કોઈ પૂછે તો અસત્ય વચન બોલે, વેશ્યાના દર્શનની જિનાજ્ઞા ન હોવાથી અદત્તાદાન, મમત્વ કરવાથી પરિગ્રહ એમ બધાં વ્રતને ક્ષતિ પહોંચે. સાધુપણામાં પણ સંશય થાય. તેથી આ અનંતરોક્ત દુર્ગતિવર્ધન વચનો જાણીને મુનિ વૈશ્યાલય સમીપે જવાનો ત્યાગ કરે અને મોક્ષનો આશ્રય કરે. (શંકા) પહેલા વ્રતની વિરાધના પછી સીધી જ ચોથા વ્રતની વિરાધના કેમ કહી ? પ્રાધાન્ય જણાવવા માટે. બીજા વ્રતો કરતા તેની મહત્તા જણાવવા. હવે વિશેષથી કહે છે -
• સૂત્ર - ૮૭ થી ૯૩
-
(૮૩) માર્ગમાં શ્વાન, નવપ્રસૂતા ગાય, ઉન્મત બળદ, અશ્વ, હાથી, બાલક્રિડાસ્થાન, કલહ અને યુદ્ધનો દૂરથી જ ત્યાગ કરે. (૮૮) મુનિ ઉન્નત, અવનત, હર્ષિત કે આકુળ થઈને ન ચાલે, પણ ઇંદ્રિયોના વિષયને દમન કરીને ચાલે. (૮૯) ઉચ્ચ-નીચ કુળોમાં ગૌચરીને માટે મુનિ સદા જલ્દી • જલ્દી ન ચાલે, હાસ્ય કરતા કે બોલતા બોલતા ન ચાલે. (૯૦) ઝરોખા, થિન્ગલદ્વાર, સંધિ, જળગૃહ કે શંકા ઉત્પન્ન કરે તેવા સ્થાનને ઝાંકતો ન ચાલે, પણ તેનું વર્જન કરે. (૯૧) રાજા, ગૃહપતિ, આરક્ષકના રહસ્ય સ્થાનને તથા સંકલેશ્વર સ્થાનોને દૂરથી છોડી દે. (૯૨) પ્રતિક્રુષ્ટ કુળોમાં ન પ્રવેશે, મામક ગૃહને છોડી દે. અપ્રીતિકર કુળોમાં ન પ્રવેશે પણ પ્રીતિકર કુળોમાં જાય. (૯૩) આજ્ઞા લીધા વિના શણના બનેલ પડદા તથા વસ્ત્રાદિથી ઢાંકેલા દ્વારને સ્વયં ખોલે નહીં, કમાડ પણ ન ઉઘાડે.
Jain Education International
• વિવેચન
૮૭ થી ૯૩
ગાથાર્થ કહ્યો જ છે. વિશેષ વૃત્તિ આ પ્રમાણે - સૂપ એટલે તાજી જ પ્રસૂતા,
·
-
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org