________________
૧૦૦
પિંડનિયુક્તિ-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ
મૂલ-૨૮૧ થી ૨૮૯ સ્પર્શરૂપ દોષને ઉત્પન્ન કરતા નથી. અથવા વિષ, મારણ થતું નથી. આધાકર્મ દોષ પણ થતો નથી.
હવે બાકીની ત્યાગ કરવા લાયક દ્રવ્યપૂતિને કહે છે – • મૂલ-ર©,૨૯૧ :
રિ૯o] શેષ દ્રવ્યો વડે જેટલું સ્પર્શ કરાયું હોય તેટલું પૂતિ કહેવાય છે, તેથી ત્રણ લેપ વડે પૂતિ થાય અને ત્રિગુણ કલ્પ કર્યો તે કહ્યું છે. રિ૯૧) ઉધનાદિ ચારને છોડીને શેષ દ્રવ્યો પૂતિ હોય છે, તેનું પરિણામ વફ પ્રમાણફોતરાથી આરંભીને જાણવું.
• વિવેચન-ર૯૦,૨૯૧ -
(૨૯૦] ઇંધનાદિ સિવાયના શાક, મીઠું આદિ જેટલાં પ્રમાણમાં સ્પર્શિત હોય તેટલા પ્રમાણમાં પૂતિ કહેવાય. ત્રણ લેપ - આધાકર્મી રાંધ્યાને દૂર કર્યા પછી તપેલીમાં ચોટેલું રહે, તે પછી બીજી બે વાર રાંધે ત્યાં સુધી પૂતિ એ ત્રણ લેપ ચોથી વખતે રાંધે તે પૂતિ નથી. જો ધોયેલ હોય તો ત્રણ કશે શુદ્ધ થાય. [૨૯૧) ઇંધણાદિ સિવાયના શનાદિ દ્રવ્યો પૂતિ કરવામાં તત્પર જાણવા માત્ર ફોતરારૂપ અવયવથી સ્પર્શિત શુદ્ધ અશનાદિ પણ પૂતિ થાય છે.
હવે દાતાનું ઘર અને સાધુના પાત્રને આશ્રીને પૂતિમાં કપાકા - • મૂલ-૨૯૨ -
પહેલે દિવસે આધાકર્મ જ છે, બીજા ત્રણ દિવસ સુધી પૂતિ હોય છે, તે ત્રણ પૂતિમાં ન કહ્યું. પાત્રને ત્રીજો કલ્પ આપે ત્યારે કહ્યું.
• વિવેચન-૨૨ :
જે દિવસે આધાકર્મ કર્યું, તે ઘેર બીજા ત્રણ દિવસ સુધી પૂતિ છે. કુલ ચાર દિવસ તે ઘેર ન કહો. સાધુનું પત્ર પતિ થયા પછી ત્રીજો કલ્પ આપ્યા. પછી કહ્યું. - x • હવે આધાકર્મ અને પૂતિ જુદા જુદા કહી સમાપ્તિ કરે છે –
• મૂલ-૨૯૩નું વિવેચન :
શ્રમણને માટે કરેલ જે આહાર, ઉપધિ, વસતિ આદિ સર્વે આધાકર્મ કહેવાય. શ્રમણ માટે કરેલ આઘાકર્મ વડે મિશ્ર આહારાદિ, તે બધાં પૂતિ કહેવાય. હવે તેને જાણવાનો ઉપાય કહે છે –
• મૂલ-૨૯૪નું વિવેચન :
શ્રાવકને ઘેર આવેલ સાધુને સંખડી આદિના ચિહ્નથી પૂતિની શંકા થાય તો શ્રાવક કે શ્રાવિકાને પૂછવું કે થોડા દિવસો પૂર્વે સંખડી કે સંઘ ભોજન આપેલું કે તેમાં સાધુ નિમિતે કંઈ કરેલું જો તેવું જણાય તો ત્રણ દિવસની પૂતિ હોય, એમ જાણીને ત્યાગ કરવો. પછી ગ્રહણ થઈ શકે. અથવા પૂછ્યા વિના સ્ત્રીઓના સંલાપથી જાણવું પૂતિ જણાય તો ન કહો.
૦ પૂતિદ્વાર કહ્યું, હવે મિશ્રજાત દ્વાર કહે છે –
• મૂલ-૨૯૫ થી ૩૦૧ -
[૨૫] મિશ્રાવ ત્રણ પ્રકારે છે – યાવદર્શિક, પાખંડીમિશ્ર, સાધુમિw. આ હજારના આંતરાવાળુ હોય તો પણ ન કહ્યું, ત્રણ કલ્પ કર્યા પછી કો. (ર૯૬) દુકાળમાં, દુકાળના ઉલ્લંઘન પછી, માગના મથાળે કે ચામાં કોઈ શ્રદ્ધાવાન ગૃહસ્થ ઘણાં ભિક્ષાચર જાણીને મિશ્રાપ્ત કરે.
રિ૯ યાવાર્ષિકને માટે આ રાંધેલ નથી, તેથી યતિને જે ઈચ્છિત છે તે તું આપ અથવા ઘણાં ભિક્ષાચરો આવ્યા હોવાની અપૂરતું જાણીને કહે -
બીજું પણ રાંધ” (ર૯૮] પોતાને માટે રંધાતું હોય અને પાખંડી માટે પણ રાંધ કહે તે પાખંડી મિશ, નિર્ણય માટે રાંધ કહે તે સાધુ મિશ્ર
(ર૯૯] વિષ વડે મરેલાના માંસને ખાનાર મરે છે, તેના માંસને ખાઈને બીજો પણ કરે છે, એમ પરંપરાએ હજારો મરણ થાય છે. [3oo] તે પ્રમાણે મિશજાત પણ સાધુના સુવિશુદ્ધ ચાઆિત્માને હણે છે, તેથી હજારો પુરો પાસે ગયેલું પણ તે સાધુને ન કહ્યું. [૩૧] સાધુને આશ્રીને વિધિ - પાત્રને ગળી વડે કે સૂકા છાણથી સાફ કરીને ત્રણ કલ્પ દેવા, પછી તડકામાં સૂકવીને તેમાં શુદ્ધlm ગ્રહણ કરવું કોઈ કહે છે ચોથો કલ્પ દઈને સૂકવ્યા વિના ગ્રહણ કરવું.
• વિવેચન-૨૯૫ થી ૩૦૧ ;
ગાથાર્થ કહા છે. હવે વૃતિગત વિશેષ હોય તે જ કહીએ છીએ – [૨૫] થાયfધ - જે કોઈ ગૃહસ્થ કે ગૃહસ્થ ભિક્ષાચરો આવશે, તેમનું પણ થશે અને કુટુંબમાં પણ થઈ રહેશે એવી બુદ્ધિથી સામાન્ય કરીને એકઠું રંધાય છે. પાઈલf - કેવળ પાખંડીને યોગ્ય અને કુટુંબને યોગ્ય ભેગું રંધાય છે. સાથુમિક - માત્ર સાધુને અને પોતાને યોગ્ય ભેગું રંધાય છે. પાખંડીમાં શ્રમણ આવી જાય છે. હજાર આંતરા - એક બીજાને આપ્યું, બીજાએ ત્રીજાને આપ્યું, એ રીતે હજારના અપાય, મિશ્રજાતની ઉત્પત્તિ -
[૨૯૬] દુર્ગાસ - જેમાં દુઃખે કરીને ગ્રાસ મળે તે દુર્ગાસ - દુકાળ. તેમાં ભિક્ષાચરની અનુકંપાણી, ભૂખનું દુ:ખ જાણીને, અરણ્યાદિથી નીકળવા કે પ્રવેશવારૂપમથાળ, ત્યાં કોઈ શ્રદ્ધાવાનું ઘણાં ભિક્ષાયરોને જાણીને પૂર્વોક્ત મિશ્રજાતને કરે. [૨૯] વાવધિ - કોઈ સ્ત્રી બીજી સ્ત્રીને નિષેધ કરે કે – આ જે કોઈ ભિક્ષાચર આવે તેને આપવા માટે સંઘેલ નથી અથવા બીજું પણ અધિક રાંધવા ગૃહનાયક સૂચવે તેને ચાવદર્શિક મિશ્ર જાણી ત્યાગ કરવો. [૨૯૮] કુટુંબ માટે સંધતી સ્ત્રીને કોઈ બીજો ગૃહનાયક પાખંડી માટે કે બીજો કોઈ નિન્થિને માટે અધિક નાંખ કહે તો તે પાખંડી કે સાધુમિશ્ર જાણવું.
[૨૯૯] કાલકૂટ વિષ ખાઈ કોઈ મરણ પામે, તેના માંસને કોઈ ખાય તે મરે, તેવી પરંપરા સંખ્યા વડે હજારો થાય, આ સહસવેધ વિષનો પ્રભાવ છે તે. [30] સહવેધ વિષ માફક ચાવદર્ચિકાદિ ત્રણે એકે બીજાને આપ્ય, એ પ્રમાણે હજારો