Agam Satik Part 35 Pindniryukti Aadi Sutra Gujarati Anuwad

SR No.: 009026
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 120
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_pindniryukti
File Size: 1 MB

Page 44

મૂલ-૧૫૧ થી ૧૫૮
પોતાનું પણ કરે છે, તેથી તે આધાકર્મ આત્મકર્મ કહેવાય છે. આ રીતે અધ:કમદિ શબ્દો આધાકર્મને ઉલ્લંઘતા નથી, માટે બીજા ભંગમાં આવે છે.
હવે વરસ વાવ અવયવની વ્યાખ્યા કરે છે – • મૂલ-૧૫૯ :
કોને માટે કરેલું આધાકર્મ કહેવાય ? નિયમો સાધર્મિકને માટે કર્યું હોય તે આધકર્મ કહેવાય. તેથી સાધર્મિકની પ્રરૂપણા કરવી જોઈએ.
• વિવેચન-૧૫૯ :ગાથાર્થ કહ્યો છે. હવે સાધર્મિકની પ્રરૂપણા કરે છે - • મૂલ-૧૬૦ થી ૧૬૩ :
[૧૬] નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, પ્રવચન, લિંગ, દશન, જ્ઞાન, સા. અભિગહ અને ભાવ એ ભર પ્રકારે સાધમિક હોય છે. [૧૬ થી ૧૬]). બારે શબ્દોની વ્યાખ્યા છે, જે વિવેચનમાં નોંધી જ છે.
• વિવેચન-૧૬૦ થી ૧૬૩ :
નામ સાઘર્મિક, સ્થાપના સાઘર્મિક, દ્રવ્ય સાઘર્મિક ઈત્યાદિ બાર પ્રકારે સાધર્મિક ગાથાર્થ મુજબ કહેવા. તેની જ વ્યાખ્યા કરે છે –
(૧) નામ સાધર્મિક - વિવક્ષિત સાધુનું જ નામ હોય તે જ નામ જ્યારે બીજા પણ સાધુનું હોય ત્યારે તે બંને નામ સાધર્મિક કહેવાય.
(૨) સ્થાપના સાધર્મિક - કાષ્ઠ આદિની બનેલ પ્રતિમા હોય, તે બીજા જીવતા સાધુને માટે સ્થાપના સાધર્મિક થાય. જો કે આ સભાવ સ્થાપના છે, અક્ષ આદિને વિશે જે સાધુની સ્થાપના, તે અસદ્ભાવ સ્થાપના છે.
(3) દ્રવ્યપણાના વિષયવાળો સાધર્મિક - જે ભવ્ય સાધર્મિકપણાને યોગ્ય હોય. તથા જે સાધર્મિક સાધુનું શરીર સિદ્ધશિલાની નીચે વગેરે સ્થળે જીવરહિત હોય તે ભવ્ય શરીરરૂપ અને અતીત સાધર્મિકના શરીરરૂપ હોવાથી દ્રવ્યસાધર્મિક કહેવાય.
(૪) ક્ષેત્ર વિષયક સાધર્મિક - સમાન દેશમાં ઉત્પન્ન થયેલા. (૫) કાળ સાધર્મિક - સમાન કાળે સાધુ થયેલા હોય તે. (૬) પ્રવચન સાધર્મિક - ચતુર્વિધ સંધમાંના કોઈપણ. () લિંગ સાઘર્મિક - જોહરણ, મુખવત્રિકાદિ ઉપકરણથી સમાન.
(૮) દર્શન સાધર્મિક - સમાન દર્શનવાળો. દર્શન ત્રણ ભેદે – ક્ષાયિક, ક્ષાયોપથમિક અને ઔપશમિક. તેથી ક્ષાયિક દર્શન સાધર્મિક આદિ કહેવા.
(૯) જ્ઞાન સાઘર્મિક - સમાન જ્ઞાનવાળો સાધુ હોય છે. જ્ઞાન પાંચ પ્રકારે - મતિ, શ્રુત આદિ. તેથી મતિજ્ઞાન સાઘર્મિક આદિ પાંચ ભેદ.
(૧૦) ચારિ સાઘર્મિક - સમાન ચાસ્ટિાવાળો સાધુ હોય છે. ચાસ્ત્રિ પાંચ ભેદે - સામાયિક, છેદોષસ્થાપનીય, પરિહારવિશુદ્ધિક, સૂટમ સંપરાય, ચયાખ્યાત. તેથી
પિંડનિર્યુક્તિ-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ યાત્રિ વડે સાધર્મિક આ પાંચ ભેદે ગણવા. મતાંતરથી ત્રણ ભેદે - ક્ષાયિક ચાસ્ત્રિ, ક્ષાયોપથમિક ચાસ્ત્રિ, ઔપશમિક ચારિત્ર. આ ત્રણ વડે સાધર્મિક હોય, જેમકે ક્ષાયિક ચાસ્ત્રિ સાધર્મિક આદિ.
(૧૧) દ્રવ્યાદિ વિષયક અભિગ્રહ - દ્રવ્યાભિગ્રહ, હોમાભિગ્રહ, કાલાભિગ્રહ, ભાવાભિગ્રહ. તે દ્વારા સાધર્મિકો, જેમકે દ્રવ્યાભિગ્રહ સાધર્મિક.
(૧૨) ભાવના વડે સાધર્મિક - ભાવના બાર ભેદે – અનિત્ય, અશરણ, એકવ, અન્યત્વ, અશુચિવ, સંસાર, કમશ્રવ, સંવર, નિર્જન, લોકવિસ્તાર અને જિનપ્રણીતધર્મ. તેથી અનિત્યભાવના સાધર્મિકાદિ બાર ભેદ.
હવે તે-તે સાધર્મિકોને આશ્રીને કલય અને અકલય વિધિ - • મૂલ-૧૬૪ થી ૧૮૧ :
[૧૬] ગૃહી કે ગૃહસ્થ જેટલા દેવદત્ત હોય તેમને હું દાન આપ્યું, એમ કોઈ સંકલ્પ કરે તો દેવદત્ત સાધુને ન કહ્યું. ગૃહી દેવદત્તનો સંકલ્પ હોય તો દેવદત્ત સાધુને કહ્યું. [૧૬૫] એ જ પ્રમાણે મિત્ર અને અમિશ્ર એવા પાખંડીમાં વિકલ્પ જાણવો. તે જ પ્રમાણે શ્રમણોને વિશે વિકલ્પ કરવો પરંતુ આસદેશ નામવાળા પણ સંયતોને તો ન જ કહ્યું.
[૧૬] નિશા કે અનિા વડે જે કર્યું તે સ્થાપના સાધર્મિકના વિષયમાં વિભાષા. દ્રવ્ય સાધર્મિકમાં મૃત શરીરને માટે કરેલ ભોજન જે નિશ્રા વડે કર્યું હોય તો ન કહ્યું, નિશ્રામાં પણ લોકનિંદાથી વર્જવું.
૧૬] જેમ નામ સાધર્મિકમાં પાખંડી, શ્રમણ, ગૃહી, ગૃહી, નિર્થિની વિભાષા કહી, તેમ જ ક્ષેત્ર અને કાળમાં જાણવું.
[પ્રવચન આદિ બાકીના સાત પદોમાં ચતુર્ભગી કહી છે, તે આ પ્રમાણે -1
• [૧૬] • દશમી પ્રતિમાધારી શિખાવાળા શ્રાવકો પ્રવચનથી સાઘર્મિક પણ લિંગ વડે નહીં. સર્વે નિહુતો લિંગ વડે સાધર્મિક પણ પ્રવચનથી નહીં. [૧૬૯] - વિદેશ સમક્તિયુક્ત પ્રવચનથી સાધર્મિક પણ દથિી નહીં. તીર્થકર, પ્રત્યેકબુદ્ધ દર્શન સાઘર્મિક, પ્રવચનથી નહીં - [૧eo] - એ જ પ્રમાણે પ્રવચનની સાથે જ્ઞાન અને સાત્રિ પણ જાણવા. પ્રવચનથી સાધર્મિક હોય, અભિગ્રહથી ન હોય તે શ્રાવક અને સાધુ છે. - [૧૩] - અભિગ્રહથી સાધર્મિક પણ પ્રવચનથી નહીં તે નિહવ, તીર્થ, પ્રત્યેકબુદ્ધ. ચોમ જ પ્રવચન અને ભાવનાની ચૌભંગી જાણવી. હવે બાકીની કહું છું.
- [૧] - એમ જ લિંગ આદિ પદને વિશે પણ એક એક પદ વડે કરીને પછીના પદો લઈ જવા. સદેશ ભંગો છોડીને બાકીના ભંગો પ્રમાણે જાણવા. • [૧] • લિંગથી સાધર્મિક, દર્શનથી નહીં તે જુદા જુદા દર્શનવાળા સાધુ અને નિપ્લવ જાણવા. બીજ ભંગમાં પ્રત્યેકબદ્ધો અને તીર્થકરો જાણવા. - [૧૪] - લિંગ વડે સાધર્મિક, અભિગ્રહ વડે નહીં તે અભિગ્રહ રહિત કે સહિત