Agam Satik Part 35 Pindniryukti Aadi Sutra Gujarati Anuwad

SR No.: 009026
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 120
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_pindniryukti
File Size: 1 MB

Page 117

મૂલ-૩૮૮ થી ૪૨૮
૨૧૫
૨૧૬
ઓઘનિયુક્તિ-વિશિષ્ટ સૂત્રસાર
વસતિમાં રહેલાં સાધુ, ન આવેલા સાધુ માટે વિશિષ્ટ વસ્તુ રાખીને બીજું વાપરી લે. પછી સાધુ જે દિશામાં ગયા હોય તે દિશામાં તપાસ કરે. કોઈ ચિહ્ન ન મળે તો ગામમાં જઈને પૂછે, ઈત્યાદિ તપાસ કરે.
બીજા ગામ ગૌચરી જવાથી - આધાકમદિ દોષથી બચાય. આહારદિ વધુ મળે, અપમાન આદિ ન થાય. મોહ ન થાય. વીચારનું પાલન થાય.
o સંઘાટક ગૌચરી આદિ કઈ રીતે ગ્રહણ કરે ? એક પાત્રમાં આહાર, બીજા પાત્રમાં પાણી, એકમાં આયાદિને પ્રાયોગ્ય આહાર, બીજામાં જીવ સંસૂટાદિ હોય તેવા આહાર કે પાણી ગ્રહણ કરે.
• મૂલ-૪૨૯ થી ૪૩૫ :
- પડિલેહણા દ્વાર - બે પ્રકારે છે. (૧) કેવળીની, (૨) છઠાસ્થની. બંને બાહાથી અને આત્યંતરથી. બાહ્ય - દ્રવ્ય, અત્યંત-ભાવ. કેવળીની પડિલેહણા પ્રાણીથી સંસક્ત દ્રવ્ય વિષયક છે. છાની પડિલેહણા પાણીથી સંસક્ત કે સંસક્ત દ્રવ્ય વિષયક છે.
o કેવળીની દ્રવ્ય પડિલેહણા - વસ્ત્રાદિથી જીવાદિથી સંસક્ત હોય તો પડિલેહણા કરે તથા જયારે તે વગ વાપરવાનું હોય ત્યારે જો સંસક્ત હોય તો જ પડિલેહણા કરે -- કેવળીની ભાવ પડિલેહણા-વેદનીય કર્મ ઘણું ભોગવવાનું હોય અને આયુકર્મ ઓછું હોય તો કેવળી ભગવંતો કેવળી સમુદ્ઘાત કરે છે, તે ભાવપડિલેહણા.
o છવાસ્થની દ્રવ્ય પડિલેહણા - સંસક્ત કે અસંસક્ત વા આદિની પડિલેહણા કરવી તે. -૦- છાસ્યની ભાવ પડિલેહણા - રાત્રે જાગે ત્યારે વિચારે કે – મેં શું કર્યું ? મારે શું કરવાનું છે ? ઈત્યાદિ.
• મૂલ-૪૩૬ થી ૪૯૬ - - પડિલેહણા શેની શેની કરે? સ્થાનાદિ પાંચની, આ પ્રમાણે -
(૧) સ્થાપના પડિલેહણા:- સ્થાન ત્રણ પ્રકારે છે - (૧) કાયોત્સર્ગ, (૨) બેસવું, (3) સૂવું. તેમાં કાયોત્સર્ગ - સ્થંડિલાદિ જઈને ગુરુ પાસે આવી ઈરિયાવહી કરતાં કાયોત્સર્ગ કરે. યોગ્ય સ્થાને ચક્ષુથી પ્રમાર્જના કરે અને જવા-આવવાનો માર્ગ રોકીને કાયોત્સર્ગ ન કરે. બેસતી વખતે- જંઘા અને સાથળનો વચલો ભાગ પ્રમાર્જી, જમીનની પ્રમાર્જના કરીને બેસે સૂતી વખતે પડખું ફેરવતાં પ્રમાર્જના કરીને બેસે. સૂતી વખતે પડખું ફેરવતા પ્રમાર્જના કરે, સુવે પણ પૂંજીને.
() ઉપકરણ પડિલેહણા - વસા અને પાક સંબંધી પડિલેહણા સવાર, બપોર બે વખતે કરે. મુહસ્પતિ પડિલેહીને પછી બીજા વદિ પડિલેહે.
o વસ્ત્રની પડિલેહણા કઈ રીતે કરે ? વમના ત્રણ ભાગ બુદ્ધિથી કરીને જોવા, પછી પાછળની બાજુ ત્રણ ભાગ કરીને જોયા. ત્રણ વાર છ પુરિમા કરવા. ઉકટક આસને બેસી વિધિપૂર્વક પડિલેહણા કરે, તેમાં આ વિધિ છે -
(૧) પડિલેહણ કરતાં વસ્ત્ર કે શરીરને ન નચાવે. (૨) સાંબેલા માફક વયા
ઉંચુ ન કરે. (3) વસ્ત્રના નવ અખોડા-પખોડા અને છ વાર પ્રફોટન કરવું. (૪) પડિલેહણ કરતાં વસ્ત્ર કે શરીરને ઉંચે છતને, ભીંતને કે જમીનને ન લગાડવું. (૫) પડિલેહણ કરતાં ઉતાવળ ન કરે. (૬) વેદિકા દોષ વર્જવો :- ઉદdવેદિકા-ઢીંચણ ઉપર હાથ રાખવા. અધો વેદિકા-ઢીંચણ નીચે હાથ રાખવા. તિછી વેદિકા-સંડાસાની વચ્ચે હાથ રાખવા. એગતો વેદિકા - એક હાથ, બે પગની અંદર અને બીજો હાથ બહાર રાખવો. દ્વિધાતો વેદિકા - બે હાથની વચ્ચે પણ રાખવો.
(9) વસ્ત્ર અને શરીર બરાબર સીધા રાખવા. (૮) વસ્ત્ર લાંબુ ન રાખવું. (૯) વઅને લટકતું ન રાખવું. (૧૦) વસ્ત્રના બરાબર ત્રણ ભાગ કરવા. (૧૧) એક પછી એક વાની પડિલેહણા કરવી. એક સાથે વધારે વા ન જોવા. (૧૨) ઉપયોગપૂર્વક પડિલેહણા કરવી.
o સવારે પડિલેહણા કરવાનો કાળ :- (૧) અરુણોદયે પડિલેહણા કરવી. (૨) અરુણોદય થતાં આવશ્યક કરી પછી પડિલેહણા કરવી. (3) એકબીજાના મુખ જોઈ શકાય, ત્યારે પડિલેહણા કરવી. (૪) હાથની રેખા દેખાય ત્યારે પડિલેહણા કરવી. આવા ચાર અલગ-અલગ મતો છે. પણ સિદ્ધાંતવાદી કહે છે કે – આ બધાં આદેશો બરાબર નથી. ઉત્સર્ગથી પ્રતિક્રમણ પૂરું થયા પછી મુહપતિ, જોહરણ, બે નિપધા, ચોલપક, ત્રણ કપડાં, સંચારો અને ઉત્તર પટ્ટો - આ દશની પડિલેહણી પૂરી થતાં સૂર્યોદય થાય. તે રીતે પડિલેહણા શરૂ કરવી. અપવાદે સમયાનુસાર પડિલેહણ કરે.
પડિલેહણમાં ઉત્સ વિપર્યાસ ન કરે. તે વિષયસ બે ભેદે છે – (૧) પુરુષ વિપર્યાસ :- મુખ્યતાએ આચાર્યાદિની પડિલેહણા કરનાર અભિગ્રહી સાધુ પહોંચી વળે, તેમ હોય તો ગુરુને પૂછીને પોતાની કે ગ્લાનાદિની ઉપધિપડિલેહે. જો અભિગ્રહી ન હોય અને પોતાની ઉપાધિ પડિલેહે તો અનાચાર થાય. પડિલેહણ કરતાં પરસ્પર વિકથા કરે, શ્રાવકાદિને પચ્ચકખાણ કરાવે, સાધુને પાઠ આપે કે પોતે પાઠ લે, તો પણ અનાયાર થાય. છ કાય જીવની વિરાધનાનો દોષ લાગે. તેથી ઉપયોગપર્વક પડિલેહણા કરે.
(૨) ઉપધિ વિપર્ધાસ - કોઈ ચોર આદિ આવેલ હોય તો પહેલાં પણ પડિલેહણા કરે, પછી વઆ પડિલેહણા કરે. આ પ્રમાણે વિકાલે સાગારિક આવી જાય તો પણ પડિલેહણામાં વિપર્યાસ કરે. પડિલેહણાદિ બધાં જ અનુષ્ઠાનો ભગવંતે કહ્યા મુજબ કરવાથી કર્મ નિર્જરા થાય છે. ચિનોક્ત પ્રત્યેક યોગની સમ્યક્ આરાધના કરતાં અનંતા આત્મા કેવળી થયા છે. એ પ્રમાણમાં પડિલેહણથી પણ આત્માઓ કેવળી થઈ મોક્ષે ગયેલ છે.
શંકા-પડિલેહણ કરતાં અનેક આત્મા મોક્ષે જતાં હોય તો પછી અમે એકલી જ પડિલેહણા કરીએ, બીજા અનુષ્ઠાનો શા માટે કરવા ?
સમાધાન - આમ કરવું બરાબર નથી. કેમકે બીજા અનુષ્ઠાનો ન કરે અને માત્ર પડિલેહણા કર્યા કરે, તો તે સંપૂર્ણ આરાધક થઈ શકતો નથી. માત્ર દેશ