________________
૨૪૮
દેવેન્દ્રસ્તવ પ્રકીર્ણકસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
ગાથા-૨૩૩ થી ૨૪૦
૨૪૭ - અડધા સાગરોપમથી ઓછા આયુષ્યવાળા દેવો અવધિજ્ઞાનથી તીખું સંખ્યાત યોજન જુએ છે.
- તેનાથી અધિક ૨૫-સાગરોપમવાળાનો અવધિ વિષય પણ જઘન્યથી સંખ્યાત યોજન હોય છે.
તેનાથી વધારે આયુવાળા દેવો તીખું અસંખ્યાત દ્વીપસમુદ્ર સુધી અવધિથી જાણે છે.
ઉપર બધાં દેવો પોતાના ક૫ની ઉંચાઈ સુધી જાણે.
બાહ્ય અર્થાત જન્મથી અવધિજ્ઞાનવાળા નાકી, દેવ, તીર્થંકર પૂર્ણપણે જુએ છે, બાકીના દેશથી જુએ છે.
મેં સંક્ષેપથી આ અવધિજ્ઞાન વિષયક વર્ણન કર્યું. હવે વિમાનોના ગ, જાડાઈ, ઉંચાઈ કહીશ. • ગાથા-૨૪૧ થી ૨૪૬ :
સૌધર્મ અને ઈશાન કલામાં પૃથ્વીની જાડાઈ ૨૦૦૦ યોજના છે અને તે રનથી ચિત્રિત જેવી છે.
સુંદર મણિની વેદિકાથી યુક્ત, વૈડૂર્યમણિના સ્તુપોથી યુક્ત, રનમય માળા અને અલંકારોથી યુક્ત એવાં ઘણાં પ્રાસાદ આ વિમાનમાં હોય છે. • જેમાં દેવતા વસે છે.
તેમાં જે કૃષ્ણ વિમાન છે, તે સ્વભાવથી જન ધાતુસમ તથા મેઘ અને કાકસમાન વર્ણવાળા છે.
જે લીલારંગના વિમાન છે, તે સ્વભાવથી મેદક ધાતુ સમાન અને મોરની ગર્દન જેવા વર્ણવાળા છે.
જે દીપશિખાના રંગવાળા વિમાન છે, તે જાસુદ પુષ, સૂર્ય જેવા અને હિગુંલ ધાતુ સમાન વર્ણવાળા છે.
જે કોરંટક ધાતુ સમાન રંગવાળા વિમાન છે, તે ખિલેલા ફૂલની કર્ણિકા સમાન અને હળદર જેવા પીળા રંગના છે.
• ગાથા-૨૪૩ થી ૫ર :
આ દેવતાઓ કદીન મુઝાનારી માળાવાળા, નિર્મળ દેહવાળા, સુગંધિત શ્વાસવાળા, અવ્યવસ્થિત વયવાળા, સ્વયં પ્રકાશમાન અને અનિમેષ આંખવાળા હોય છે.
બધાં દેવતા ૩૨-કળામાં પંડિત હોય છે. ભવસંક્રમણની પ્રક્રિયામાં તેનો પ્રતિપાત હોય છે.
શુભ કર્મોના ઉદયવાળા તે દેવોનું શરીર સ્વાભાવિક તો આભુષણ રહિત હોય છે, પણ પોતાની ઈચ્છાનુસાર વિદુર્વેલા આભુષણને દેવો ઘારણ કરે છે.
સૌધર્મ-ઈશાનના આ દેવો માહાભ્ય, વર્ણ, અવગાના, પરિમાણ અને આયુ મર્યાદા આદિ સ્થિતિ વિશેષમાં હંમેશાં ગોળ સરસવની સમાન એકરૂપ હોય છે. - આ કલ્પોમાં લીલા, પીળા, લાલ, શ્વેત અને કાળા વણના પo૦ ઉંચા પ્રાસાદ શોભે છે.
ત્યાં સેંકડો મણીઓથી જડિત ઘણાં પ્રકારના આસન, શય્યા, સુશોભિત વિસ્તૃત વસ, રનમય માળા અને વિવિધ પ્રકારના અલંકારો રહેલાં હોય છે.
• ગાથા-૨૫૩ થી ૫૫ -
સાનકુમાર અને મહેન્દ્રકલામાં પૃથ્વીની જાડાઈ ર૬૦૦ યોજન છે, તે પૃથ્વી રત્નોથી ચિત્રિત છે.
ત્યાં લીલા, પીળા, લાલ, સફેદ, કાળા એવા ૬૦૦ ઉંચા પ્રાસાદો શોભી રહેલા કહ્યા છે. ત્યાં સેંકડો મણીઓથી જડિત, ઘણાં પ્રકારના આસન-શચ્યા-સુશોભિત વિસ્તૃત વસ્ત્ર, રનમયવાળા, અલંકાર હોય છે.
• ગાથા-૨૫૬ થી ૨૫૮ :
બ્રહ્મ અને લાંતક કક્ષમાં પૃથ્વીની જાડાઈ ૫૦૦ યોજન હોય છે. તે પૃથ્વી રત્નોથી ચિકિત હોય છે.
સુંદર મણિની વેદિકાથી યુક્ત, વૈડૂર્ય મણિઓની સ્તુપિકા યુક્ત, રનમયમાલા અને અલંકારોથી યુકત ઘણાં પ્રકારના પ્રાસાદો આ વિમાનોમાં હોય છે.
ત્યાં લાલ, પીળા અને સફેદ વર્ણવાળા 900 ઉંચા પ્રાસાદો શોભાયમાન રહેલાં છે. • ગાથા-૨૫૯ થી ૨૬૨ -
શુક અને સહસાર કલામાં પૃથ્વીની જાડાઈ ૨૪oo યોજન હોય છે, તે પૃથ્વી રત્નોથી ચિકિત હોય છે.
સુંદર મણી અને વેદિકા, વૈડૂર્ય મણિની સ્તુપિકા, રનમય માળા અને અલંકારોથી યુકત એવાં ઘણાં પ્રકારના પ્રાસાદ ઉક્ત બંને કલાના વિમાનોમાં હોય છે.
પીળા અને સફેદ વર્ણવાળા ૮૦૦ ઉંચા પ્રાસાદો છે.
ત્યાં સેંકડો મણિથી જડિત ઘણાં પ્રકારના આસન, શય્યા, સુશોભિત વિસ્તૃત વસ્ત્ર, રનમયમાળા અને અલંકાર હોય છે.
• ગાથા-૨૬૨ થી ૨૬૫ -
આણત-પ્રાણત કલામાં પૃથ્વી જાડાઈ-૨૩૦૦ યોજનોની હોય છે. તે પૃથ્વી રનોથી ચિત્રિત હોય છે.
સુંદર મણિઓની વેદિકા, વૈડૂર્ય મણિની સ્તુપિકા, રત્નમય માળા, અલંકારોથી યુક્ત ઘણાં પ્રકારના પ્રાસાદ ઉક્ત બંને કાના વિમાનોમાં હોય છે.
શંખ અને હિમ જેવા શુક્લ વર્ણના ૯૦૦ ઉંચા પ્રાસાદો છે. • ગાથા-૨૬૬ થી ૨૬૮ :
વેયક વિમાનોમાં ૨૨૦૦ યોજન પૃથ્વીની જાડાઈ હોય છે અને તે પૃથ્વી રત્નોથી ચિકિત હોય છે.
સુંદર મણિની વેદિકા, વૈર્ય મણિની સુપિકા, રનમય માળા અને અલંકારોથી યુક્ત ઘણાં પ્રકારના પ્રાસાદો ઉક્ત શૈવેયક વિમાનોમાં ત્યાં રહેલાં હોય છે.
શંખ અને હિમ જેવા શ્વેત વસ્ત્રવાળા એવા ૧૦૦૦ ઉંચા પ્રાસાદો તે શોભિત છે, તેમ કહેલ છે.