Page Text
________________
ગાથા-૮૩,૮૪
૧૯૭
આનંદપુર નગરમાં જિનારી રાજા, વિશ્વસ્તા રાણી, તેનો પુત્ર અનંગ, બાળપણમાં ચક્ષુરોગ થયો. તે વંદનાથી નિત્ય રડતો રહેતો. કોઈ દિવસે માતાએ નગ્ન સ્થિત યથા ભાવથી જાનૂના અંતરમાં સૂવડાવ્યો. તેના બંને ગુહ્યો પરસ્પર સમસ્કેટિત થયા, પછી મૌન રહ્યો. રાણીને ઉપાય મળી ગયો. જ્યારે જ્યારે રૂવે ત્યારે ત્યારે તે પ્રમાણે જ રાખે. મોટા થતાં તે પુત્ર તેમાં જ ગૃદ્ધ થયો. પિતાના મોત પછી તે રાજા થયો, પછી પણ માતાને ભોગવવા લાગ્યો.
તથા એક વણિક, તેની સ્ત્રી અતિ ઈષ્ટ હતી, તે વ્યાપારાર્થે ગયો. સ્ત્રી ગર્ભવતી થઈ, સમુદ્ર મધ્યે વહાણ નાશ પામ્યું. સ્ત્રી પાટીયું મેળવી અંતર્લીપમાં પહોંચી, ત્યાં બાળકને જન્મ આપ્યો. તે બાળક મોટો થયો. તે સ્ત્રી તે પુત્ર સાથે જ ભોગ સંલગ્ન થઈ. ઘણાં કાળે બીજા પ્રવહણથી પોતાના નગરે આવ્યા. ઈત્યાદિ - ૪ -
વાસુદેવના મોટા ભાઈ જરાકુમારના પુત્ર જિતશત્રુ રાજાના પુત્ર શસક અને ભશક હતા, તેની બહેન દેવાંગના તુલ્ય, યૌવન પ્રાપ્ત અને સુકુમાલિકા હતી. કાળક્રમે ત્રણેએ દીક્ષા લીધી. અતિ રૂપવતી હોવાથી સુકુમાલિકાની રક્ષાર્થે તેના બંને ભાઈઓ અલગ વસતિમાં રહ્યા. તેણીએ ભાઈ સાધુને થતી પીડા જોઈ, અનશન કર્યુ, ઘણાં દિવસે ક્ષીણ થઈ મૂર્છા પામી. તેને મૃત માની એક ભાઈએ તેણીને ઉપાડી, બીજાએ તેણીના ઉપકરણ લીધાં. રસ્તામાં વાયુના સ્પર્શથી મૂર્છા જતાં તે ભાઈના સ્પર્શને પામીને કામાતુર થઈ, તો પણ મૌન રહી. તેઓએ પરઠવી દીધી. કોઈ સાર્થવાહે તેણીને પત્ની બનાવી. છેલ્લે ભાઈઓએ છોડાવીને તેણીને દીક્ષા અપાવી.
. ગાથા-૮૫,૮૬ -
સાધુ વેશધારી મુનિ જો સ્વયં સ્ત્રીના હાથનો સ્પર્શ કરે તો નિશ્ચયથી તેને મૂળગુણ ભ્રષ્ટ ગચ્છ જાણવો. અપવાદે પણ આગમમાં સ્પર્શ નિષેધ્યો છે, પરંતુ જો દિક્ષાનો અંતાદિ ઉત્પન્ન થાય તો આગમોક્ત વિધિ જાણનાર સ્પર્શ કરે, તો ગચ્છ જાણવો.
• વિવેચન-૮૫,૮૬ ઃ
જે ગણમાં સ્ત્રીના હાથનો સ્પર્શ મુનિ, કેવા ? પૂજાદિ યોગ્ય હોવા છતાં સ્વયં પણ કરે, તે ગચ્છ નિશ્ચયથી પંચમહાવ્રત રહિત જાણવો. અહીં - ૪ - મહાનિશીયમાં અધ્યયન-૫-માં કહેલ સાવધાચાર્યનું દૃષ્ટાંત જાણવું.
ઉત્સર્ગપદની અપેક્ષાએ અપવાદ પદથી, બૃહત્કલ્પાદિ સૂત્રમાં કહેલ સાધ્વી પદમાં શાસ્ત્રોક્ત પ્રકારથી, અનેક દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ પ્રકાર સૂચક અને મહાલાભના કારણરૂપ કાર્ય પ્રગટ થતાં, કેવા કાર્યમાં ? ગૃહિત દિક્ષામાં આતંકાદિમાં, આદિ શબ્દથી વિષમ વિહારાદિવત્ હોય ત્યારે - x -
અહીં કંઈક નિશીયસૂર્ણિના પંદરમાં ઉદ્દેશમાં કહેલ છે – [આ આખા પાઠનો અર્થ વગેરે અમારા નિશીથસૂત્રના અનુવાદમાં જોવો આ સૂત્રમાં પ્રાયશ્ચિત અને નિર્જરા બંનેનું કથન છે.
ગચ્છાચારપ્રકીર્ણકસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
ગાથા-૮૭ :
ઘણાં ગુણોથી યુક્ત હોય, લબ્ધિસંપન્ન હોય, ઉત્તમ કુળમાં જન્મેલ હોય એવા મુનિ પણ જો મૂળગુણથી રહિત હોય તો તેને ગચ્છમાંથી કાઢી મૂકવા. • વિવેચન-૮૭ :
૧૯૮
વિજ્ઞાન આદિ ગુણના વૃંદથી સહિત, અનેક આહાર, વસ્ત્ર આદિ ઉત્પાદન લબ્ધિથી યુક્ત, મધુ-ક્ષીરાશ્રવાદિ લબ્ધિયુક્ત હોય, વળી ઉત્તમકુલમાં પણ – ઉગ્ર ભોગાદિ કે ચંદ્રાદિ કૂળમાં ઉત્પન્ન હોય તો પણ તે સાધુ-સાધ્વી પ્રાણાતિપાત વિરમણાદિ વિશેષથી ભ્રષ્ટ હોય તો તેને પોતાના ગણમાંથી કાઢી મૂકવો જોઈએ. તો તે ગચ્છ કહેવાય. ઉપલક્ષણથી ત્યાનદ્ધિનિદ્રા, અતિ દુષ્ટ સ્વભાવ લક્ષણવાળાને પણ કાઢી મૂકવો જોઈએ.
ગાથા-૮૮,૮૯ 4
જે ગચ્છમાં સોનું, રૂપું, ધન, ધાન્ય, કાંસુ, તાંબુ, સ્ફટિક, શયન, આસન, સચ્છિદ્ર વસ્તુનો ઉપભોગ થતો હોય, જે ગચ્છમાં મુનિને યોગ્ય શ્રૃત વસ્ત્ર છોડીને લાલ-પીળાં વસ્ત્રોનો ઉપયોગ થતો હોય, તે ગચ્છમાં મર્યાદા ક્યાંથી હોય ?
• વિવેચન-૮૮,૮૯ :
જે ગચ્છમાં - ૪િ૬ - રૂપું કે અઘટિત સુવર્ણ, ઘડેલું સુવર્ણ, ધન ચાર ભેદે ગણિમ, ધમિ, મેચ અને પારિચ્છેધ. અહીં પહેલાં - છેલ્લા ભેદનો અધિકાર છે. ધાન્યઅપક્વ જવ, ઘઉં, ચોખા, મગ આદિ ૨૪ ભેદે, કાંસાના પાત્રો, તાંબાની લોટી આદિ, સ્ફટિક રત્નમય ભાજનો, ઉપલક્ષણથી કાચ-કપર્દિક-દંતાદિ બહુમૂલ્ય પાત્રો તથા નિશીથ સૂત્ર અને આચારાંગમાં પણ કહેલ છે કે – જે ભિક્ષુ કે ભિક્ષુણી લોહપાત્ર, કાંસ્યપાત્ર, તામપાત્ર, ત્રપુપાત્ર, સુવર્ણ પાત્ર, રૂયપાત્ર ઈત્યાદિ વજ્રપાત્ર પર્યન્તના ૧૭માંથી કોઈપણ પાત્ર કરે કે કરનારને અનુમોદે, ધારણ કરે કે ધારણ કરનારને અનુમોદે, ભોગવે કે ભોગવનારને અનુમોદે તેને પ્રાયશ્ચિત. - ૪ - એ રીતે લોહબંધન, કાંસ્યબંધન ચાવત્ વજ્રબંધન કરે કે કરનારને અનુમોદે ચાવત્ ભોગવે તેને પ્રાયશ્ચિત.
શયન - ખાટ, પલંગ ઇત્યાદિ. સામન - મંચિકા, ચાકળો આદિ. ત્ર શબ્દથી ગુપ્ત વરક-જીણક આદિ જાણવા. વ્રુપ્તિ - સચ્છિદ્ર પીઠ ફલકાદિનો પરિોગ - નિરંતર વ્યાપાર, જ્યાં વાહિયા - પહેલાં છેલ્લા જિનના તીર્થની અપેક્ષાથી લાભ વસ્ત્રો કે લીલા-પીળા વિચિત્ર દેખાતા ભરતાદિ યુક્ત વસ્ત્રોનો સદા નિષ્કારણ વ્યાપાર યતિ યોગ્ય શ્વેત વસ્ત્ર તજીને કરે તે ગણમાં શું મર્યાદા રહે ? કાંસ્યાદિ ધાતુ ઘણાં
અનર્થને કરનારી હોવાથી તેનો નિષેધ કરેલ છે.
• ગાથા-૯૦ :
જે ગચ્છમાં કોઈએ કારણે આપેલ બીજાનું સોનું-રૂપ હોય તો પણ અર્ધ નિમેષમાત્ર પણ ન સ્પર્શે, તેને ગચ્છ જા.
• વિવેરાન-૯૦ :
જે ગણમાં સોનું-રૂપ્ને સાધુ પોતાના હાથેથી, બીજાના સંબંધનું હોવા છતાં
| SR No. | 009019 |
| Book Title | Agam Satik Part 28 Nirayavalika Aadi Sutra Gujarati Anuwad 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Deepratnasagar |
| Publication Year | |
| Total Pages | 133 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_nirayavalika |
| File Size | 1 MB |