________________
૧/-I૮૮૦,૮૮
૧૫૧
૧૫ર
જ્ઞાતાધર્મકથા અંગસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
દીધા સરસ રક્ત ચંદનના થાપા. - x • સંસારિયાસુ વલયબાણાસુ-બીજા સ્થાનેથી ઉચિત સ્થાને મૂકેલ લાંબા કાષ્ઠરૂપ બાહુ-આવલ્લક સંભવે છે. ઉદ્ભૂિત-ઉર્વી કૃતુ - X - જયિક-જયને આપનાર, રાજવર શાસન-આજ્ઞાપક.
પુસ્ટમાણવો વક્કમુસાફ-માગધ મંગલવચનને કહે છે. આપને અર્થ સિદ્ધિ થાઓ. સર્વ પાપ-સર્વે વિદનો દૂર થાઓ. પુષ્યએક નક્ષત્ર, તેમાં ચંદ્રમાં હોય ત્યારે, પુષ્ય નક્ષત્ર યાત્રામાં સિદ્ધિકર થાય છે. વિજય-કિશમુહર્ત મળે એક મુહd. એ જવા માટે યોગ્ય છે. - x - કર્ણધાર-નિયમિક, કક્ષિધા-નાવની પાસે નિયક્ત આવેલક વાહકાદિ. ગર્ભજનાવ મળે નાના મોટા કર્મ કરનાર, * * * વાવારિસુ-સ્વસ્વ વ્યાપારમાં પ્રવૃત્ત. પછી તે નાવ પૂર્ણોત્સર્ગી-વિવિધ ભાંડથી મધ્ય ભરેલ કેમકે મધ્ય ભાગે માંગલ્ય વસ્તુ ખાય છે, તેવી પૂર્ણમુખી કે પુચ મુખી, તે રીતે બંઘનથી મુક્ત કરાઈ.
પવનબલસમાહત-વાયુના સામર્થ્યથી પ્રેરિત, ઊસિયસિય-શ્વેતપટ્ટ ઉંચો કરાયેલી, યાનમાં જ વાયુના સંગ્રહ માટે મોટો પટ્ટ ઉંચો કરાય છે, તેને માટે ઉપમા આપી કે - પક્ષીના પો ગરુડયુવતિ માફક, ગંગાના પાણીનો જે તીવ્ર વેગ, તેના વડે ક્ષોભ પમાડતી-પ્રેરતી, ઉર્મી-મોટા મોજા, તરંગ-નાના મોજા, તેની માલા-સમૂહ, સમતિછમાણિસમ્યક અતિ ક્રમે છે. ઓગાઢ-પ્રવિણ.
તાન નંઘ આદિ-તાલ એ વૃક્ષ વિશેષ છે, તે લાંબુ હોય છે, તેથી જેની જંઘા તાડ જેવી છે તે. આકાશને અડતી અર્થાત ઘણી લાંબી બાહુ કાજળ, ઉંદર વિશેષ અથવા મણીપ્રધાન સામાદિ ધાતુને ગરમ કરવાનું વાસણ તેના જેવો કાળો. નિષ્ણવષ્ણદંત-જેના મુખમાં આગળ દાંત નીકળેલા છે તે. નિલાલિય જમલજુયલજીહપહોળા મુખથી નીકળેલી સમાન બે જીભવાળો, આસિયવયણ મંડદેસ-જેના કપાળનો ભાગ મુખમાં પ્રવેશતો હોય છે. ચીણચિપિડ નાસિય-લઘુ અને ચપટાં નાકવાળો, વિકૃત કે વક ભમશેવાળો, ખધોતની માફક દીપ્ત અને લાલનેમવાળો - x • ઈત્યાદિ સૂત્રાર્થમાં જણાવ્યા મુજબ જાણવું. * * *
નીપલ ઈત્યાદિમાં ગવલ-ભેંસના શીંગડા, અળસી-માલવ દેશ પ્રસિદ્ધ ધાન્ય વિશેષ. ખુરહાર-છરાના જેવી ધારા જેવી છે તે, તમસિ-ખડ્ઝ, છરો જ અતિ તીક્ષ્ણ ધાર હોય છે. • x •
અહક સિવાયના સાંયોગિક પિશાચરૂપ જોઈને જે કરે છે, તે કહે છે * * • x • ઘણાં ઈન્દ્રાદિની ઘણી માનતા માની, માનતા ઉભાં રહ્યા. અથવા અહંક સિવાયના ઈત્યાદિ આલાવા પછી “આકાશદેવતા” નાચે છે, તેના પછી જાણવું, જો કે બીજી વાચનામાં આ પદ મળતું નથી, પણ આ પ્રમાણે મળે છે - અભિમુખ આવતો જુએ છે - x • તેમાં તાલપિશાચ-અતિ લાંબો હોવાથી તાલ વૃક્ષાકાર પિશાચ. કુમિ-બંધત્વથી વિખરાયેલ મસ્તકના વાળવાળો, ભ્રમરસમૂહ-ઉત્તમ અડદનો ઢગલો-મહિપની જેવો કાળો. સૂર્પ-સુપડું તેવા નખવાળો. કાલ-બાવન પલ પ્રમાણ, લોહમય, દિવ્ય વિશેષ, તે અગ્નિ વડે તાપિત હોય તે અહીં લેવું, તેના સાધમ્યથી જીભનો વર્ણ જાણવો. •x• નિશ્ચલત્વથી સ્થિર, ઉપચિતત્વથી પીન, વકતાથી કુટિલ,
દાંઢો વડે વ્યાપ્ત વદનવાળો. વિકોશિત-નિરાવરણ.
ધારાસ્ય-ધારાપ્રધાન ખગનું યુગલ, તેના વડે સમસદ. અત્યંત તુલ્ય, તનુક-પાતળું, ચંપલ-જેનાથી વિમુક્ત ભૈર્ય થાય, ગલંતિ-રસની અતિ લોલુપતાથી, રસલોલ-ભક્ષ્ય રસ લંપટ, ચપળ-ચંચળ, કુરકુરાયમાણ-પ્રકંપ, નિલલિત-મુખથી નિકાશિત, અવચ્છિય-પ્રસારિત અથવા પ્રસારિત મુખપણાથી. મહલ્લ-મહતુ, વિકૃતબીભત્સ - x • હિંગલુક-વર્ણકદ્રવ્ય વિશેષ - x • અંજનગિરિ-કૃષ્ણ પર્વત વિશેષ - * * * * * આઊસિયં-સંકોચાયેલ જે અક્ષયમ-જવાકર્ષણ કોશની જેમ. ઉઇઅપકૃષ્ટ, અપકર્ષવાળો સંકુચિત ગંડદેશ જેનો છે તે. આમૂષિત-સંકુટિત, અક્ષઈન્દ્રિય, * * - ચીન-હૂર્વ, ચિવડાપટું, વંક-વક, લોઢાના ઘણથી કુટેલ ચોવી નાસિકાવાળો, ધમધમૅત-પ્રબળતાથી ધમધમ શબ્દ કરતો.
નિષ્ફર-નિર્ભર, ખરપુરુષ-અતિ કર્કશ, શુષિર-પોલુ. અવભુમ્ન-વક, નાસિકા જેની છે તે. ધાતાય-પુરુષાદિના વધને માટે, ઘાટ-મસ્તક અવયવ વિશેષ, ઉભટવિકરાળ, * * - મહા-દીધ, વિકૃત રોમવાળો, સંખ્યાલગ-શંખવાળો, શંખ-આંખની નજકનો અવયવ વિશેષ, સંલગ્ન-સંબદ્ધ, લંબમાન-પ્રલંબ, ચલિતચલંત કર્ણવાળો, પિંગલ-પીળા, દીપ્યમાન-માસુર લોચનવાળો, ભૃકુટી-કોપકૃત ભૂવિકાર, તડિતુ-વિધુત, • x • પરિણદ્ધ-વેષ્ટિત, ચિલ્ફ-પિશાચની ધજા અથવા મનુષ્ય મસ્તક માળા પહેરેલ તે જ ચિન્હવાળો. વિચિત્ર-મ્બહુવિધ, ગોનસ-સરીસૃપ વિશેષ, •x • અવહોલ-ડોલતો, કુકુયાયંત-કુંકાર કરતા જે સર્પ, વીંછી, ગોધો, ઉંદર, નકુલ, સરસ, તેના વડે વિરચિત, વિચિત્ર-વિવિધરૂપવાળી, વૈકેક્ષ-ઉતરાસંગ, માલિકા-માલા, ભોગ-કૃણ, કુરરૌદ્ર • x • કણપુર-કણભિરણ વિશેષ, લગિત-નિયોજિત, • x • ધુપુયંત-ધુકાર શબ્દ કરતો જે ઘુવડ, કુંતલ-મુગટ.
ઘંટોના રવણ-શબ્દ, તેના વડે ભીમ-ભયંકર, કાયજનના હૃદયને સ્ફોટક, દીપ્ત-અટ્ટહાસ્ય કરતો - x - પોચડ-વિલીન, તનુશરીર જેનું છે તે, - x - પેચ્છતપ્રેક્ષ્યમાણ, અભિજ્ઞ-અખંડ, " X - X - X • સરસ-રુધિપ્રધાન જે હસ્તિચર્મ, વિનતવિરતારિત, ઊસવિય-ઉર્વીકૃત બાહુ યુગલવાળો. • x • અસ્તિષ્પ-સ્નેહરહિત, દીપ્ત
જ્વલંત, અનિટ-અભિલાષ અવિષયભૂત, અશુભ, સ્વરૂપથી અપ્રિય - X - X - એક્ટ્રમાણ-નાવ પ્રત્યે આવતો જુએ છે. સમતુરંગમાણ-ચીપકતા.
સ્કંદ-કાર્તિકેય, શિવ-મહાદેવ, વૈશ્રમણ-ચક્ષનાયક, નાગ-ભવનપતિ વિશેષ, ભૂતયક્ષ-વ્યંતરનો ભેદ છે, આથ્ય-પ્રશાંત, દુનિકોક્રિયા, તે જ મહિષારૂઢરૂપે, ઉપયાચિત-પૂજાદિપૂર્વક પ્રાર્થના. ઉપયાચિતવંત-કરતા રહેલા. અહંક સિવાયનાનું આ કર્તવ્ય કહ્યું.
- હવે અહંકનું કહે છે :- અપાતિ-જે કોઈ જ પ્રાર્થે છે. અથવા મરવાને ઈચ્છતો, દુરંત-દુષ્ટ પર્યા, પ્રાંત-અપસ લક્ષણ, હીન-અસમગ્ર, પુષ્ય-પવિત્ર, ચૌદશે જમેલ, - X - X - શીલવંત-આણવત. ગુણ-ગુણવત, વિરમણ-રાગાદિ વિરતિ, પ્રત્યાખ્યાન-નવકારશી આદિ, પૌષધોપવાસ-આઠમ આદિ દિવસે, પવેદિને ઉપવસન, તે આહાર-શરીર સત્કા-અબ્રહ્મ-વ્યાપારનો ત્યાગ. ચાલિતો-ભંગ કરવો, ક્ષોભયિતું