________________
૧૫/-I-I૬૫૫ થી ૫૨
૧૧૧
૧૧.
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪
રેવતી ગાથાપનીએ તે દ્રવ્યશુદ્ધિથી યાવ4 દાનથી સીંહ અણગારને પ્રતિલાભિત કરતાં દેવાયુ બાંધ્યું, જેમ વિજય ગાથાપતિ રાવતુ રેવતી ગાથાપનીનો જન્મ અને જીવિત સફળ છે (૨).
ત્યારે તે સીંહ અણગાર રેવતી ગાથાપનીના ઘેરથી નીકળ્યા. નીકળીને મેઢિક ગામનગરની વચ્ચોવચ્ચેથી નીકળ્યા, નીકળીને ગૌતમસ્વામીની માફક ચાવતું ભોજન-પાન દેખાયા. દેખાડીને શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના હાથમાં સમ્યફ પ્રકારે રાખી દીધો.
ત્યારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે અમૂર્શિત યાવતું અનાસકત રહીને જેમ બિલમાં સર્ષ પ્રવેશે તેમ તે આહારને પોતાના શરીરરૂપી કોઠામાં પ્રક્ષેપ્યો. ત્યારે ભગવંતને તે આહાર કર્યા પછી તે વિપુલ રોગાતક જલ્દીથી ઉપાશાંત થઈ ગયો. તેઓ હર્ષિત યાવતુ રોગરહિત, બલિષ્ઠ શરીરી થઈ ગયા. તેનાથી શ્રમણો સંતુષ્ટ થયા, શ્રમણીઓ સંતુષ્ટ થયા, શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ સંતુષ્ટ થયા, દેવ-દેવીઓ સંતુષ્ટ થયા. દેવ-મનુષ અસુર સહિત લોક સંતુષ્ટ, હર્ષિત થયો. કેમકે ભગવંત હૃષ્ટ થયા.
૬િ૫૬] ભગવન! એમ સંબોધન કરી, ગૌતમસ્વામીએ શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને વંદન-નમસ્કાર કરીને કહ્યું - હે દેવાનુપિયા આપના શિષ્ય પ્રાચીન જાનપદી સવનિભૂતિ નામક અણગાર જે પ્રકૃતિ ભદ્રક ચાવતુ વિનિત હતા, હે ભગવના ત્યારે ગોશાલક મંખલિપુત્રના તપનોજથી ભમરાશિ કરાયા પછી જ્યાં ગયા? ક્યાં ઉત્પન્ન થયા?
હે ગૌતમાં મારા શિષ્ય પ્રાચીન જાનપદી, સર્વાનુભૂતિ નામે અણગાર, જે પ્રકૃતિભદ્રક ચાવત વિનીત હતા, તે ત્યારે ગોશાળા દ્વારા ભમરાશિ કરાયા પછી, ઉચે ચંદ્ર-સૂર્ય યાવત બ્રહાલોક-લાંતક-મહાશુક કલ્પ ઓળંગીને સહસ્રર કવામાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા છે. ત્યાં કેટલાંક દેવોની ૧૮ સાગરોપમ સ્થિતિ છે, ત્યાં સવનુભૂતિની દેવની પણ ૧૮ સાગરોપમ સ્થિતિ છે. તે સવનુભૂતિ દેવ તે દેવલોકથી આયુ-ભવ-સ્થિતિ ક્ષય પછી યાવત મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સિદ્ધ થશે યાવત દુઃખોનો અંત કરશે.
એ પ્રમાણે આ૫ દેવાનુપિયાના શિષ્ય કૌશલ જાનપદી સુનમ નામક અણગાર જે પ્રકૃતિભદ્રક ચાવતું વિનીત હતા. હે ભગવના છે ત્યારે ગોશાલક સંખલિપત્રના તપથી પરિતાપિત થઈને કાળમાસે કાળ કરીને ક્યાં ગયા? ક્યાં ઉત્પન્ન થયા?
હે ગૌતમ! મારા શિષ્ય સુનમ અણગાર • x • હતા. તે ગોશાળાના તપ તેજથી પરિતાપિત થઈને મારી પાસે આવ્યા. પાવીને વાંદી, નમીને સ્વયં જ પાંચ મહાવ્રત આરોપપછી શ્રમણ-શ્રમણીને ખમાવીને આલોચના પ્રતિક્રમણ કરીને સમાધિ પ્રાપ્ત થઈ કાળ માસે કાળ કરી ઉંચે ચંદ્ર-સૂર્ય ચાવતુ આનતપાત આરણ કલાને ઓળંગીને અસ્કૃત માં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા. ત્યાં કેટલાંક દેવોની ભાવીશ સાગરોપમ સ્થિતિ કહી છે, ત્યાં સુનામ દેવની પણ
બાવીશ સાગરોપમ સ્થિતિ હતી. બાકી સવનિભૂતિ રાવતુ અંત કરશે.
[૬૫] એ પ્રમાણે આપ દેવાનુપિયનો અંતેવાસી કુશિષ્ય ગોશાલક મખલિપુત્ર હતો હે ભગવન ! તે ગોશાલક કાળ માસે કાળ કરીને જ્યાં ગયો ?
જ્યાં ઉતા થયો ? હે ગૌતમ ! મારો અંતેવાસી કુશિષ્ય ગોશાલ નામક પંખલિપુex, શ્રમણ ઘાતક યાવત છાપણે કાળમાસે કાળ કરી ચંદ્રથી ઉપર યાવતુ ટ્યુત કલે દેવપણે ઉત્પન્ન થયો. ત્યાં કેટલાંક દેવોની બાવીશ સાગરોપમ સ્થિતિ છે, ગોશાલક દેવની પણ ત્યાં બાવીશ સાગરોપમની સ્થિતિ થઈ.
ભગવના તે ગૌશાલક દેવ તે દેવલોકથી આયુયાદિ પછી ચાવતું ક્યાં ઉપજશે? ગૌતમાં આ જંબુદ્વીપના ભરત ક્ષેત્રમાં વિંધ્યગિરિના પાદમુલમાં પંડ જનપદમાં શતદ્વાર નગરમાં સંમતિ રાજાની ભદ્રા નામે રાણીની કુક્ષીમાં પુત્રરૂપે ઉત્પન્ન થશે. તે ત્યાં નવ માસ પ્રતિપૂર્ણ થતાં યાવતું વીત્યા બાદ ચાવતું સુપ બાળકરૂપે જન્મ લેશે. જે રાત્રિએ તે બાળક જન્મશે, તે રાત્રિએ શતદ્વાર નગરમાં અંદર અને બહાર ભાર પ્રમાણ, કુંભ પ્રમાણ પા અને રનોની વર્ષા થશે.
ત્યારે તે બાળકના માતા-પિતા ૧૧મો દિવસ વીત્યા પછી યાવતુ બારમાં દિવસે આવા પ્રકારે ગૌણ, ગુણ નિપજ્ઞ નામ કરશે. જ્યારેથી આ બાળકનો જન્મ થયો, શતદ્વાર નગરની અંદર-બહાર ચાવતુ રનોની વૃષ્ટિ થઈ, તેથી અમારા આ બાળકનું નામ મહાપદ્મ થાઓ. ત્યારે તે બાળકના માતાપિતાએ તેનું નામ મહાપા રાખ્યું. ત્યારે તે મહાપા બાળકના માતાપિતાએ સાતિરેક આઠ વર્ષનો થયેલો જાણીને શોભન તિથિ, કરણ, દિવસ, નાઝ, મુહૂર્તમાં ઘણાં મોટા રાજ્યાભિષેકથી અભિષિત કરશે તે ત્યાં રાજા થશે, તે મહાહિમવેતાદિ રાજા થઈ ચાવતું વિચરશે.
ત્યારે તે મહાપા રાજા અન્ય કોઈ દિવસે મહહિક યાવ4 મહાસૌખ્ય બે દેવો સેનાકર્મ કરશે - પૂર્ણભદ્ર અને માણિભદ્ર.
તે જોઈને શતદ્વર નગરના ઘણાં રાજા, ઈશ્વર તલવર યાવતું મહાસૌણ દેવ સેનાકર્મ કરે છે. (તે જોઈને) યાવત સાર્થવાહ આદિ એકબીજાને બોલાવીને આ પ્રમાણે કહેશે - હે દેવાનુપિયો ! જે કારણથી આપણા મહાપદ્મ રાજાને મહહિતક એવા બે દેવો યાવતુ સેનાકર્મ કરે છે . પૂર્ણભદ્ર અને માણિભદ્ર, તેથી હે દેવાનુપિયો ! આપણા મહાપદ્મ રાજાનું બીજું નામ દેવસેન થાઓ.
ત્યારે મહાપદ્મ રાજાનું બીજું નામ ‘દેવસેન’ થશે.
ત્યારે તે દેવસેન રાજાને અન્ય કોઈ દિવસે શંખdલ સમાન વિમલ, ચાર દાંતવાળો હસ્તિન ઉત્પન્ન થશે. ત્યારે તે દેવસેન રાજા તે શંખતલ સમાના વિમલ, ચતુઈન્ત હીરના ઉપર આરૂઢ થઈને શતહર નગરની વચ્ચોવચ્ચેથી વારંવાર આવશે-જશે ત્યારે શતદ્વર નગરમાં ઘણાં રાજા, ઈશ્વર યાવતુ સર્વે એકબીજાને બોલાવીને પરસ્પર કહેશે કે હે દેવાનુપિયો ! જેથી આપણો દેવોન રાજ શંખતલ સમાન વિમલ, ચતુર્દા હસ્તિન ઉત્પન્ન થયો છે, તેથી હે દેવાનુપિયો ! આપણા દેવસેન રાજનું ત્રીજું નામ વિમલવાહન થાઓ, ત્યારથી