Agam Satik Part 09 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 1

SR No.: 009000
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 109
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size: 1 MB

Page 112

BI-I4/185,186 209 * સૂત્ર-૧૮૫,૧૮૬ - [195] ભગવત્ ! વાયુકાય, એક મોટું શીરૂપ, પુરુષરૂપ, હસ્વિરૂપ, વાનરૂપ, એ પ્રમાણે યુગ્ય, શિલ્લિ, ચિહ્નિ, શિબિકા, ચંદમાનિકા એ બધાંનું રૂપ વિકુવ શકે છે ? ગૌતમાં એ અર્થ સમર્થ નથી. પણ વિકવણા કરતો વાયુકાય એક મોટું પતાકા આકાર જેવું સ્પ-વિકર્ષે છે. ભગવાન ! વાયુકાય, એક મોટું પાકા આકાર રૂપ વિકુવને અનેક યોજનો સુધી ગતિ કરવાને સમર્થ છે? - હા, છે... ભગવન! શું તે વાયુકાય આત્મગઠદ્ધિથી ગતિ કરે છે કે પદ્ધિથી ? ગૌતમ! તે આત્મઋદ્ધિથી ગતિ કરે છે, પઋહિથી નહીં. આત્મઋદ્ધિ માફક આત્મકર્મથી અને આત્મપયોગથી (ગતિ કરે છે) એ પ્રમાણે કહેવું. ભગવાન ! વાયુકાય, ઉંચી પતાકા પેઠે ગતિ કરે છે કે પતિત પતાકા પેઠે ? ગૌતમ ! તે બંને પ્રકારે ગતિ કરે છે... ભગવાન ! શું તે એક દિશામાં એક પતાકારૂપે ગતિ કરે છે, કે બે દિશામાં-બે પતાકારૂપે ગતિ કરે છે ? ગૌતમ એક પતાકારૂપે ગતિ કરે છે, બે પતાકારૂપે નહીં. ભગવન્! શું વાયુકાય પતાકા છે? તે પાકા નથી, વાયુકાય છે. [186] ભગવન્! બલાહક એક મોટું સ્ત્રીરૂપ ચાવતુ ચંદમાનિકારૂપ પરિણમાવવા સમર્થ છે ? : હા, છે... ભગવાન ! બલાહક, એક મોટું રૂપ કરીને અનેક યોજન જવાને સમર્થ છે? - હા, છે... ભગવનું ! તે આત્મતિથી ગતિ કરે છે કે પાહિદ્રથી, ગૌતમ! તે આત્મદ્ધિથી ગતિ કરતો નથી, પણ પદ્ધિથી ગતિ કરે છે. એ પ્રમાણે આત્મકર્મ અને આત્મપયોગથી પણ ગતિ કરતો નથી. પણ પકર્મ અને પરપયોગથી ગતિ કરે છે અને તે ઉંચી થયેલ કે પડી ગયેલ ધજાની માફક ગતિ કરે છે. ભગવાન ! શું તે બલાહક, શી છે ? હે ગૌતમ ! બલાહક સ્ત્રી નથી, પણ બલાહક છે. એ પ્રમાણે પુરષ, ઘોડો, હાથીમાં જાણવું. ભગવાન ! બલાહક, એક મોટા વાનનું રૂપ પરિણમાની અનેક યોજનો સુધી ગતિ કરી શકે છે ? - જેમ સ્ત્રીરૂપ વિશે કહ્યું તેમ યાન વિશે કહેવું. વિશેષ આ ... એક તરફ ઈંડુ રાખીને પણ ચાલે, બન્ને તરફ રાખીને પણ ચાલે. એ જ રીતે યુગ્ય, ગિલ્લિ, શિલિ, શિબિકા અને અંદમાનિકાના રૂપ સંબંધે જાણવું. * વિવેચન-૧૮૫,૧૮૬ - પાન - ગાવું, યુથ * વેદિકાથી શોભતું, બે હાથ લાંબુ વાહન, fra - હાથી ઉપર રહેતી અંબાડી અથવા જેમાં બેસતા મનુષ્ય ન દેખાય, fથી - લાટોનું જે ઘોડાનું પલાણ, તે બીજા દેશોમાં શિલ્લિ કહેવાય છે. શિબિકા-શિખરાકારે ઢાંકેલા એક જાતનું વાહન. સ્કંદમાનિકા-પુરુષ જેટલી લંબાઈવાળું વાહન વિશેષ... પૂર્વ પ્રમાણ કરતાં મોટું અને પતાકા આકારે રહેલ, કેમકે વાયુનું શરીર સ્વરૂપથી પતાકા આકાર 9i/14 210 ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૧ જેવું છે, વૈક્રિયાવસ્થામાં પણ વાયુ પતાકાના આકારે જ રહે છે... આત્મશક્તિ કે લબ્ધિ વડે. * x * ઉચિકૃતોદય એટલે ઉંચી ધજાના આકારે. આ ક્રિયા વિશેષણ છે. પતિતોદય-પડી ગયેલ ધજાના આકારે. * x - રૂપાંતર કિયા અધિકારી બલાહક સૂત્રો કહે છે - બલાહક એટલે મેઘ. બલાહક અજીવ હોવાથી તેને વિકૃણા શક્તિ સંભવે નહીં તેથી અહીં વિકવણાને બદલે પરિણમાવવા એમ કહ્યું છે, કેમકે મેઘને સ્વભાવરૂપ પરિણામ તો હોય છે. મેઘ અચેતન હોવાથી વિવક્ષિત શક્તિ અભાવે આત્મઋદ્ધિથી ગતિ કરતો નથી. પણ વાયુ કે દેવ દ્વારા પ્રેરિત થઈને ગમન કરે છે. તેથી કહ્યું કે પદ્ધિથી ગમન કરે છે. સ્ત્રીરૂપ માફક પુરુષાદિના સૂત્રો જાણવા. - વાનરૂપ સૂત્ર વિશેષ છે, તેને દશવિ છે. પપૂ of તે ! વનાણo થી થોળે fu Taછ૪ સુધીનું સૂત્ર. સ્ત્રીરૂપ સંબંધી સૂગ માફક કહેવું. વિશેષ એ કે તે એકતા અને દ્વિઘા બંને ચકવાલ ચાલે છે - x * x * અહીં યાન એટલે ગાડું અને વથાન * પૈડું સમજવું. બીજું કંઈ વિશેષ નથી. યુથ આદિ બધાનાંરૂપ સંબંધી સૂગો, સ્ત્રીરૂપ સંબંધી સૂણો માફક કહેવા. - પરિણામાધિકારથી કહે છે - * સૂત્ર-૧૮૭ : ભગવાન ! જે જીવ નૈરયિકોમાં ઉત્પન્ન થવાને યોગ્ય છે, તે હે ભગવન ! કેવી વેશ્યાવાળાઓમાં ઉત્પન્ન થાય ? ગૌતમ ! જેવી વૈશ્યાવાળા દ્રવ્યોનું ગ્રહણ કરી કાળ રે, તેવી વેચાવાળામાં તે ઉત્પન્ન થાય છે. તે આ - કૃષ્ણ, નીલ કે કાપોતલેસ્યામાં. એ રીતે જે જેની લેગ્યા હોય, તે તેની વેશ્યા કહેવી. યાવતું હે ભગવન ! જે જીવ જ્યોતિકોમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય તેનો પ્રશ્ન - ગૌતમ! જે વૈશ્યાના દ્રવ્યોનું ગ્રહણ કરી કાળ કરે, તે શયામાં ઉત્પન્ન થાય. - તે તેજલેશ્યા. ભગતના જે જીવ વૈમાનિકોમાં ઉત્પન્ન થવાને યોગ્ય છે, તે હે ભગવન ! કેવી લેયાઓમાં ઉત્પન્ન થાય ? ગૌતમ ! જેની વેશ્યાવાળા દ્રવ્યોનું ગ્રહણ કરી કાળ કરે તેવી લેયાઓમાં ઉત્પન્ન થાય તે આ - તેજોલેયા, પાલેયા, શુક્લલેશ્યા. * વિવેચન-૧૮૩ - Hવ - યોગ્ય. જેઓને કૃણાદિમાંથી કોઈ એક લેડ્યા હોય, તે હિતેશ્ય. જે દ્રવ્યોની જે લેશ્યા હોય તે વર્તાય. તેને ભાવ પરિણામપૂર્વક ગ્રહણ કરીને, મરણ પામીને, તે લેયામાં નરકમાં ઉપજે. આ સંબંધે કેટલીક ગાથાઓ આ પ્રમાણે છે જ્યારે લેશ્યાના સંપરિણામનો પહેલો સમય હોય ત્યારે કોઈ જીવનો પરભવમાં ઉપપાત ન થાય. છેલ્લો સમય હોય ત્યારે પણ ઉપપાત ન થાય. પણ અંતમુહૂર્ત ગયા પછી કે અંતર્મુહૂર્ત બાકી હોય ત્યારે જીવ પરલોકે ઉપજે છે... ચોવીશ દંડકમાં બાકીના પદોનો અતિદેશ કરતા કહે છે - નાકસૂત્રના અભિલાષ પ્રમાણે - અસુરકુમારોને કૃષ્ણ આદિ જે વેશ્યા હોય તે કહેવી. - x * x * અહીં વૈમાનિકો,