________________
પ૬
તારા પાંચ વર્ણવાળા છે અને બીજા તિષી તપાવેલા સેનાના જેવા (લાલ) વર્ણવાળા જાણવા. તિષી દેવે સારાં વસ્ત્ર, આભૂષણો અને મુકુટ વડે શેજિત મસ્તવાળા છે. ચંદ્રમાં અને ચંદ્રના વિમાનવાસી દેવેને મુકુટને વિષે ચંદ્રાકારે ચિન્ડ, સૂર્ય અને સૂર્યના વિમાનવાસી દેવેને સૂર્યકારે ચિન્હ, ગ્રહ અને ગ્રહ વિમાનવાસી દેવેને ગ્રહાકારે ચિન્હ, નક્ષત્ર અને નક્ષત્ર વિમાનવાસી દેવેને નક્ષત્રાકારે ચિન્હ, તથા તારા અને તારાના વિમાનવાસી દેવને તારાકારે ચિન્હ મુકુટના અગ્રભાગે હોય છે. જગ સ્વભાવે ચંદ્રાદિકનાં વિમાન નિરાલંબ આકાશને વિષે પિતાની મેળે ચાલે છે, પણ આભિગિક દેવે તેવા પ્રકારના કર્મના ઉદયથી પિતાના પરિચિત કે અપરિચિત, સમાન જાતીય કે હીનજાતિ દેવમાં પોતાની પ્રભુતા વધારવાને અર્થે અને હું આ પ્રસિદ્ધ નાયકને સમ્મત છું, એ પ્રમાણે સમૃદ્ધિ દેખાડવાને અર્થે વિમાનની નીચે રહીને પૂર્વમાં સિંહના રૂપે, દક્ષિણમાં હાથીના રૂપે, પશ્ચિમમાં વૃષભના રૂપે અને ઉત્તરમાં ઘોડાના રૂપે અત્યંત હર્ષથી વહન કરે છે. જેમ કેઈમદોન્મત્ત સ્ત્રીને ઘણું ઘરેણાં પહેરવાથી ભાર લાગતું નથી, તેમ તે આભિગિક દેવેને વિમાન વહેતાં ભાર લાગતું નથી. જોતિષીનાં વિમાનને વહન કરનાર દેવ દરેક દિશાએ એથે ભાગે હોય છે.
પ્રશ્નો. ૧. મેરૂ પર્વત અને અલકથી જોતિષી વિમાનનું અંતર કેટલું?
તેને આકાર અને સંખ્યા કહે. ૨. ઉદક ટિમય જ્યોતિષીનાં વિમાને કયાં હેય છે ? અને ત્યાં
તેવા પ્રકારનાં હોવાનું કારણ શું?
