________________
૭૭
સે ને આઠ, ઉર્ધ્વ લેકને વિષે ચાર, અધ લેકને વિષે બાવીસ અને તિચ્છકમાં એકસો ને આઠ, સમુદ્રને વિષે બે અને બાકી (નદી દ્રહ વિગેરે)નાં જલને વિષે ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ મોક્ષે જાય છે.
વિવેચન—૫૦૦ ધનુષ પ્રમાણ ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા અને છ હાથ પ્રમાણ જઘન્ય અવગાહનાવાળા તીર્થકર મોક્ષે જાય અને સામાન્ય કેવળી તે પર૫ ધનુષ પ્રમાણુ ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા મરૂદેવી માતાની જેમ અને ૨ હાથ પ્રાણ જઘન્ય અવગાહનાવાળા કૂર્મા પુત્રની જેમ મેક્ષે જાય. મરૂદવી માતા હાથી ઉપર બેઠેલાં હોવાથી શરીર સંકેચાએલું હતું. તેથી ૫૦૦ ધનુષની અવગાહનાવાળાં મોક્ષે ગયાં એમ બીજો મત છે. ઉત્કૃષ્ટથી ૫૦૦ ધનુષની અવગાહનાવાળા ૧ સમયે બે મેક્ષે જાય, તે રૂષભદેવ ભગવાન એક સમયે ૧૦૮ (રૂષભદેવ, રૂષભદેવના ૯૯ પુત્ર અને ભરતના ૮ પુત્રે મળી ૧૦૮) ની સાથે મેક્ષે કેમ ગયા? અનંત કાલચક ગયા પછી હુંડા અવસર્પિણી આવે છે અને તેમાં ૧૦ આશ્ચર્યકારક બનાવો બને છે. માટે આ પણ આશ્ચર્ય સમજવું. ઉર્વીલોક નંદનવનથી ઉપર મેરૂની ચૂલીકા સુધી જાણવું. સમભૂતલાથી નવસે જોજન નીચે અલેક. તેમાં પશ્ચિમ મહાવિદેહની છેલ્લી બે કુબડી વિજય સમભૂતલાથી કમેકમે પૃથ્વી ઘટતી ૧ હજાર જન નીચી છે. તે અગ્રામ તરીકે ઓળખાય છે. તે અલેક જાણ. નદીમહે એટલે ગંગા નદી ઉતરતાં અર્ણિકાપુત્ર આચાર્યની માફક મેક્ષે જાય
