________________
સમયે સંખ્યાએ ગણતાં ઉપપાત. ૭ એક સમયે સંખ્યાએ ગણતાં ચ્યવન. ૮ ગતિ અને ૯ આગતિ એ દરેકની કહીશું.
વિવેચન-અરિહંતાદિ પાંચ પરમેષ્ટીને નમસ્કાર કરીને દેવતા અને નારકીનું આયુષ્ય, ભવન અને શરીરનું પ્રમાણુ કહીશું. તથા મનુષ્ય અને તિર્યંને ભવન વિના બે દ્વાર કહીશું. કારણ કે મનુષ્ય અને તિયાનાં ઘર અશાશ્વતાં છે તથા દેવતા અને નારકીનાં ભવનમાં એકેદ્રિય જીવની ઉત્પત્તિ થતી હોવાથી તે ભવને શાશ્વતાં હોય છે. એક દેવ ઉત્પન્ન થયા પછી બીજે દેવ કેટલા કાળને આંતરે ઉપજે તે ઉપપાત વિરહ, તથા એક દેવ મરણ પામ્યા પછી બીજે દેવ કેટલા કાળને આંતરે મરણ પામે તે ચવન વિરહ. એક સમયે સંખ્યાએ ગણતાં કેટલા દેવ ઉપજે તે ઉપપાત સંખ્યા. એક સમયે સંખ્યાએ ગણતાં કેટલા દેવ ચ્યવે તે ચ્યવન સંખ્યા. દેવાદિ મરીને કઈગતિમાં જાય તે ગતિ. અને કઈ ગતિમાંથી નીકળેલા છે દેવાદિ ગતિમાં આવે તે આગતિ. એ પ્રમાણે દેવતાનાં ૯, નારકીનાં ૯, મનુષ્યનાં ૮ અને તિર્યંચનાં ૮ મળી કુલ ૩૪ દ્વાર કહીશું. એ ૧. અભિધેય (ગ્રંથને વિષય) કહ્યો. - ૨. પ્રોજન બે પ્રકારે–ગ્રંથ કર્તા તથા શ્રોતાનું અનંતર અને પરંપર. તેમાં ગ્રંથ કર્તાનું અનંતર (તાત્કાલિક) પ્રયજન પ્રાણીઓ ઉપર અનુગ્રહ કરે અને શ્રોતાનું અનંતર પ્રયેાજન દેવાદિકનું સ્વરૂપ જાણવું. ગ્રંથકર્તા અને શ્રોતાનું પરંપરાએ પ્રજન જ્ઞાનાવરણીયાદિ કર્મને ક્ષય કરી મેક્ષની પ્રાપ્તિ કરવી, એ પરંપર પ્રયોજન.
