________________
૧૩૦ શબ્દાર્થ—અથવા ચાર પગલાં રૂપ ચંડાદિ દરેક ગતિ ત્રણ ગુણ આદિ વડે જતાં કેટલાંક વિમાનને પણ નિચ્ચે પાર પામે. ત્રણે સુવાથી ચાર દેવકનાં, વળી પાંચે ગુણવાથી આઠ દેવલોકનાં, સાતે ગુણવાથી ૯ શ્રેયકનાં અને નવે ગુણવાથી ૪ અનુત્તરનાં વિમાનને પાર પામે. એમ જાણવું.
વિવેચન—ચંડાદિ ચારે ગતિને ત્રણે ગુણતાં ચાર દેવલોકનાં વિમાનની પહોળાઈ લંબાઈ અત્યંતર પરિધિ, અને બાહ્ય પરિધિને પાર પામે. એવી રીતે ચંડાદિ ચારે ગતિને પાંચે ગુણતાં બ્રહ્મદેવલથી અશ્રુત દેવલોક સુધીના કેટલાંક વિમાનને પાર પામે અને ચંપાદિ ચારે ગતિને સાતે ગુણતાં ૯ કૈવેયકનાં વિમાનને પાર પામે અને ચંડાદિ ચારે ગતિને નવે ગુણતાં સર્વાર્થ સિદ્ધ વજીને ૪ અનુત્તર વિમાનેને પાર પામે.
આ કમ (પગલાં) રૂપ ચંડાદિ ગતિ વડે છ માસ સુધી નિરંતર ચાલતા કે કેટલાંક વિમાનેને પાર ન પણ પામે. દેવેની આટલી જ ગતિ છે એમ ન સમજવું, કારણકે સૌધર્માદિ દેવકમાંથી દેવે જિનેશ્વરના કલ્યાણકોમાં તેજ દિવસે તેજ સમયે મનુષ્યક્ષેત્ર અયંત દૂર હોવા છતાં પણ આવે છે, તેનું કારણ એ છે કે દેવતાઓ ભવ સ્વભાવથી અચિત્ય શક્તિવાળા હોવાથી શીધ્ર ગતિવાળા હોય છે. જેમ પલ્યોપમનું પ્રમાણુ કલ્પિત છે તેમ આ કલ્પિત ગતિનું પ્રમાણ પણ બાળ જીવેને સમજાવવા માટે દેખાડયું છે.
૧ સૂર્યનું તાપક્ષેત્ર કેટલું? ચંદિ ચાર ગતિનું વર્ણન કરે.
