________________
૫૪. પધ
રામ કે જમાને મેં રાવણકા વંશ થા, કૃષ્ણ કે યુગમેં ભી મૌજુદ કંસ થા; ઇતિહાસમેં ઐસા સમય કભી નહિ આયા, જબ સરોવર પર બક નહિ, કેવલ હંસ થા. તલવાર કી કિંમત મ્યાનસે નહિ, ધાર સે હોતી હૈ, કપડોંકી કિંમત રંગ સે નહિ, તારે સે હોતી હૈ; કહીં ભી દેખો મહત્ત્વ મૂલકા હોતા હૈ, છિલકે કા નહિ, આદમી કી કિંમત પૈસે સે નહિ, સદાચાર સે હોતી હૈ. આગે તાલી બજાતે હૈ, પીછે ગાલી દેતે હૈ, રૂપયા નકદ લેતે હૈં, આશ્વાસન જાલી દેતે હૈ, વહ નેતા હૈ તો કચ્ચી ગોલીયા હમને ભી નહિ ખેલી. મૌકા આતા હૈ મતોં કા મુસ્કુરાહટ ખાલી દેતે હૈ, - બિના વરકી બારાત બેકાર હોતી હૈ, બિના સમયકી બરસાત બેકાર હોતી હૈ; મુલ બિના અપરકી કોઈ કદ્ર નહિ હોતી, બિના પ્રેમની મુલાકાત બેકાર હોતી હૈ. આ રોગ હૈ તો રોગકા ઉપચાર ભી હૈ, ફટકાર હૈ તો અતિશય પ્યાર ભી હ; ઘબરાનેકી જરા ભી જરૂરત નહિ, જહર ભી હૈ તો અમૃત કી ધાર ભી હૈ. અંધકાર છે તો પ્રખર પ્રકાશ ભી હૈ, ઔર વિનાશ હૈ તો નવ વિકાસ ભી હૈ; નિરાશ હોને કી કોઇ ભી બાત નહિ, પતન હૈ ઉત્થાન કા અવકાશ ભી હૈ.
| આકાશગંગા • ૨૪૮ |
અસફલ ભી સફલ હો જાતા હૈ. નિર્બલ ભી સબલ હો જાતા હૈ, પરિવર્તનકી હૈ ગજબ ક્ષમતા, કીચડ ભી કમલ હો જાતા હૈ. - લક્ષ્ય નહિ હૈ તો રફતાર બઢાને સે ક્યા હોગા ? બીજ નહિ હૈ તો જલધારા બહાને સે ક્યા હોગા ? બાહ્ય કો છોડકર પહલે મૂલ કો સુસ્થિર કરો,
જીવ નહિ હૈ તો શૃંગાર સજાને સે ક્યા હોગા ? છે સહજતાકા સ્થાન સજાવટ ને કે લિયા હૈ, મૌલિકતાકા સ્થાન મિલાવટને કે લિયા હૈ; આંખ ઊઠાકર દેખો, કિતના બડા વ્યત્યય હો ગયા, આજ ધાર્મિકતા કા સ્થાન દિખાવટને કે લિયા હૈ. કામ ધોખકા હૈ બાત ઇમાન કી હૈ, પૂજા શેતાનકી હૈ ચર્ચા ભગવાનકી હૈ; દુનિયા કી દુ:ખ દુવિદ્યા મિટે તો કૈસે મિટે ? સીરત હેવાન કી હૈ સૂરત ઈન્સાન કી હૈ. કિધર હી દેખો, થોથા પ્રચાર હો રહા હૈ, ધોખે હી ધોખે કા વિસ્તાર હો રહા હૈ; ચાહે શયતાનસે ભી ગયા ગુજરા હો પર, હર કોઇ ભગવાનકા અવતાર હો રહા હૈ. આ દુનિયાકો તલવારસે નહિ પ્યારસે જીતો. વિષકો વિષસે નહિ અમૃત કી ધાર સે જીતો; તુમ યદિ કિસીકા દિલ જીતના ચાહતે હો તો. ફિટકાર સે નહિ મૃદુ વ્યવહાર સે જીતો.
ન આકાશગંગા • ૨૦૯ |