________________
સૂત્ર-૧૫
(૪) સર્વ સત્સવદન સૂS
'જવતિ ચેઈઆઈ સૂત્ર
ભૂમિકા -ચૈત્યવંદન કરતી વખતે “જંકિંચી સૂત્ર બોલવા દ્વારા સામાન્યથી સર્વ તીર્થોને વંદના કરી હતી. પણ ભક્તહૃદય આ રીતે માત્ર સામાન્યથી વંદના કરીને સંતોષ માની શકતું નથી. પોતાનામાં ઊભરાઈ રહેલા પરમોપકારી પરમાત્મા પ્રત્યેના વિશિષ્ટ કૃતજ્ઞતાભાવ તથા અહોભાવને પ્રદર્શિત કરવા તે તો વિશેષ રીતે તેને વંદના કરવા માગે છે.
તેથી તે તીર્થોમાં રહેલાં તમામ ચૈત્યોને પણ ઊભરાતા ભાવો વડે વંદના આ સૂત્ર બોલવા દ્વારા કરે છે. ના..... માત્ર આ સૂત્ર બોલીને કે તેમાં રહેલું ‘વંદે પદ બોલતી વખતે મસ્તક નમાવીને ભક્ત અટકી જવા માંગતો નથી. તે તો આગળ વધીને, આ સૂત્ર બોલ્યા બાદ, ખમાસમણ સૂત્ર બોલવાપૂર્વક પંચાંગ પ્રણિપાત કરવા પણ માંગે છે. અને તેથી આ સૂત્ર બોલ્યા બાદ ચૈત્યવંદનમાં ખમાસમણ . દેવામાં આવે છે.
જિનશાસનમાં માત્ર આદર્શોની વાત નથી, તેનો વ્યવહારુંઉલ પણ છે. ભક્ત હૃદયમાં ઊભરાતા કૃતજ્ઞતાભાવને કારણે ત્રણ લોકના સર્વ ચૈત્યોને વંદના કરવાની ઈચ્છા પ્રગટે તે સ્વાભાવિક છે. પણ તેનો અમલ શી રીતે કરવો? છે એવો કોઈ ઉપાય કે જેનાથી અહીં રહીને ય ત્યાં રહેલાં સર્વ જિનચૈત્યોને વંદના કરી શકાય?
જિનશાસન કહે છે કે, “હા ! એનો ઉપાય છે. ઉછળતા ભાવે, મુક્તાસુક્તિ મુદ્રા કરીને, પ્રણિધાનપૂર્વક, જાવંતિ ચેઈઆઈ સૂત્ર બોલીને કરો પંચાંગ પ્રણિપાત અને લાભ મળી જશે અહીં રહીને ત્રણ લોકમાં રહેલાં સર્વચેત્યોને વંદના કરવાનો.
* (૧) શાસ્ત્રીય નામ : સર્વ ચૈત્યવંદન સૂત્ર * (૨) લોકપ્રસિદ્ધ નામ : જાવંતિ ચેઈઆઈ સૂત્ર *(૩) વિષય: ત્રણ લોકમાં રહેલા જિનચૈત્યોને વંદના
* (૪) મહત્ત્વનો ફલિતાર્થ : જેના હૃદયમાં અપરંપાર ભક્તિભાવ ઊભરાય છે, તેની વાતો બધી ન્યારી હોય છે. તેનું હૃદય વારંવાર ભગવાનને વંદન કર્યા વિના રહી શકતું નથી. એક પણ ચૈત્યને વંદના કર્યા વિના રહી ન જવાય, તેની તે કાળજી લેતો હોય છે. અરે ! ઉર્ધ્વલોક, અધોલોક અને તિલોકના ચૈત્યોમાંથી કોઈ પણ ચૈત્યની
- ૨૯ સૂત્રોના રહસ્યોmગ-૨ -
