________________
સૂત્ર-૨ ૨
F૧પ) શ્રી મહાવીર જતા રસ્તુતિ સૂર
SHસંસાર દાવાનલ સૂત્ર
ભૂમિકા: “કલ્યાણકંદ સૂત્રની જેમ આ પણ ચાર સ્તુતિ રૂપ સૂત્ર છે. પ્રથમ સ્તુતિમાં આપણા અત્યંત નજીકના ઉપકારી ચોવીસમા તીર્થંકર પરમાત્મા મહાવીરસ્વામી ભગવાનની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે; માટે આ સૂત્રનું શાસ્ત્રીય નામ “શ્રી મહાવીર સ્તુતિ સૂત્ર' છે. બીજી ગાથામાં તમામ તીર્થંકર પરમાત્માઓની, ત્રીજી ગાથામાં શ્રુતજ્ઞાનની અને છેલ્લી ચોથી ગાથામાં મૃતદેવી-સરસ્વતીની સ્તુતિ કરવામાં આવી છે.
આ સૂત્રની વિશેષતા એ છે કે આ સૂત્રમાં એકપણ જોડાક્ષર નથી. બોલવામાં સરળ સૂત્ર છે. વળી સમસંસ્કૃત ભાષામાં રચાયેલું આ સૂત્ર છે. એટલે કે આ સૂત્રને સંસ્કૃત ભાષાનું સૂત્ર પણ ગણી શકાય અને પ્રાકૃત ભાષાનું સૂત્ર પણ ગણી શકાય તેવી તેની રચના છે.
આ સૂત્રની છેલ્લી ગાથાની છેલ્લી લીટીમાં ‘ભવવિરહશબ્દ આવે છે. જે જે ગ્રંથોના છેડે ‘ભવવિરહ શબ્દ આવે; તે તમામ ગ્રંથોની રચના ૧૪૪૪ ગ્રંથના રચયિતા, સૂરિપુરન્દર હરિભદ્રસૂરિજી મ.સાહેબે કરી છે. આ સંસાર દાવાનલ સૂત્રની રચના પણ હરિભદ્રસૂરિજીએ કરી છે.
આ હરિભદ્રસૂરિજી મ. સાહેબ સંસારીપણામાં બ્રાહ્મણ પંડિત હતા. મહાન વિદ્વાન હતા. પોતાને પ્રાપ્ત થયેલી વિદ્વત્તાનું તેમને અજીર્ણ થયેલ. અહંકારી તેમણે અનેક પંડિતોને વાદમાં હરાવી દીધા પછી પ્રતિજ્ઞા કરી હતી કે “મને ન સમજાય તેવું જો કોઈ સમજાવે તો હું તેમનો કાયમ માટે શિષ્ય બની જઈશ.”
અને.....એકવાર યાકિની મહત્તરા નામના સાધ્વીજી ભગવંતના ઉપાશ્રય પાસેથી પસાર થતાં હતા, ત્યારે તેમણે એવી ગાથાઓ સાંભળી કે જેનો અર્થ તેમને ન સમજાયો. જયારે પૂછવા ગયા ત્યારે સાધ્વીજીએ તેમને આચાર્યભગવંત પાસે મોકલ્યા. તેમને અર્થ સમજવા મળ્યો. તેઓએ જીંદગીભર આચાર્યભગવંતનું શિષ્યત્વ સ્વીકાર્યું. હરિભદ્રવિજય નામના સાધુ બન્યા. યાકિની મહત્તરાને સદા પોતાની ધર્મમાતા માનવા લાગ્યા. કોઈએ કરેલા ઉપકારને શી
૧૦૯ સૂત્રોનરહસ્યોભાગ-૨ )
