________________
પ૭
સૂત્રોના રહસ્યો ગાયા છે.
તેઓ ત્યાં જણાવે છે કે : અણિમાદિ આઠ સિદ્ધિઓ ગુરુની કૃપાથી મળે છે. મેળવેલી વિદ્યાઓ ગુરુની ભકિતથી સફળ બને છે. ગુરુની આજ્ઞાનું પાલન કરવાથી મોક્ષ થાય છે.
- અત્યંત ભયંકર આ સંસારરૂપી જંગલમાં, મોક્ષાભિલાષી ભવ્ય જીવોને માટે મોક્ષ માર્ગના ઉપદેશક ગુરુ સિવાય અન્ય કોઈ શરણ છે નહિ, હશે નહિ, પૂર્વે હતું પણ નહિ. ત્રણે કાળમાં એક માત્ર શરણરૂપ જે કોઈ હોય તો તે ગુર છે.
જેમ આ દુનિયાના દયાળુ વૈદરાજ (ડૉક્ટર) જુદી જુદી દવાઓ આપીને, તાવ વગેરે રોગોને દૂર કરીને દરદીને આરોગ્ય આપે છે, તેમ ગુરુમહારાજ પણ કરુણાના સાગર છે. તેઓ સંસારી જીવોના કામવાસનાદિ દોષો રૂપી રોગોને, જ્ઞાન-દર્શનચારિત્રાદિ ઔષધોનું પાન કરાવીને દૂર કરે છે, અને આત્માનું ભાવ-આરોગ્ય (મોક્ષ) પ્રાપ્ત કરાવે છે. શરીર કરતાં પણ અનેકગણા કિંમતી આત્માને ભાવ-આરોગ્ય અપાવનારા હોવાથી ગુરુ મહાવૈદ છે. - તેઓશ્રી જણાવે છે કે, અમારા જેવા મૂર્ખઓ પણ ગુરુભક્તિના પ્રભાવથી પંડિતોમાં સ્થાન પામ્યા છે. આનાથી વધારે ગુરુભક્તિનો કયો પ્રભાવ જણાવું? પાષાણ જેવા અમને પારસમણિ સમાન બનાવનાર તે ગુરુભગવંતોના ચરણોમાં અનંતાનંત વંદના હો.
પંચાશક ગ્રન્થમાં સમકિતી જીવોના ત્રણ લક્ષણો જણાવ્યા છે. તેમાં એક લક્ષણ ‘દેવ અને ગુરુની ભક્તિ જણાવી છે. તે જણાવતી વખતે તે શાસ્ત્રમાં દેવ-ગુરુ શબ્દ ન વાપરતા ગુરુ-દેવ શબ્દનો પ્રયોગ કરીને જણાવેલ છે કે “દેવ કરતાંય વધુ ઉપકારક ગુરુ છે તે વાત જણાવવા માટે જ અમે દેવ શબ્દની પહેલા ગુરુ શબ્દ મૂકેલ છે. વેદમાં પણ ગુરુની મહત્તા જણાવતાં કહ્યું છે કે
હરિસેવા સોલહ બરસ, ગુરુસેવા પલ ચાર,
તો ભી નહિ બરાબરી, વેદન કીઓ વિચાર. સતત સોળવર્ષ સુધી પરમાત્માની ભક્તિ કરો અને માત્ર ચાર પળ (સેકંડ) ગુરુની સેવા કરો તો પણ ચારપળની ગુરુસેવાની બરાબર સોળ વર્ષની હરિસેવા ન થઈ શકે. ગુરુતત્ત્વની મહત્તા અન્ય સ્થાને નીચેના શબ્દોમાં સાંભળવા મળે છે :
ગુરુ-ગોવિંદ દોનો ખડે કીસ કો લાગુ પાય?
બલિહારી ગુરુદેવકી, જિસને ગોવિંદ દિયો બતાય. ગુરુ અને ભગવાન બંને કદાચ સામે આવી જાય, તો સૌ પ્રથમ કોને નમસ્કાર કરવા? ભગવાનની ઓળખાણ કરાવનાર ગુરુ હોવાથી તેમનો જ વધુ ઉપકાર છે. માટે પ્રથમ પ્રણામ તો તે ગુરુને કરવા.
જેટલી ભક્તિ ભક્તને ભગવાન ઉપર છે, તેટલી જ ભક્ત જો ગુરુ ઉપર આવી જાય તો વાંચ્યા વગર પણ શાસ્ત્રોમાં ઘૂઘવાતા રહસ્યો તે ભક્તને સમજાઈ જાય.