________________
૨૮
પંચ સમિઓ = પાંચ પ્રકારની સમિતિઓવાળા તિગુત્તો = ત્રણ પ્રકારની ગુપ્તિઓવાળા છત્તીસ ગુણો = છત્રીશ ગુણોવાળા
ગુરુ – ગુરુ
મજઝ – મારા
સૂત્રોના રહસ્યો
(૮)સૂત્રાર્થ :
પાંચ ઈન્દ્રિયોને ખરાબ માર્ગે જતી અટકોવનારા તેમજ નવ પ્રકારની બ્રહ્મચર્યની ગુપ્તિઓ (વાડો)ને ધારણ કરનારા, ચાર પ્રકારના કષાયો વગરના, આ અઢાર ગુણોવાળા (તથા) પાંચ મહાવ્રતોવાળા, પાંચ પ્રકારના આચારોનું પાલન કરવામાં સમર્થ (શક્તિવાળા), પાંચ સમિતિવાળા, (અને) ત્રણ ગુપ્તિવાળા, (એમ) છત્રીસ ગુણોવાળા મારા ગુરુમહારાજ છે.
(૯) વિવેચન
પ્ર. આ સૂત્રનું નામ ‘સુગુરુસ્થાપના સૂત્ર' શા માટે રાખવામાં આવ્યું છે ? જ. જિનશાસનમાં ગુરુ તરીકે આચાર્યભગવંતને ગણવામાં આવે છે. તેમની હાજરીમાં બધી ધર્મારાધના કરવાની હોય છે. પણ તેમની જ્યારે ગેરહાજરી હોય ત્યારે તેમની સ્થાપના કરવી જરૂરી બને છે. આચાર્યભગવંતની સ્થાપના એટલે કોઈ વ્યક્તિની સ્થાપના નહિ પણ આચાર્યભગવંતના ગુણોની સ્થાપના; કારણકે જિનશાસન વ્યક્તિપૂજાને નહિ પણ ગુણપૂજાને મહત્ત્વ આપે છે. આચાર્યભગવંતની સ્થાપના કરવા આચાર્યભગવંતના જે ૩૬ ગુણો છે, તેની સ્થાપના કરવી પડે તે ૩૬ ગુણોનું વર્ણન આ પંચિંદિયસૂત્રમાં આવે છે. તેથી આ પંચિંદિયસૂત્ર દ્વારા આચાર્યભગવંતની (સુગુરુની) સ્થાપના કરાય છે. માટે આ પંચિંદિયસૂત્રનું નામ સુગુરુસ્થાપના સૂત્ર છે.
પ્ર. ગુરુભગવંતની સ્થાપના કરવાથી શું લાભ થાય ?
જ. ગુરુભગવંતની સ્થાપના આપણી સામે રહેવાથી ‘મારા ગુરુમહારાજ હાજર છે. મને બરાબર જોઈ રહ્યા છે.’ એવો વિચાર આવે છે. જેના કારણે આપણા મનવચન અને કાયા અશુભ થતા અટકે છે. શુભમાં જોડાય છે.
જૈન રામાયણમાં એક પ્રસંગ આવે છે. ક્ષીરકદંબક પાઠક પાસે પોતાનો પુત્ર પર્વત, રાજપુત્ર વસુ તથા નારદ એમ ત્રણ વિદ્યાર્થીઓ ભણતા હતા. બે નરકગામી અને એક મોક્ષગામી છે.’ તેવા શબ્દો સાંભળવા મળતા, તેમને જાણવાની ઇચ્છા થઇ કે આ 'ત્રણમાંથી મોક્ષગામી કોણ ?
ક્ષીરકદંબક પાઠકે લોટના ત્રણ કુકડા લાખનો રસ ભરીને બનાવ્યા. ત્રણે શિષ્યોને એકેક કુકડો આપીને કહ્યું કે, ‘કોઈ જોતું ન હોય ત્યાં જઈને આ કુકડાને છરીથી મારી