________________
૨૬
h
સૂત્ર-૨
સુગુરુ-સ્થાપના સૂત્ર પંચિંદિય સૂત્ર
સૂત્રોના રહસ્યો
ભૂમિકા :- =
જિનશાસનની તમામ આરાધનાઓ ગુરુભગવંતની (અધવા તો ગુરુના ય ગુરુ એવા પરમાત્માની પ્રતિષ્ઠિતપ્રતિમાની) સાક્ષીએ કરવાની જણાવી છે. ગુરુભગવંતની હાજરીથી આપણને આરાધના કરવામાં ઉલ્લાસ વધે છે. આનંદ ઉભરાય છે. વિધિ સચવાય છે. ગુરુભગવંત પાસે આદેશ માંગી શકાય છે. ગુરુભગવંત હાજર છે, એવો વિચાર મન-વચન-કાયાથી કોઈ ભૂલ થવા દેતો નથી. તેમની આમન્યા સાચવવા પણ ખોટું કામ થતું અટકે છે. આવા અગણિત લાભો હોવાથી ગુરુભગવંતની હાજરીમાં બધી ક્રિયાઓ કરવાની છે.
પણ દરેક વખતે ગુરુભગવંતની હાજરી શી રીતે લાવવી ? તો શું ગુરુભગવંત ન હોય તો જે તે આરાધના-ક્રિયા કરવાની જ નહિ ? ના, તે તો કેમ ચાલે ? તેથી જ્યારે ગુરુ(આચાર્ય)ભગવંતની હાજરી શક્ય ન હોય ત્યારે તેમની સ્થાપના કરીને, તે સ્થાપનાચાર્યજીની સાક્ષીએ આરાધના કરવી જોઈએ. સુગુરુની સ્થાપના કરવા માટે આ પંચિંદિયસૂત્ર જરૂરી છે.
સૌ પ્રથમ નવકારમંત્ર બોલીને આરાધનાનું મંગલ કરાય છે. પછી આચાર્યભગવંતના
૩૬ ગુણોને જણાવતું આ પંચિંદિયસૂત્ર બોલવા દ્વારા ગુરુભગવંતની સ્થાપના કરાય છે. (૧) જૈન શાસ્ત્રોમાં જણાવેલું નામ : સુગુરુસ્થાપના સૂત્ર.
我
*
(૨) લોકોમાં પ્રચલિત નામ : પંચિંદિય સૂત્ર
ዑ (૩) વિષય : ગુરુભગવંતની ગેરહાજરીમાં તેમની સ્થાપના કરવા આચાર્યભગવંતના ૩૬ ગુણોનું આરોપણ.
*(૪) સૂત્રનો સારાંશ : તમામ ક્રિયા-આરાધનાઓ ગુરુભગવંતની હાજરીમાં જ કરવી જોઈએ. તેમની ગેરહાજરીમાં છેવટે તેમની સ્થાપના કરીને પણ આરાધના કરવી જોઈએ, જેથી મારા ગુરુ હાજર છે, તેવો ભાવ સતત જીવંત રહે, જેના પ્રભાવે આરાધના સુંદર થાય તથા ગમે તે રીતે વર્તવાનો કે ભૂલો કરવાનો વિચાર સરખો પણ ન જાગે. *(૫) સૂત્ર :
પંચિંદિય સંવરણો
તહ નવવિહ-બંભર્ચર-ગુત્તિધરો ચઉવિહ-કસાય-મુક્કો ઇઅ અડ્ડારસ-ગુણે(હં સંજુત્તો ૧
પંચ-મધ્વય-જુત્તો પંચવિહાયાર-પાલણ-સમો પંચ-સમિઓ તિ-ગુત્તો છત્તીસ-ગુણો ગુરુ મજઝ {{૨}}
