________________
સાંભળતાં જ તેના પિતાનું તો હાડ બેસી ગયું. ત્યાં જ તે મરી ગયો. આ સ્નેહજન્ય અધ્યવસાયથી અકાળ મોત કહેવાય.
(ક) ભયજન્ય અધ્યવસાય : જેમ સ્નેહના કારણે મોત થાય છે તેમ ભયના કારણે પણ અકાળે મોત થાય છે.
શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવના નાના ભાઈ ગજસુકુમાલે પરમાત્મા નેમીનાથ પાસે દીક્ષા લીધી. માતા દેવકીના પોતાને છેલ્લી મા કરવાના આશિષને સફળ બનાવવા તેઓ સ્મશાનમાં પહોંચ્યા. કાઉસ્સગ – ધ્યાનમાં લીન બન્યા.
તેમનો સસરો સોમીલ ત્યાંથી પસાર થયો. “અરે ! આ કોણ? આ તો મારો જમાઈ ગજસુકુમાલ! બાવો બની ગયો! મારી દીકરીનો ભવ બગાડ્યો! સમજે છે શું એના મનમાં? હમણાં બતાડી દઉં.”
ક્રોધના આવેશમાં તે સોમીલે માટીની પાળ ગજસુકુમાલના મસ્તક ઉપર બનાવી. તેમાં ખેરના ધગધગતા અંગારા ભર્યાં. ગજસુકુમાલમુનિ તો સમતારસમાં લીન બન્યા. સસરો પણ તેમને તો મોક્ષમાર્ગમાં ઉપકારી જણાયો. તેમણે તો કેવળજ્ઞાન અને મોક્ષ; બંને મેળવી લીધા.
માથે ખેરના અંગારા મૂકવાનું અધમાધમકાર્ય કરીને પાછા ફરતાં સોમીલે નગરના દરવાજે શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવને સામે આવતાં જોયા. તેમને જોતાં જ સોમીલના રોમરોમમાં ભય વ્યાપી ગયો. ભયના કારણે તરત જ તેનું હૃદય બેસી ગયું. પ્રાણ નીકળી ગયા. સોમીલનું અકાળે મોત ભયજન્ય અધ્યવસાયના કારણે થયું.
કોશામ્બી નગરીમાં શતાનિક રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તેની પત્નીનું નામ મૃગાવતી હતું. મહાબળવાન, શૂરવીર મહારાજા ચંડપ્રદ્યોત મૃગાવતી પાછળ પાગલ બન્યો. તેને મેળવવા તે વિરાટ સૈન્ય સાથે કૌશામ્બી તરફ ધસી આવ્યો.
રાજા શતાનિકને કો'કે સમાચાર આપ્યા કે મહારાજા ચંડપ્રદ્યોત વિરાટ સૈન્ય સાથે ધસમસતો આવી રહ્યો છે. આ સમાચાર સાંભળતાં જ ભયના માર્યા શતાનિકનું હૃદય ફાટી ગયું. ત્યાં જ તે મૃત્યુ પામ્યો.
(૨) નિમિત્ત ઃ લાકડી, ચાબૂક, શસ્ત્ર, અકસ્માત, ઝેર વગેરેના નિમિત્તે પણ આયુષ્ય તુટે છે. અકાળે મોતને ભેટવું પડે છે.
બસમાંથી ઉતરેલા કંડક્ટરે પાનવાળાની દુકાને ઊભા રહીને પાન ખાધું. પૈસા ચૂકવતી વખતે રકઝક થઈ. વાતે વિપરીત રૂપ ધારણ કર્યું. કંડક્ટરે ટીકીટનું પાકીટ જોરથી ઉગામ્યું. પાનવાળાએ દાતરડું સામે માર્યું. પરસ્પર પ્રહાર કરતાં બંને મોતને શરણ થયા!
!
: આજ
ટેર ભાગ-૨