________________
વચ્ચેનું અહિંસક યુદ્ધ ચાલ્યા કરે છે. અસત્ય તત્ત્વ પોતાનું તોફાન સતત મચાવ્યા કરે છે. તેની સામે સત્ય તત્ત્વ પોતાની પ્રતિષ્ઠા કરવાના અહિંસક પ્રયત્નો આદર્યા કરે છે. ક્યારેક સત્યનું બળ વધે છે તો ક્યારેક અસત્યનું બળ વધતું જણાય છે. દરેક જીવાત્મામાં પણ આ જ રીતે એકબીજાનું બળ વધતું-ઘટતું જોવા મળે છે.
આ વિશ્વનું સર્વશ્રેષ્ઠ સ્થાન મોક્ષ છે. આ એક એવું સ્થાન છે કે જ્યાં જન્મ નથી, જ્યાં પાપમય જીવન નથી. જ્યાં રીબામણમય મોત નથી. જ્યાં કોઈ પ્રકારના દુ:ખો નથી, રોગોની વેદના નથી તો ઘડપણની પરાધીનતા નથી. કૌટુંમ્બિક સમસ્યાઓ નથી તો સ્ત્રી-પૈસા વગેરેના કારણે થતા ઝગડાઓ નથી. સ્વાર્થ-દગો-પ્રપંચકાવાદાવાનું જ્યાં નામનિશાન નથી. જ્યાં પહોંચેલો આત્મા સદા આનંદમાં લીન રહે છે. સર્વ પ્રકારનાં બંધનોથી તેને મુક્તિ મળે છે.
જન્મ-મરણ તો જીવાત્માના બંધનો છે. સંસારના કહેવાતા સુખો વાસ્તવિક સુખ નથી પણ સુખના આભાસો છે. સંસારમાં જે સુખો મળે છે, તે તો નજરકેદની સજા જેવા છે. દુઃખોની ભેળસેળવાળા છે, મોટા દુઃખોને લાવનારા છે, કાયમ નહિ ટકનારા છે.
ઉપરોક્ત સત્યને સ્વીકારવા ક્યારેક જીવાત્મા તૈયાર થતો નથી. તે ઉપરોક્ત વાતોને વિપરીત સમજે છે, જે અસત્ય છે. પણ આ જીવાત્મા અસત્યનો રાગી બને છે.તે મુક્તિને બંધન માને છે તો બંધનને મુક્તિ માનવા લાગે છે. કોળીયો જેમ પોતાની આસપાસ પોતે જ બંધન ઊભું કરે છે, તેમ આ જીવાત્મા પણ રાગ-દ્વેષઅજ્ઞાનતાના કારણે જન્મ-જીવન-મરણના બંધનો ઉત્પન્ન કરીને, જાતે જ તેમાં સપડાય છે. પુષ્કળ દુઃખો પામે છે.
અસત્ય તરફનો જીવાત્માનો આ જે ઝોક છે, તે જ મિથ્યાત્વ છે. અસત્યને સત્ય જ માનવું, ખોટાને સાચું જ માનવું, સત્યને અસત્ય ન માનવું, સાચાને ખોટું જ માનવું તે મિથ્યાત્વ છે.
જીવાત્માઓમાં જ્યારે અસત્યનો કારમો પક્ષપાત હોય છે એટલે કે સત્યના પક્ષપાતનો અભાવ હોય છે, ત્યારે તે આત્મા ઢગલાબંધ કાર્મણ રજકણોને ચોંટાડે છે. આમ, આ સત્યના પક્ષપાતના અભાવરૂપ મિથ્યાત્વ કર્મોનું પ્રવેશદ્વાર બને છે.
જો સાત્વિક સુખને પામવું હોય તો તેનો ઉપાય સત્યનો પક્ષપાત છે. અસત્યના પક્ષપાતનો સંપૂર્ણ અભાવ છે. ટૂંકમાં સમ્યક્ત્વ (સત્યનો પક્ષપાત અસત્યના પક્ષપાતનો અભાવ) એ આત્મિક સુખનું કારણ છે તો મિથ્યાત્વ (અસત્યનો પક્ષપાત
૧૪ D કર્મનું કમ્પ્યુટર
-