________________
વર્ગણાના જથ્થારૂપી રજકણોને ખેંચ્યા કરે છે. મન-વચન-કાયાના કર્મો (કાર્યો, પ્રવૃત્તિઓ)થી આ કાર્મણ રજકણો ચોંટતી હોવાથી, તેને પણ કર્મ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આત્મા તો સૂર્ય જેવો તેજસ્વી છે. અનંતાગુણોનો સ્વામી છે. પણ વાદળ જેમ સૂર્યના પ્રકાશને ઢાંકવાનું કામ કરે છે તેમ ચોટેલા આ કર્મો આત્માના ગુણોને ઢાંકવાનું કામ કરે છે. પરિણામે આત્મા દોષોનો ભંડાર બની ગયેલો અનુભવાય છે.
જીવાત્મામાં જે અનંત જ્ઞાનનો પ્રકાશ છે, અપૂર્વ દર્શન શક્તિ છે, અનહદ સુખની અનુભૂતિ છે, અતુલ પરાક્રમ છે; તે બધું જ દબાઈ જાય છે આ કર્મોથી. ઉદયમાં આવેલા આ કર્મો જીવને સુખી કે દુ:ખી, કામી કે ક્રોધી, ક્રૂર કે હિંસક બનાવવાનું કાર્ય કરે છે. કર્મના કારણે જ અનાદિકાળથી આપણ્ડે આત્મા આ દુ:ખમય-પાપમય સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે. તેથી આ માનવભવમાં આ કર્મોને ખતમ કરવાની સાધના કરવી અત્યંત જરૂરી છે. જીવ, જગત અને કર્મ
ત્રણ વસ્તુઓ અનાદિ છે. (૧) જીવ (૨) જગત અને (૩) જીવ-કર્મનો સંયોગ.
જેની આદિ = શરૂઆત હોય તે આદિ કહેવાય. જેની શરૂઆત જ ન હોય તે અનાદિ કહેવાય. જીવ, જગત અને જીવ-કર્મના સંયોગની શરૂઆત થઈ જ નથી, માટે તે ત્રણેય અનાદિ છે.
જીવાત્મા કદી ઉત્પન્ન થયો નથી. તે સદા હતો જ. જો તે ક્યારેક ઉત્પન્ન થયો છે તેનું માનીએ તો તરત મનમાં સવાલ પેદા થશે કે જીવાત્માને કોણે ઉત્પન્ન કર્યો ? ઘડાને કુંભાર પેદા કરે, કપડું વણક૨ વર્ણ, મકાનને કડીયા ચણે, વસ્ત્રો દરજી તૈયાર કરે તેમ જો જીવાત્માની શરૂઆત હોય એટલે કે જીવાત્મા ઉત્પન્ન થયો હોય તો તેને ઉત્પન્ન કરનાર કોણ ?
આ સવાલનો જવાબ એમ આપવામાં આવે કે જીવાત્માને ઈશ્વરે ઉત્પન્ન કર્યો છે, તો તરત નવો સવાલ ઉત્પન્ન થશે કે તે ઈશ્વરને કોણે ઉત્પન્ન કર્યો ? જો તે ઈશ્વરને કોઈ બીજા ઈશ્વરે ઉત્પન્ન કર્યો તો તે બીજા ઈશ્વરને કોણે ઉત્પન્ન કર્યો? ત્રીજા ઈશ્વરે ? તો તે ત્રીજા ઈશ્વરને કોણે ઉત્પન્ન કર્યો ? ચોથા ઈશ્વરે ? તો તે ચોથા ઈશ્વરને કોણે ઉત્પન્ન કર્યો ? આ રીતે નવા નવા સવાલો પૂછાયા જ કરશે. સવાલ-જવાબનો અંત જ આવશે નહિ.
આવી સવાલ-જવાબની પરંપરા ન ચાલે તે માટે જો એવું સમાધાન અપાશે કે
કર્મનું કમ્પ્યુટર
દ
D