________________
મહારાજ સાહેબ,
એક પ્રશ્ન મનમાં હથોડાની જેમ ઠોકાયા જ કરે છે સુખ એ શું માત્ર શબ્દકોશનો જ વિષય છે? અનુભવનો એ વિષય જ નથી ? સંપત્તિ તો મળી જાય છે, સુખની આશા સફળ નથી થતી, પત્ની તો મળી જાય છે, સુખની કલ્પના સાકાર નથી થતી. પ્રસિદ્ધિ તો મળી જાય છે, સુખની ધારણા સફળ નથી થતી. શું સુખ જેવું કાંઈ છે જ નહીં ?'
સિદ્ધાર્થ,
એક મકાનના દસ દરવાજા છે. એ દસેય દરવાજા પર તાળાં છે અને એ તાળાંઓને ખોલી નાખતી દસ ચાવીઓ તારા, હાથમાં જ છે અને છતાં એ તાળાંઓને ખોલી નાખવા તારે આ સાવધગીરી તો રાખવી જ પડે કે જે તાળાની જે ચાવી હોય એ ચાવી તારે એ તાળાને જ લગાવવી પડે. અલગ ચાવીથી અલગ તાળું ખોલવામાં તો તને સફળતા ન જ મળે.
તેં જે પ્રશ્ન પુછાવ્યો છે ને એનો આ જ જવાબ છે. “સુખ’ એ માત્ર શબ્દકોશનો જ વિષય નથી, અનુભવનો વિષય પણ છે જ; પરંતુ મુશ્કેલી એ છે કે માણસ પાસે આ સમજણ નથી કે સમજણની કઈ ચાવીથી સુખનું કયું તાળું ખૂલે છે?
૧૯
