________________
૧૪૮
શ્રી નવતત્વ પ્રકરણ પાવે = ભાવનું છે
પુળ = વળી, અને, પરંતુ પરિણામ = પારિણામિક ભાવનું હો = છે એ = (છંદપૂર્તિ માટે)
ગીવત્ત = જીવત્વ, જીવિત અન્વય સહિત પદચ્છેદ ते सव्व जियाणं अणंते भागे, तेसि दंसणं नाणं। खइए भावे, अ पुण जीवत्तं परिणामिए होइ ॥४९॥
ગાથાર્થ તેઓ (સિદ્ધો) સર્વ જીવોને અનંતમે ભાગે છે. તેઓનું જ્ઞાન અને દર્શન સાયિક ભાવે છે, અને જીવપણું પારિણામિક ભાવે છે.
વિશેષાર્થ સિદ્ધ જીવો જો કે અભવ્યથી અનંત ગુણ છે. તોપણ સર્વ સંસારી જીવોના અનંતમા ભાગ જેટલા જ છે, એટલું જ નહિ, પરંતુ નિગોદના જે અસંખ્ય ગોળા અને એકેક ગોળામાં અસંખ્ય નિગોદ અને એકેકનિગોદમાં જે અનંત અનંત જીવ છે. તેવી એક જ નિગોદના પણ અનંતમા ભાગ જેટલા ત્રણે કાળના સર્વ સિદ્ધો છે. કહ્યું છે કે
जइआ य होइ पुच्छा जिणाण मग्गंमि, उत्तरं तइआ।
इक्कस्स निगोयस्सवि, अणंतभागो उ सिद्धिगओ ॥१॥ અર્થ - જિનેશ્વરના માર્ગમાં-શાસનમાં જ્યારે જ્યારે જિનેશ્વરને પ્રશ્ન કરીએ ત્યારે ત્યારે એ જ ઉત્તર હોય છે કે, એક નિગોદનો પણ અનંતમો ભાગ જ મોક્ષ ગયો છે.
રૂતિ ૭ માદાર II ૧. ઔપનિક ભાવ-રાખમાં ઢાંકેલા અગ્નિ સરખી કર્મની (મોહનીય કર્મની) ઉપશાન્ત અવસ્થા (અનુદય અવસ્થા) તે ઉપશમ અને તેથી ઉત્પન્ન થયેલો આત્મપરિણામ તે ઔપથમિક ભાવ.
૨. ક્ષયિક પાવ - જળથી બુઝાઈ ગયેલા અગ્નિ સરખો કર્મનો સર્વથા ક્ષય થવો તે ક્ષય, અને તેથી ઉત્પન્ન થયેલો આત્મપરિણામ તે ક્ષાયિક ભાવ.
૩. ક્ષાયોપનિક ભાવ - ઉદયમાં પ્રાપ્ત થતા કર્મનો ક્ષય, તથા ઉદયમાં નહિ પ્રાપ્ત થયેલાં (થતાં) કર્મોનો ઉદયના અભાવરૂપ ઉપશમ તે સોપશમ, અને તેથી ઉત્પન્ન થયેલો આત્મપરિણામ તે માયોપથમિક ભાવ.
