________________
બંધતત્ત્વ
૧૨૯ સમ્યક્ત મોહનીય અને મિશ્ર મોહનીય ઉમેરતાં ૧૫૮ પ્રકૃતિઓ થાય. આ રીતે ગણતાં મોહનીયની ૨૬ને બદલે ૨૮ અને નામકર્મની ૬૭ને બદલે ૧૦૩ પ્રકૃતિઓ થશે. બે મોહનીય તથા સંઘાતન અને બંધનું સ્વરૂપ પહેલા કર્મગ્રંથમાં સમજાશે.
સ્થિતિબંધ-ઉત્કૃષ્ટ नाणे य दंसणावरणे, वेयणिए चेव अंतराए अ। तीसं कोडाकोडी, अयराणं ठिइ अ उक्कोसा ॥४०॥
સંસ્કૃત અનુવાદ ज्ञाने च दर्शनावरणे, वेदनीये चैवान्तराये च । त्रिंशत्कोटीकोट्योऽतराणां स्थितिश्चोत्कृष्टा ॥४०॥
શબ્દાર્થ નાખે = જ્ઞાનાવરણીય
તૌi = ત્રીસ ૨ = અને
વોડાફોડી= કોટાકોટી (ક્રોડક્રોડ) હંસાવર = દર્શનાવરણીય
અય = સાગરોપમોની વેUિ = વેદનીય
ઃિ = સ્થિતિ વેવ = નિત્યે
મોસા = ઉત્કૃષ્ટ અંતર = અત્તરાય
અન્વય સહિત પદચ્છેદ नाणे य दंसणावरणे, वेयणिए च एव अंतराए । उक्कोसा ठिई अयराणं, तीसं कोडाकोडी ॥४०॥
ગાથાર્થ જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, વેદનીય અને અન્તરાય (કર્મ) ની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સાગરોપમોની ત્રીસ કોડાકોડી છે.
૧. અહીં જે કર્મ જેટલા કોડાકોડી સાગરોપમનું બંધાય તે કર્મની તેટલા ૧૦૦ વર્ષ અબાધા (અનુદય અવસ્થા) હોય છે, જેથી જ્ઞાનાવરણીયની અબાધા ૩૦૦૦ વર્ષની છે માટે ૩૦ કોડાકોડી સાગરોપમ સ્થિતિબંધવાળું જ્ઞાનાવરણીય કર્મ ૩૦૦૦ વર્ષ ગયા પછી ઉદયમાં આવે અને પ્રતિસમયે અનુક્રમે વિશેષહીન વિશેષહીન કર્મ પુદ્ગલો ઉદયમાં આવી નિર્ભરતાં ૩૦ કોડાકોડી સાવ કાળ પૂર્ણ થયે તે કર્મનો એક પણ અણુ જીવ સાથે વિદ્યમાન હોય નહિ. જેમ જેમ સ્થિતિબંધ ન્યૂન થાય તેમ તેમ અબાધા પણ ન્યૂન-ન્યૂનતર થતાં યાવત્ અન્તર્મુહૂર્તની જધન્ય અબાધા હોય છે. એ પ્રમાણે આયુષ્ય સિવાય શેષ સાતે કર્મની અબાધા સ્થિતિને અનુસાર હીનાયિક હોય છે. અને આયુષ્યની અબાધા અનિયમિત
