Page Text
________________
७. पणीए :- णो पणीयं आहारं आहरित्ता हवइ से निग्गंथे। પ્રણીત આહારનું ભોજન ન કરે તે નિગ્રંથ.
| મુનિઓએ અથવા બ્રહ્મચર્યના પાલનની ભાવનાવાળા ગૃહસ્થોએ પણ પ્રણીત આહાર ન લેવો જોઈએ. દુધ-દહીંઘી-તેલ-ગોળ-તળેલું આ છ વિગઈઓ કહેવાય છે. આ વિગઈઓ વિકારને કરનારી છે તેથી તેનું ભોજન ધાતુઓને ઉત્તેજિત કરે છે. મોહનો ઉન્માદ ઊભો કરે છે અને જીવનું પતન કરે છે. વિગઈઓ ઉપરાંત વિગઈથી ભરપૂર ભોજનો, મેવા-મિઠાઈઓ, મિષ્ટાન્નો વગેરેનું આ જ ળ હોઈ તેનો પણ નિર્ચથોએ ત્યાગ કરવો જોઈએ. આ જ રીતે મરચું વગેરે કેટલાક મસાલાઓ પણ ઈન્દ્રિયોને ઉત્તેજિત કરે છે. આથી જ આયંબિલ તપમાં ઉક્ત વિગઈઓ તથા વિશિષ્ટ મસાલાઓનો ત્યાગ બતાવેલ છે. તેથી આયંબિલનો તપ પણ બ્રહ્મચર્ય માટે ખૂબ અનુકૂળ છે. ખરેખર જિનેશ્વર ભગવંતોએ મોહના સકંજામાંથી છુટવાનો ઉત્તમ માર્ગ જીવોને બતાવ્યો છે એ માર્ગે ચાલવાથી જ મોહને જીતી શકાય છે અને વીતરાગતાદિ પ્રાપ્ત કરી, કેવળજ્ઞાન મેળવી અનંત સુખના ભોક્તા થવાય છે.
વિગઈઓથી ભરપૂર ભોજનને તેલ એટલે કે પેટ્રોલ વગેરેની ઉપમા આપી છે. નિમિત્તોને અગ્નિની ઉપમા આપી છે. અગ્નિ અને પેટ્રોલના સંયોગથી જેમ ભયંકર ભડકો થાય છે તેમ પ્રણીત ભોજન સાથે બ્રહ્મચર્ય ને પ્રતિકૂળ નિમિત્તો મળતા અબ્રહ્મના ભડકા થાય છે માટે નિગ્રંથ મુનિઓએ પ્રણીત (વિગઈ ભરપૂર) આહારનો હંમેશા ત્યાગ કરવો. શારીરિક શક્તિ માટે જરૂર પડે તો અત્યંત અલ્પ પ્રમાણમાં જરૂરિયાત જેટલો જ [ ૫૫]tetryofpQe7Qfs
એનો ઉપયોગ કરવાનું શાસકાર ભગવંતોએ ફરમાન કર્યું છે. અધિક આહારથી મન પણ પ્રમાદમાં રહે છે. અધિક આહારથી અજીર્ણાદિ શારીરિક નુકશાન પણ થાય છે. અહીં બ્રહ્મચર્યનો વિષય છે.
જેમ ગાડામાં મળી અથવા ઘા પર મલમ જોઈતા પ્રમાણમાં જ ઉપયોગ કરાય છે, તેમ વિગઈઓનો ઉપયોગ પણ જરૂર પૂરતો જ કરાય. અહિં વિગઈઓની જેમ ધાતુને ઉત્તેજિત કરનાર મેવાદિ અન્ય વસ્તુઓનો પણ ત્યાગ કરવો.
યાદ રાખવા જેવી કહેવત, ‘પાલો પત્તી ખાતા હૈ, ઉન્ડે સતાવે કામ; જો હલવાપુરી નિગલતે, ઉનકી જાને રામ.'
८. अइमाया :- नो अइमायाए पाणभोयणं आहरित्ता हवइ કિજાંથી નિગ્રંથ મુનિ અતિ માત્રાએ આહાર ન કરે, માત્રા એટલે પ્રમાણ, પ્રમાણથી અધિક આહાર પણ બ્રહ્મચર્ય ગુણનો નાશ કરે છે. અધિક આહારથી પણ ધાતુઓનો ઉદ્રક થાય છે પરિણામે વિષયવાસનાની વૃદ્ધિ થાય છે. મોહના ઉન્માદ જાગે છે અને ક્યારેક પતન પણ થાય છે. માટે પ્રણીત આહારવત્ અધિક આહારનો પણ બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવા ઈચ્છતા મુનિએ ત્યાગ કરવો.
६. विभूषा :- णो विभूसाणुवाई हवइ से णिग्गंथे ।
શરીર કે વરા ઉપકરણાદિકમાં સ્નાન-ધાવન (ધોવા) વગેરેથી સંસ્કાર કરવો તે વિભૂષા-શોભા. શરીરને સ્નાન વગેરેથી ઉજ્જવળ રાખવું, મલિન ન થવા દેવું એ જ રીતે વસ્ત્રો પણ (અતિ ઉજ્જવળ) ઉજળા રાખવા, અન્ય ઉપકરણો વગેરે પણ સુશોભિત રાખવા આ બધુ વિભૂષા છે. ઉત્તરાધ્યયનમાં temperformજૂ ૫૬ ]
| SR No. | 008905 |
| Book Title | Kam Subhat Gayo Hari re |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hemchandrasuri Acharya |
| Publisher | Sanghavi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 56 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Story |
| File Size | 288 KB |