Daishika Shastra

SR No.: 008893
Original Sutra Author: N/A
Author: Badrishah Tuldhariya
Publisher: Bharatiya Itihas Sankalan Samiti
Publication Year: 2006
Total Pages: 162
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & History
File Size: 9 MB

Page 37

દેશિક શાસ્ત્ર
૨૭
દેવી વિધાનથી દૈવી ઉદેશની સાધનામાં રત રહેવાથી સત્ત્વવિકાસ થાય છે.
દેવી ઉદેશ અને દૈવી વિધાનથી વિપરીત લક્ષણ ધરાવતા ઉદેશ અને વિધાનને આસુરી ઉદેશ અને આસુરી વિધાન કહે છે.
આસુરી ઉદેશ અને આસુરી વિધાનથી સત્ત્વસંકોચ થાય છે.
વિવેક વગર ઉદેશ્ય અને વિધાનની પરીક્ષા થઈ શકતી નથી. આથી વિવેક વિના કર્મયોગ થઈ શકતો નથી.
પરંતુ યથાર્થ દૈશિક ધર્મમાં પણ ત્યાગ, ઓજ અને વિવેકની આવશ્યકતા હોય છે. કારણ કે જયારે ચિતિ અને વિરાટ ક્ષીણ થવાથી ધર્મની ગ્લાનિ, જાતિનું પતન, સાધુઓને કષ્ટ ને દુષ્ટોનો ઉદય થવા લાગે છે, રાજાથી રંક સુધી બધાની પ્રવૃત્તિ નિમ્નતર થતી જાય છે, ત્યારે આવા સમયરૂપી પ્રવાહની સામે, અનેકોની અપ્રસન્નતારૂપી તોફાનની પરવા ન કરતાં, કંઈ પણ બદલો મેળવવાની આશા વગર, સમજી વિચારીને, પોતાને દુષ્ટ, નીચ લોકો રૂપી મગરો અને સુસવાટોની વચમાં નાખીને અચેત, નિદ્રાધીન અથવા ઉન્મત્ત લોકોથી ભરેલી જાતિરૂપી નાવને સંશયરૂપી વમળોમાંથી બચાવીને પાર ઉતારવાની ચેષ્ટા કરવી એ કેટલું ત્યાગ, ઓજ અને વિવેકનું કાર્ય છે. આથી જ કહેવાયું છે કે દૈશિક ધર્મ ઉચ્ચ કોટિનો કર્મયોગ છે.
દૈશિક ધર્મ માટે બીજી બે વાતો આવશ્યક છે. એક સ્વચિતિપ્રકાશ અને બીજી દૈશિક શાસ્ત્રનું જ્ઞાન. જ્યાં સુધી મનુષ્યમાં ચિતિનો પ્રકાશ હોતો નથી ત્યાં સુધી તેનામાં વિરાટની જાગૃતિ થઈ શકતી નથી. વિરાટની જાગૃતિ થયા વગર કયારેય કોઈ જાતિનું હિત થઈ શકતું નથી. સંભવ છે કે ઓજ અને વિવેકના સંયોગથી ચિતિશૂન્ય મનુષ્યનો સ્વાર્થ સિદ્ધ થઈ જાય પરંતુ એનાથી જાતિનું કોઈ શ્રેય થતું નથી, ઉલટી હાનિ થવાની જ સંભાવના હોય છે.
જેમ શારીરિક નિરામય માટે વૈદકશાસ્ત્રની આવશ્યકતા હોય છે તે રીતે જાતીય નિરામય માટે દૈશિક શાસ્ત્રની પણ આવશ્યકતા હોય છે. આ શાસ્ત્રના જ્ઞાન સિવાય દેશિક વિષયોમાં હાથ નાખવો એ એવું કાર્ય હોય છે જેવું વૈદકશાસ્ત્રના જ્ઞાન સિવાય કોઈની ચિકિત્સા કરવી. નિદાન અને નિઘંટુનાં જ્ઞાન વગર માત્ર શુભેચ્છાથી કોઈ ઔષધ આપી દેવાથી કામ ચાલી શકે નહીં. આવી ચિકિત્સાથી રોગીને લાભને બદલે હાનિ થવાની સંભાવના જ વધારે હોય છે. તે જ રીતે દૈશિક શાસ્ત્ર જાણ્યા વગર કેવળ હિતકામનાથી કોઈ દેશ સંબંધી કાર્ય કરવાથી દેશને લાભ થવાને બદલે નુકસાન જ થાય છે. ફેર માત્ર એટલો જ કે આયુર્વેદના જ્ઞાન વિના ચિકિત્સા કરવાથી બે ચાર વ્યક્તિઓની જ હાનિ થાય છે; પરંતુ દૈશિક શાસ્ત્રના જ્ઞાન વિના દૈશિક વિષયમાં માથું મારવાથી સમસ્ત જાતિનું અહિત થાય છે.