Page Text
________________
દૈશિક શાસ્ત્ર
૧૨૧
કાયદાની આ કલ્પના એ બધા જ દેશોમાં પ્રસરી ગઈ જેમણે રોમ પાસેથી ધર્મશાસ્ત્રનું શિક્ષણ લીધું. આથી ઈંગ્લેન્ડમાં પણ કાયદાની આ જ કલ્પના માનવામાં આવે છે. ભારતમાં ઈંગ્લેન્ડનું રાજ્ય હોવાથી ત્યાં આ કલ્પના સોળ સોળ આના માનવામાં આવે છે.
ભારતમાં કાયદા ઘડવાના અધિકાર રાજાના પ્રતિનિધિ મોટા લાટ અને નાના લાટોને અપાયેલા રહે છે. એમને કામ ઘણું હોય છે. આથી તેમની મદદમાં તેમને એક એક કાયદા ઘડનારી સભા અપાયેલી હોય છે, જે લેજિસ્લેસ્ટિવ કાઉન્સિલ કહેવાય છે. પરંતુ આ લેજિસ્લેટિવ કાઉન્સિલ રોમની સેનેટ અથવા ઈંગ્લેન્ડના હાઉસ ઓફ લોર્ડ જેવી હોતી નથી. તે પૂર્ણ રીતે મોટા લાટ અને નાના લાટોને આધીન હોય છે. આ કાઉન્સિલોને પોતાના અધ્યક્ષ મોટા લાટ કે નાના લાટની ઈચ્છા અનુસાર કાયદા બનાવવા પડે છે. જ્યારે કોઈ નવો કાયદો બને છે અથવા જૂના કાયદામાં કોઈ પરિવર્તન કરવામાં આવે છે ત્યારે પહેલાં લેજિસ્લેટિવ કાઉન્સિલમાં બિલ અથવા મસૂદો પેશ કરવામાં આવે છે. પછી તે બિલ પર વાદ વિવાદ થાય છે. અંતે અધ્યક્ષની સંમતિથી જે વાત પાકી થાય છે તે કાયદા રૂપે બહાર પડે છે અને પછી તે સરકારી ગેઝેટમાં છાપવામાં આવે છે, અને એ માની લેવામાં આવે છે કે બધા લોકો તેનાથી પરિચિત થઈ ગયા છે. આ લેજિસ્લેટિવ કાઉન્સિલમાં કોઈ કોઈ આપણા લોકોને પણ સામેલ કરવામાં આવે છે. પરંતુ આ શોભારૂપ સભ્યો દ્વારા કામ કશું થઈ શકતું નથી. તેઓ આજ સુધી ન તો એવા કોઈ કાયદા બનાવી શક્યા જે બનાવવા ભારત ઈચ્છે છે, અને ન તો એવા કાયદા રદ થઈ શક્યા જેને તે રદ કરવા ઈચ્છે છે. રાજાના પ્રતિનિધિ જેવા કાયદાઓનો સૂત્રપાત કરે છે અથવા જેવા તેઓ ઈચ્છે છે તેવા કાયદા બનાવવામાં આવે છે. આપણા સભ્યો માત્ર વિધવાવિવાહ સંબંધી કે આંતરવર્ણ વિવાહ સંબધી કાયદા જ બનાવી શકે છે. શાસન સંબંધી કાયદારચનામાં તેમની પિપૂડી ક્યાંય સાંભળવામાં આવતી નથી.
અર્વાચીન ભારતના કાયદાઓની મૂલ્યોત્પત્તિ અને ઉત્તરવૃદ્ધિનું થોડુંક જ વર્ણન થઈ શક્યું છે, જે પરથી સારી રીતે સમજી શકાય છે કે પ્રાચીન ભારતના વ્યવસ્થા ધર્મ અને અર્વાચીન ભારતના કાયદાઓમાં કેમ આટલો ભેદ પડી ગયો છે. હવે આપણું રાજય ન રહેવાથી આપણા વ્યવસ્થાધર્મનો લોપ થઈ ગયો છે. આપણો વિરાટરૂપી ચંદ્રમા અંતર્ધાન થયા પછી આમ થવાનું જ હતું, કારણ કે
शशिनासह याति कौमुदी सह मेघेन तडित् प्रलीयते ।
| SR No. | 008893 |
| Book Title | Daishika Shastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Badrishah Tuldhariya |
| Publisher | Bharatiya Itihas Sankalan Samiti |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 162 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & History |
| File Size | 9 MB |