________________
પાડી દીધી, ભોજનનું ભાજન પીરસીને નિર્લજ્જ એવા એણે પાછું ખેંચી લીધું.
અથવા હૈ વિધાતા! આ ભવમાં મારાથી એવો શું અપરાધ કરાયો કે જેથી આમ કરતા તું ઉચિત અનુચિતને વિચારતો જ નથી ?
હવે શું કરું? કોની પાસે જાઉં? કોની આગળ વાત કરું ? દુર્દેવે મને બાળી નાખી, અધમ એવા તેણે મુગ્ધ એવી મને ગળી ખાધી.
હવે આ રાજ્યથી શું ? અથવા હવે ઉત્તમ વિષોથી ઉત્પન્ન થતા કૃત્રિમ સુર્ખાથી શું ? અથવા વસ્ત્ર, શય્યા, મહેલ વગેરેથી ઉત્પન્ન થતા સુખને શું કરવું છે? ગજ વૃષભાદિ ચૌદ સ્વોથી સુચિત, પવિત્ર, ત્રણ જગતને પૂજ્ય, ત્રિભુવનના મિત્ર, લોકને આનંદ પમાડનાર એવા પુત્ર વિના આ જગતને મારે શું કરવું છે ?
અસાર સંસારને ધિક્કાર થાવ ! દુઃખથી વ્યાપ્ત -૧૪-૩
器
કુકડા આદિઓને તેમના બચ્ચાના વિયોગથી સુરતા કર્યા હશે ? અથવા તો બાળહત્યા કરી હશે કે શોક્યના પુત્ર માટે ભયંકર કસાઈને પણ પારી આવે તેવું અનિષ્ટ ચિંતવ્યું હશે? અથવા તો કામણ ઝુમણાદિ કર્યાં હશે અથવા ગર્ભને થંભાવો, અંદર જ ગાળી નાખવો અથવા પાડી નાખવા વગેરે કર્યું હશે? અને તેને લગતા મંત્ર,દવા,ઔષધિઓના ઉપયોગ કર્યાં હશે? અથવા પરભવમાં મારા વડે શું બહુવાર શીલભંગ કરાયો હશે ? કેમકે આવું દુઃખ તેના વિના સંભવતું નથી. કેમકે કહ્યું છે કે -
પૂર્વભવમાં શીલનો ભંગ કરનારી સ્ત્રી વેશ્યાપણું, વિધવાપણું, દુર્ભગપણું, વન્ધ્યાપણું (પુત્રરહિતપણું) નિન્દુપણું, (મૃત પુત્રને જ જન્મ આપે તે નિન્દુ) અને વિષકન્યાપણું વગેરે મેળવે છે. (તેથી દૃઢ રીતે શીલને ધારણ કરવું)
આ પ્રમાણે ચિન્તાથી દુ:ખી બનેલી, કંઈક ૧૬-૩器
વિષય સુખના અંશોને ધિક્કાર થાવ ! મધથી લેપાયેલ ખડગની ધારાને ચાટવા જેવા જ તે મનોહર છે.
અથવા મેં પૂર્વ ભવે કંઈ તેવા પ્રકારનું દુષ્કૃત કર્યું હશે. કેમકે ૠષિઓએ ધર્મશાસ્ત્રમાં કહ્યું છે.
પશુ, પક્ષી અને મનુષ્યોના બાળકોનો જે વિચોગ કરાવે છે, તે પુત્ર વગરનો થાય છે, અથવા તો સંતતિ થાય તો પણ નાશ પામે છે.
શું પાડીઓનો મેં ત્યાગ કર્યો હશે અથવા અધર્મબુદ્ધિ વડે ત્યાગ કરાવ્યો હશે ? અથવા તો નાના વાછરડાઓનો માતાથી વિયોગ કરાવ્યો
હશે ? અથવા તો તેઓના દૂધને અટકાવ્યુ હશે અથવા તો લોકો વડે અટકાવ્યું હશે? અથવા નાના બચ્ચાઓ સહિત ઉંદરોના બિલોને પાણીથી પૂરી દીધા હશે? અથવા તો ઈંડા અને નાના બચ્ચાઓ સહિત પક્ષીઓના માળાઓને જમીન પર ફેંકાવી દીધા હશે ? અથવા તો કોયલ, પોપટ,
૧૫-૩
વિચારમાં મગ્ન અને મુરઝાઈ ગયેલા કમળ જેવા મોઢાવાળી, શિષ્ટ એવા સખીવૃન્દ વડે જોવાઈ, અને ચિન્તાનું કારણ પુછાયેલી તે અશ્રુભીની આંખે અને નિશ્વાસ નાખતી મંદ વચને કહે છે, “મંદભાગી હું શું કહ્યું? મારું જીવતર ચાલ્યું ગયું." સખીઓએ કહ્યું, "હે સખી, અમંગલ શાંત થાવ. બીજું તો ઠીક, તારા ગર્ભનું જાળ છે કે નહીં?હે ચતુરા! તે કહે.” “ગર્ભનું કુશળ હોતે છતે મારે શું અકુશળ છે ? ઓ સખી!'' એમ કહી મૂર્છા પામેલી પૃથ્વી પર પડી. ઠંડા પવનાદિ ઘણા ઉપચારોથી સખીઓ વડે ચૈતન્યને પ્રાપ્ત કરાવાયેલી તે ઉઠી અને ફરી વિલાપ કરે છે.
“મોટો, પાણીથી અપાર, અફાટ અને રત્નનો નિધાન એર્ડો સમુદ્ર પ્રાપ્ત કરીને પણ કાણો ઘડો ભરાય નહીં, તેમાં સમુદ્રનો શું દોષ છે?
વસંત પ્રાપ્ત થયે છતે સક્ત વનરાજી દ્ધિને પ્રાપ્ત કરે છે, જ્યારે કરીરવૃક્ષ પર પાંદડુ પણ ૧૭